Boezemfibrilleren

Je zit een avondje rustig op de bank een boek te lezen of televisie te kijken en zomaar ineens slaat je hart op hol. Wat een schrik! Dit kan een aanval zijn van boezemfibrilleren. Ongeveer 300.000 Nederlanders hebben te maken met deze hartritmestoornis.

Je hart klopt altijd in een bepaald ritme. Als je rustig zit, klopt je hart meestal met 60 tot 90 slagen per minuut. Bij inspanning klopt het sneller. Soms kan het zijn dat je hart te snel of erg onregelmatig klopt. Er kan dan sprake zijn van een hartritmestoornis, zoals boezemfibrilleren. Hierbij klopt het hart onregelmatig en sneller, vaak is dit met meer dan 100 slagen per minuut, zonder dat je je inspant.

Wat is boezemfibrilleren?

De letterlijke betekenis van boezemfibrilleren is ‘trillen van de hartboezem’. Boezemfibrilleren is een veelvoorkomende hartritmestoornis, voornamelijk bij oudere mensen. Bij boezemfibrilleren is er sprake van een onregelmatige en meestal te hoge hartslag. Deze hartritmestoornis is niet direct levensbedreigend, maar moet vaak wel behandeld worden. Een behandeling is vaak nodig om hartschade te voorkomen.

Atriumfibrilleren

Boezemfibrilleren wordt ook vaak atriumfibrilleren genoemd. Het atrium is een deel van het hart, dat vier holtes bevat. De twee bovenste holtes zijn de boezems, oftewel atria. De twee onderste holtes zijn de hartkamers, oftewel de ventrikels. Tussen de boezems en de hartkamers zitten de hartkleppen. Het bloed stroomt het hart binnen via de boezems en komt daarna in de kamers terecht. Vanuit daar wordt het bloed weer het lichaam ingepompt.

Hoe herken je boezemfibrilleren?

Sommige mensen voelen dat het hartritme uit balans is. De overgang van een normaal, stabiel hartritme naar boezemfibrilleren is soms goed merkbaar. Je kunt deze kwaal herkennen aan de volgende klachten:

• Een onregelmatige hartslag
• Transpireren
• Duizeligheid
• Hartbonken
• Pijn op de borst
• Kortademigheid bij inspanning
• Angstig gevoel

Niet alle patiënten hebben evenveel last van atriumfibrilleren. Sommige mensen ervaren enkel een onprettig gevoel. Het kan ook dat de kwaal toevallig wordt ontdekt bij een routineonderzoek.

Angstig gevoel

Veel mensen met atriumfibrilleren hebben te kampen met een angstig gevoel. Dit komt, omdat een aanval vaak onverwachts komt en daardoor zeer beangstigend is. Dit angstige gevoel kan veel impact hebben op iemands leven. Redelijk wat mensen met deze kwaal zijn bang om op vakantie te gaan of activiteiten te ondernemen als sporten, fietsen of. Ze durven dit niet meer te doen, omdat ze bang zijn dat ze een hartaanval krijgen.

Bij wie komt boezemfibrilleren vooral voor?

De aandoening komt voornamelijk voor bij oudere mensen. Ruim 18 procent van de 85-plussers heeft last van deze kwaal. Ook komt boezemfibrilleren vaker voor bij mensen met ernstige obesitas en bij mensen met slaapapneu, hierbij stopt de ademhaling een aantal keer tijdens het slapen.

Wat zijn de oorzaken van boezemfibrilleren?

Bepaalde zenuwvezels zorgen ervoor dat je hart continu een signaal krijgt om te kloppen. Bij boezemfibrilleren worden deze signalen niet goed afgegeven aan je hart, waardoor je last krijgt van onregelmatige hartkloppingen. Atriumfibrilleren kan diverse oorzaken hebben. Zo kan deze kwaal het gevolg zijn van andere aandoeningen, zoals:

• Diabetes
• Een hoge bloeddruk
• Hyperthyreoïdie: te snel werkende schildklier
• Een ontsteking aan een van de organen, zoals een longontsteking
• Hartproblemen, zoals een hartspierziekte, hartinfarct, hartklepziekte, een aangeboren hartaandoening of hartfalen

Soms blijft de echte oorzaak ook onduidelijk.

Welke risicofactoren verhogen de kans op boezemfibrilleren?

Er zijn een aantal factoren die de kans op boezemfibrilleren verhogen, zoals

• Bloedarmoede
• Koorts
• stress
• Intensieve inspanning, zoals een intensieve duursport

Voedingsmiddelen en medicijnen

Verder kunnen de volgende voedingsmiddelen of bepaalde medicijnen ook leiden tot een aanval:

• Cafeïnehoudende dranken, zoals koffie, cola en energiedrankjes
• Alcohol
• Drugs, zoals amfetaminen en cocaïne
• Medicijnen: luchtwegverwijders bij COPD en astma, schildkliermedicijnen en prednison

Zijn de klachten continu aanwezig?

Meestal begint boezemfibrilleren met aanvallen. De klachten komen ineens opzetten en verdwijnen vanzelf weer. Soms kan een aanval een paar minuten of een paar uur duren. In de loop der tijd krijg je vaker last van aanvallen en/of duren ze langer. Uiteindelijk kan het boezemfibrilleren een chronische kwaal worden. Je hebt dan continu last van een verstoord en versneld hartritme.

Hoe wordt boezemfibrilleren vastgesteld?

Voordat de arts kan vaststellen of er sprake is van boezemfibrilleren, moeten er vaak onderzoeken worden uitgevoerd. Onderzoeken om deze aandoening vast te stellen, zijn onder meer:

• Een ECG (hartfilmpje)
• Een inspanningstest
• Een echografie
• Een Holter-registratie

ECG en Holter-registratie

Op een ECG is vaak meteen vast te stellen of er sprake is van boezemfibrilleren. Als het gaat om aanvalsgewijs atriumfibrilleren kan het hartfilmpje normaal zijn. Er is dan dus niks op te zien. Als dat zo is dan is een Holter-registratie van het hartritme nodig. Hierbij wordt er een draagbaar apparaatje op je lichaam aangebracht dan 24 uur lang je hartritme vastlegt. Aan de hand van de registratie kan boezemfibrilleren worden ontdekt.

Aanvullend onderzoek naar de oorzaken

Als de arts de diagnose boezemfibrilleren heeft gesteld, doet deze vaak een aanvullend onderzoek naar de oorzaken. Dit kan bijvoorbeeld een bloedonderzoek zijn om de werking van de schildklier te onderzoeken.

Hartonderzoeken

Het kan zijn dat de arts een patiënt naar de cardioloog verwijst voor verdere hartonderzoeken, zoals een inspanningstest of een echo. Patiënten die jonger zijn dan 65 jaar worden altijd doorverwezen. Bij senioren hangt het weer af van de klachten.

Hoe wordt boezemfibrilleren behandeld?

Boezemfibrilleren is niet direct levensbedreigend, maar het is wel een aanslag voor je hart. Uiteindelijk kan deze aandoening leiden tot hartfalen. Een behandeling met medicijnen is dan ook noodzakelijk.

Verder verhoogt boezemfibrilleren het risico op hartstolsels. Dit is wel gevaarlijk. Deze stolsels kunnen in de hersenen terechtkomen en hierdoor kan een herseninfarct ontstaan. Om dit te voorkomen, schrijft de arts vaak antistollingsmedicijnen voor. De medicijnen worden coumarines of vitamine K-antagonisten genoemd. Ze verlagen het risico op een herseninfarct met 60 tot 80 procent.

Als het boezemfibrilleren is ontstaan door een andere ziekte, zoals vernauwingen in de kransslagaders of een hartklepaandoening, moet de oorzaak worden behandeld. Voorbeelden hiervan zijn een hartklepoperatie of een bypassoperatie.

Cardioversie

Soms is een operatie nodig om het hartritme te herstellen. Dit is een cardioversie. Hierbij word je onder narcose gebracht. Vervolgens geeft de arts je hart een elektrische schok. Hierna kan je hart het normale hartritme weer oppakken.

Levensstijl verbeteren

Om boezemfibrilleren goed te behandelen, kan het zijn dat de arts je eerst adviseert om je levensstijl te verbeteren. Een aanpassing van de leefstijl kan een bijdrage leveren aan een snelle verbetering, bijvoorbeeld door

• Geen alcohol te drinken
• Te stoppen met roken
• Geen drugs te gebruiken
• Gezond en gevarieerd te eten
• Minder zout te eten of zoutloos te eten
• Meer te bewegen
• Af te vallen bij overgewicht