Wat is sputum?
Sputum is het opgehoeste slijm dat afkomstig is uit de diepere luchtwegen, zoals de luchtpijp en de bronchiën. Het is slijm dat vermengd is met speeksel en het wordt opgehoest bij een luchtweginfectie.
Sputum heeft altijd een bepaalde kleur. De kleur geeft vaak weer aan wat voor soort aandoening of infectie iemand heeft. Zo kan sputum geel, groen, grijs, roze, rood, bruin, zwart of roestkleurig zijn.
Een gele kleur is vaak een teken dat iemand een luchtweginfectie heeft. Hoe intenser de gele kleur, hoe groter de kans is dat het om een bacteriële infectie gaat.
Hoe ontstaat sputum?
Als je luchtwegen te veel slijm produceren of als de trilhaarfunctie verstoord is, heb je een voortdurende hoestdrang om het overtollige slijm (sputum) te lozen. Er zijn verschillende ziekteprocessen die hoest veroorzaken. Het opgehoeste slijm geeft veel informatie over de oorzaak van de hoest. Zo kan de oorzaak een gezwel, een longontsteking of bronchitis zijn.
Wat zegt de kleur van het sputum?
Meestal is sputum een bron van infectie. In het laboratorium wordt het slijm dan ook als een infectie behandeld. Aan de kleur van het slijm kan de arts afleiden of het om een infectieziekte gaat. Sputum kan verschillende kleuren hebben. De kleur zegt veel over de kwaal of ziekte.
- Geelgroen: kan duiden op een longabces, een longcarcinoom of bronchiëctasieën
- Groen-grijs: kan duiden op een etterige bronchitis
- Helder en schuimachtig: duidt vaak op bronchitis
- Taai en roestkleurig: duidt vaak op croupeuze pneumonie
- Schuimachtig, helderrood: kan duiden op een acute longontsteking
- Schuimend, rose: duidt meestal op longoedeem
Als het sputum een rode kleur heeft dan wijst dit op een bloedbijmenging. Bij een helderrode kleur, betekent dit dat het sputum is vermengd met vers bloed. Hoe donkerder de kleur van het sputum, hoe langer het bloed in de longen aanwezig is geweest. Bijmenging van bloed kan duiden op longtuberculose, een longembolie of een longtumor.
Soms kan een bijmenging van bloed ook het gevolg zijn braaksel of slokdarmspataderen. Houd hier rekening mee bij het opgeven van sputum.
Welke geur heeft sputum?
Normaal ruikt sputum niet. Door de bijmenging van pus, zoals bij bronchiëctasieën en longcarcinoom, kan sputum zeer onaangenaam ruiken. Als iemand een longabces of longgangreen heeft, ruikt sputum ook zeer vies.
Hoe hoest je sputum op?
Je kunt sputum op de volgende manier losser krijgen:
- Haal eerst rustig adem en ontspan
- Haal daarna vier keer diep adem en houdt aan het eind van iedere inademing even de adem vast.
- Adem daarna snel krachtig uit.
- Probeer te ontspannen bij de keel en houdt de mond open. Doordat je snel uitademt komt het sputum mee naar buiten.
- Herhaal dit een aantal keren.
- Hoest vervolgens het sputum op.
Hoe wordt sputum onderzocht?
Wanneer je aanhoudende klachten hebt, kan de arts je doorverwijzen voor een sputumonderzoek. Hierbij laat de arts je in een potje hoest, zodat het opgehoeste slijm in het potje terechtkomt.
Het sputum wordt onderzocht op bacteriën, schimmels en gisten. Aan de hand van het onderzoek kan worden vastgesteld of er sprake is van een luchtweginfectie of een bacteriële infectie.
Heb 5j geleden een schimmel(aspergillus) longontsteking gehad. Nooit gerookt, wel voorheen al sinusitis gehad en vele longontstekingen. Maar door een groot lek in huis en schimmel en vocht op muren en vloeren ben ik goed ziek geworden en die schimmel opgedaan. Zware medicatie en ging over maar toch komt het steeds terug, zoals nu. Ben zo bang. Is dit dodelijk? Heb tot mijn 42e nooit gesukkeld met longen, hoesten kende ik niet. Toen ik huisvrouw ben geworden is alles begonnen. Wat moet of kan ik doen?
Ik ben geen arts. Toch een advies:
Zoek ander woonruimte en goed ventileren.