Stress

De term stress wordt gebruikt voor een scala van negatieve gevoelens en reacties die ontstaan tijdens bedreigende of uitdagende situaties in het leven. Een examen, sterfgeval, relatieproblemen en frustraties op het werk kunnen bijvoorbeeld leiden tot stress. Daardoor vinden veranderingen plaats in emotie, gedrag, mentale draagkracht en lichamelijke conditie. Stress gaat dan ook gepaard met vele lichamelijke en geestelijke symptomen, zoals prikkelbaarheid, angsten, depressie, hartkloppingen, hoofdpijn, maagkrampen, hoge bloeddruk en slapeloosheid.

Stress wordt door velen beschouwd als een negatieve kracht in het leven. Dat is een groot misverstand. Een gezonde dosis stress is noodzakelijk om te overleven. Het geeft een mens de benodigde energie om bedreigende of uitdagende situaties met succes tot een goed einde te brengen. De hersenen geven opdracht om adrenaline te gaan produceren. Dit stimuleert het hart om extra bloed naar de spieren te pompen, zodat de mens in staat wordt gesteld een bovenmatige krachtsinspanning te leveren. Dit stelde de oermens bijvoorbeeld in staat zich tegen een aanval van een roofdier te verweren. Hij kon vechten of vluchten. De vijanden van tegenwoordig zijn echter ongrijpbaar. Het zijn geen tijgers, leeuwen of krokodillen, maar onbetaalde rekeningen,

carrièreproblemen of moeilijkheden binnen het gezin. Het lichaam staat klaar om te reageren, maar door te vluchten of vechten kan de situatie niet opgelost worden. Het gevolg is dan ook, dat tegenwoordig veel stress onverwerkt blijft. Amerikaanse wetenschappers hebben recent vastgesteld, dat deze onverwerkte stress verantwoordelijk is voor 80 % van de welvaartsziekten. Het verzwakt de afweer van het lichaam, waardoor kanker, hart en vaatziekten en andere welvaartsaandoeningen worden aangewakkerd.

Stress kan door veel factoren worden veroorzaakt. Vaak houdt stress verband met veranderingen in uw leven. Dit kunnen leuke dingen zijn, zoals een vakantie of een nieuwe baan, maar het kunnen ook vervelende gebeurtenissen zijn, bijvoorbeeld de dood van een geliefde of het kwijtraken van een baan.

Als u op stress reageert met angst, spanning en zorgen, is dat niet alleen een geestelijke reactie. Wanneer u zich op de een of andere manier bedreigd voelt, komen er chemische stoffen vrij die lichamelijke reacties opwekken zoals een versnelde hartslag, sneller ademhalen en een droge mond. Uw lichaam bereidt zich zo voor om ’te vechten of te vluchten’. Als u voor langere tijd onder stress gebukt gaat, kunt u geestelijk of lichamelijk ziek worden.

Verschijnselen en klachten van stress

Stress kan zich op vele manieren uiten, met zowel lichamelijke als psychische en gedragsmatige klachten. Hieronder vindt u een overzicht.

Lichamelijke uitingen van stress

Hoofdpijn, Tandenknarsen, Dichtgeknepen, droge keel, Opeengeklemde kaken, Pijn op de borst, Kortademigheid, Hartkloppingen, Hoge bloeddruk, Spierpijn, Buikklachten, Constipatie (verstopping) of diarree, Sterker transpireren, Koude, zweterige handen, Vermoeidheid, Slapeloosheid, Vaak ziek zijn.

Psychische uitingen van stress

Angst, Prikkelbaarheid, Gevoel van naderend onheil of gevaar, Depressiviteit, Traag denken, Onrustige gedachten (gejaagdheid), Gevoel van hulpeloosheid, Gevoel van hopeloosheid, Minderwaardigheidsgevoelens, Gevoel van stuurloosheid, Gevoel van onzekerheid, Bedroefdheid, Snel in de verdediging gaan, Boosheid, Overgevoeligheid Lusteloosheid.

Gedragsmatige uitingen van stress

Te veel eten of juist verlies van eetlust, Ongeduldigheid, Neiging tot ruzie maken, Aarzelend gedrag, Toegenomen gebruik van alcohol of drugs, Meer gaan roken, Teruggetrokken gedrag, Verantwoordelijkheden ontlopen, Slecht presteren op het werk, ‘Burnout’-verschijnselen (oververmoeidheid, uitgeput zijn), Slechte persoonlijke verzorging, Veranderingen in geloofsopstelling, Veranderingen in relaties of de familiesfeer.

Stress onder controle

Wat kunt u er zelf aan doen?

• Leer u te ontspannen. Yoga, meditatie, ontspanningstechnieken en ademhalingsoefeningen kunnen u helpen te ontspannen. U kunt daarmee uw hartslag vertragen en uw bloeddruk en spierspanning verminderen.
• Praat over uw zorgen met een vertrouwde vriend. Praten kan helpen om de spanning te verminderen en de dingen in de juiste verhoudingen te zien en kan tot een doelgericht plan leiden.
• Plan uw werk in stappen. Deel uw werk zo in dat u het kunt overzien. Maak steeds kleine, overzichtelijke taken af.
• Leer omgaan met uw boosheid. U moet uw boosheid kunnen uiten, maar let wel op hóe u dat doet. ‘Tel tot tien’, bedaar uzelf en reageer op een doeltreffende manier.
• Ga er eens tussenuit. Een verandering van omgeving en tempo kan helpen om een andere, frisse kijk op de dingen te krijgen.
• Wees realistisch. Uzelf een onhaalbaar doel stellen, vraagt om mislukking. Stel prioriteiten vast en concentreer u op de dingen die belangrijk voor u zijn.
• Neem niet op eigen houtje medicijnen. Het kan verleidelijk zijn om uw problemen even te vergeten met medicijnen of alcohol. Dit maskeert het probleem erachter alleen maar, het lost niets op.
• Zorg voor voldoende slaap, lichaamsbeweging en goede voeding. Een gezonde geest heeft een gezond lichaam nodig. Als u uitgerust bent, kunt u problemen beter aan. Met lichaamsbeweging kunt u zich lekker afreageren.
• Zoek hulp. Neem contact op met uw huisarts als u steeds meer last van stress krijgt of als u niet goed functioneert.

Ontspanningstechnieken om stress te verminderen

Ontspannen van de spieren
• Ga in een gemakkelijke houding zitten of liggen en sluit uw ogen. Ontspan uw kaken (laat uw kin losjes hangen). Ontspan uw oogleden (knijp ze niet stevig dicht).
• Ga in gedachten uw hele lichaam langs. Begin bij uw tenen en ga langzaam omhoog naar uw hoofd. Concentreer u op ieder lichaamsdeel afzonderlijk; verbeeld u dat de spanning wegvloeit.
• Span de spieren in uw voeten aan, houd dat vijf tellen vast en ontspan weer. Doe daarna hetzelfde met uw kuitspieren, uw knieën, dijbenen en steeds verder omhoog tot u ook uw voorhoofdspieren hebt gehad.

Geleide fantasie
Laat uw gedachten vrij stromen, maar blijf niet bij één bepaalde gedachte hangen. Beeld uzelf in dat u ontspannen en kalm bent, dat uw handen zwaar en warm zijn (of koel als u het warm hebt) en dat uw hart rustig klopt. Haal langzaam, regelmatig en diep adem. Als u ontspannen bent, stel u dan voor dat u op uw lievelingsplekje bent, of ergens waar het heel mooi is.Kom na vijf tot tien minuten weer langzaam terug met uw gedachten.

Ademhalingsoefeningen
Met enige oefening kunt u diep en ontspannen ademhalen. Oefen eerst terwijl u op uw rug ligt, met kleren aan die ruim om uw middel en buik zitten. Als u de techniek in deze houding goed beheerst, kunt u in zittende houding en vervolgens in staande houding oefenen.

• Ga op bed op uw rug liggen.
• Doe uw voeten iets uit elkaar. Laat één hand ontspannen op uw buik bij de navel liggen. Leg de andere hand op uw borst.
• Adem in door uw neus. Adem uit door uw mond.
• Concentreer u een paar minuten op uw ademhaling. Voel hoe uw handen met uw ademhaling op en neer gaan.
• Blaas zachtjes het grootste deel van de lucht uit.
• Adem in terwijl u langzaam tot vier telt (ongeveer één seconde per tel). Terwijl u dat doet, laat u uw buik opzwellen, zodat hij 2 tot 3 cm omhoog komt. U moet de beweging met uw hand kunnen voelen. Let erop dat u uw schouders niet optrekt en uw borst niet beweegt.
• Als u inademt, stel u dan voor hoe de warme lucht alle delen van uw lichaam vult.
• Houd na het inademen uw adem één tel vast.
• Adem langzaam uit, waarbij u tot vier telt. Uw buik zakt langzaam in.
• Stel uzelf voor dat de spanning met de lucht mee naar buiten stroomt.
• Wacht na het uitademen één tel.
• Als u het moeilijk vindt om vier tellen lang in- of uit te ademen, doe het dan korter en probeer later de vier tellen te bereiken. Als u duizelig wordt, haal dan langzamer of minder diep adem.
• Herhaal dit vijf tot tien keer. Adem uit. Adem langzaam in: 1, 2, 3, 4. Houd vast. Adem langzaam uit: 1, 2, 3, 4. Wacht. Adem in: 1, 2, 3, 4. Houd vast. Adem uit: 1,2,3, 4. Wacht. Ga hiermee door.

Als u het moeilijk vindt om regelmatig te ademen, haal dan iets dieper adem, houd de adem een tel of twee vast en adem langzaam door samengeknepen lippen in tien seconden uit. Herhaal dit een of twee keer en ga weer verder op de andere manier.


Relevante artikelen
2 reacties
  1. kan een dichtgeknepen keel door stress komen….en kan oorsuizen ook door stress verergeren?

    1. Beste Conny,

      Wat bedoelt u met een dichtgeknepen keel? Als u doelt op benauwdheid dan zou dat best aan stress gerelateerd kunnen zijn. Een angstaanval kan bijvoorbeeld zorgen voor stress en daardoor leiden tot een benauwd gevoel. Stress zou mogelijk oorsuizen kunnen verergeren, alhoewel dit denk ik niet met 100% zekerheid te zeggen is.

      Met vriendelijke groet,
      Wesley

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips