Copd

Chronisch-obstructieve longaandoening (COPD) is een verzamelnaam voor aandoeningen die obstructie veroorzaken in de bronchiën of de longblaasjes (alveolen) beschadigen, waardoor de ademhaling steeds moeilijker wordt. De twee belangrijkste aandoeningen van COPD zijn emfyseem en (chronische) bronchitis; veel patiënten hebben een combinatie van beide.

• Chronische bronchitis is een langdurige ontsteking van de kleinere luchtwegen (bronchiolen), met als gevolg blijvende hoest met grote hoeveelheden slijm. Als de cellen van het longslijmvlies tot een bepaald niveau geïrriteerd raken, functioneren de trilhaartjes (cilia) die vreemd materiaal tegenhouden en verwijderen, niet meer naar behoren. Daardoor ontstaat een overproductie aan slijm, dat de luchtwegen verstopt en de kenmerkende zware hoest van chronische bronchitis veroorzaakt. Bronchitis wordt chronisch genoemd als de patiënt dagelijks sputum ophoest gedurende een periode van 3 maanden, in twee achtereenvolgende jaren.

• Longemfyseem ontstaat door voortschrijdende beschadiging van de longen, door verlies van elasticiteit van de longblaasjes, die de zuurstof opnemen en koolzuur afgeven. Door de chemicaliën in sigarettenrook, langdurige ontsteking van de luchtwegen en het hoesten door chronische bronchitis raken de longen beschadigd en kunnen de dunne wanden van de longblaasjes barsten, waardoor grotere blaasjes ontstaan, die minder elastisch zijn en veel slechter functioneren. Door het verlies aan elasticiteit, dat vaak samengaat met vernauwing van de kleinere luchtwegen – die soms bijna samenklappen – kan de afgewerkte lucht niet goed uitgeademd worden. De beschadigde longblaasjes kunnen dan geen zuurstof meer afgeven aan het bloed of de koolzuur eruit opnemen, waardoor kortademigheid en emfyseem ontstaan.

De beschadiging van de longen kan doorgaan tot de ademhaling zo ernstig gestoord is, dat de ziekte levensbedreigend wordt. Door de lage zuurstofbloed-spiegels kan de druk in de longvaten toenemen (verhoogde longdruk) met als gevolg een vergrote rechter hartkamer (cor pulmonale).

Chronisch-obstructieve longaandoening verloopt geleidelijk en ontwikkelt zich gedurende een aantal jaren. De verschijnselen ontstaan soms pas als de ziekte al vrij ver gevorderd is.

De longbeschadiging is onherstelbaar, maar is in veel gevallen te voorkomen door niet te roken. Bij mannen komt COPD twee- tot driemaal zoveel voor als bij vrouwen.

Copd symptomen

* Kortademigheid en piepende ademhaling.
* Langdurige hoest met ophoesten van slijm; vooral s morgens (chronische bronchitis).
* Langdurige, droge hoest (emfyseem)
* In ernstige gevallen kan COPD gepaard gaan met ophoesten van bloed, langdurige pijn in de borst en een blauwe teint.
* Gezwollen benen en enkels als gevolg van een vergrote rechter hartkamer (cor pulmonale).
* Moeite met uitademen.

Oorzaken van Copd

• Roken is de belangrijkste oorzaak van COPD.
• Luchtvervuiling kan een rol spelen.
• Industriële of chemische gassen kunnen schadelijk zijn voor de luchtwegen.
• Door herhaalde virus- of bacterie-infecties in de longen kunnen de wanden van de bronchiën dikker worden, waardoor de luchtwegen nauwer worden en overmatige slijmvorming wordt bevorderd.
• Door een erfelijk gebrek aan het enzym alfa-l-anti-trypsine kunnen de wanden van de longblaasjes kapot gaan.
• Mensen die door hun werk voortdurend zijn blootgesteld aan stof, chemicaliën of andere irriterende stoffen of die werk doen waarbij de longen intensief worden gebruikt (glasblazen, blaasinstrument bespelen) lopen meer risico op emfyseem.
• Door de inspannende ademhaling als gevolg van chronische bronchitis worden de longblaasjes uitgerekt en ontstaat emfyseem.
• Astma en herhaalde luchtweg allergieën geven een verhoogd risico op COPD.
• Jonge kinderen uit gezinnen waar zwaar wordt gerookt, zijn gevoelig voor chronische ontsteking van de luchtwegen.

Preventie

Niet roken. Roken is de belangrijkste oorzaak van COPD. Ga op dagen dat de luchtkwaliteit buiten slecht is (smog) niet te lang naar buiten.

Copd behandeling

• Niet roken;‘meeroken’ vermijden.

• Veel drinken om taai slijm op te lossen. Cafeïne en alcohol vermijden vanwege het vochtafdrijvend effect, waardoor uitdroging kan ontstaan.

• Een bronchiënverwijdend middel kan worden voorgeschreven om de luchtwegen wijder te maken. In ernstige gevallen wordt zuurstof toegediend.

• Gebruik binnenshuis een luchtbevochtiger.

• Ga niet naar buiten als het erg koud is of als de buitenlucht van slechte kwaliteit is (smog) en mijd koud, nat weer. Mensen met ernstige bronchitis, die niet overgaat, moeten overwegen om te verhuizen naar een warm en droog klimaat.

• Een verkoudheidsvirus kan bij COPD-patiënten verergering teweegbrengen. Ze moeten jaarlijks een griepvaccinatie hebben en proberen besmetting te voorkomen (handen regelmatig wassen met warm zeepwater).

• Geen hoest-onderdrukkende middelen gebruiken. Hoesten is nodig om het vastzittend slijm uit de longen op te hoesten. Door de hoest te onderdrukken kunnen ernstige complicaties ontstaan.

• Antibiotica kunnen worden voorgeschreven tegen bacteriële longinfecties omdat COPD-patiënten daarvoor gevoeliger zijn. Maak een kuur altijd af.

• De dokter kan u leren het slijm uit de longen kwijt te raken met houdingsdrainage, door het hoofd lager te houden dan het bovenlichaam.

• Ademhalingsoefeningen (op instructie van de dokter) kunnen verlichting geven.

• In ernstige gevallen van emfyseem met omvangrijke longbeschadiging, kan longtransplantatie aangeraden worden. Als het hart door de vergevorderde longziekte ernstig verzwakt is, kan hart-longtransplantatie nodig zijn. De overlevingskans na 4 jaar is 50 procent; voor longtransplantatie alleen is die kans na een jaar 65 procent.