Middelen tegen bloedvatvernauwing

Een van de belangrijkste taken van het bloed is het transport van zuurstof van de longen naar plaatsen waar het nodig is, namelijk de cellen. De zuurstof wordt in de longen door het bloed opgenomen dat door het hart wordt rondgepompt, zodat het in de weefsels kan worden afgegeven. De behoefte aan zuurstof is in de verschillende organen en weefsels zeer uiteenlopend. De hersenen, het hart en de spieren hebben veel zuurstof nodig om goed te kunnen werken. Vetweefsel kan met minder toe. Ondanks het normaal functioneren van hart en longen en bij aanwezigheid van voldoende rode bloedkleurstof kunnen er toch problemen ontstaan. Wanneer het zuurstofrijke bloed bepaalde organen of weefsels eenvoudig niet of onvoldoende kan bereiken doordat de aanvoerende slagaders zijn vernauwd, ontstaat een tekort aan bloed. De stofwisseling van de cellen in de desbetreffende gebieden kan zich zeer lang handhaven. Wanneer echter de zuurstofbehoefte (bij inspanning bijvoorbeeld) toeneemt en aan deze behoefte niet kan worden voldaan door te geringe ‘aanvoercapaciteit’, dan wijzigt de stofwisseling zich onder vorming van bepaalde produkten met pijn als resultaat.

bloedvatvernauwing

De oorzaak van vernauwing van de slagaders kan van tweeërlei aard zijn: kramp of aderverkalking. Bij kramp reageren de zogenoemde gladde spiertjes in de wand van het bloedvat, sterker dan normaal op allerhande prikkels. Deze trekken zich dan te snel en te lang samen, waardoor het bloed bepaalde delen van het lichaam niet of onvoldoende kan bereiken. Bij bepaalde vormen van hartkramp doet zich dit voor bij de kransslagaders. Dit leidt tot pijn op de borst. Bij zeer ernstige vaatkramp kan een stukje weefsel van de hartspier zelfs afsterven: een hartinfarct. Een ander bekend voorbeeld is de ziekte van Raynaud. Mensen die bij blootstelling van de handen aan kou heel gauw ‘dode vingers’ hebben, lijden soms aan deze ziekte.

De doorbloeding van de weefsels laat dan te wensen over met als resultaat het dode gevoel en later tintelingen in de vingers.

De andere vorm van bloedvatvernauwing is niet slechts af en toe, maar voortdurend aanwezig. Plaatselijke afzetting van vetten, cholesterol en kalk in de vaatwand leidt tot een steeds nauwer worden van het desbetreffende bloedvat. Pas na lange tijd ontstaan duidelijke klachten; vandaar dat deze zich ook het meest bij oudere mensen voordoen. De oorzaak van deze afzetting van vetachtige stoffen en kalk in de wand van vooral de slagaders is nog steeds niet opgehelderd. Wel staat vast dat het in bepaalde families meer en eerder optreedt dan in andere families. Dit dichtslibben en hard worden van de bloedvaten kan de oorzaak zijn van aanvallen van hartkramp. Verder kan het leiden tot afname van geheugen en verstand door minder goed functioneren van het hersenweefsel. Ook pijn in de benen na een stuk lopen kan het gevolg van aderverkalking in de slagaders naar de benen zijn, evenals slecht genezende wondjes aan de voeten of de tenen.

De behandeling van bloedvatvernauwing is niet eenvoudig, vooral niet wanneer aderverkalking de oorzaak is. Klachten treden pas op als het lichaam niet in staat is het verstoorde evenwicht zelf te herstellen. Zodra ergens zuurstofgebrek is, stuwt het lichaam er namelijk bloed naar toe door de in de buurt gelegen bloedvaten te verwijden. Verder is langer durende minder goede doorbloeding een prikkel voor de aanleg van nieuwe bloedvaatjes naar het weefsel in kwestie. Dit is de reden waarom voorzichtige lichamelijke inspanningen soms op wat langere termijn de klachten kan doen verminderen.

Met behulp van een operatie kan soms het vernauwde bloedvat worden verwijd of vervangen door kunststof. In geval van ernstige vernauwing van de kransslagaders van het hart is een operatie, waarbij een uit een been verwijderd stukje bloedvat naast het vernauwde bloedvat wordt geplaatst (de zogenoemde ‘coronary bypass’), vaak de enige oplossing. Het lijkt voor de hand te liggen vernauwde bloedvaten te behandelen met vaatverwijdende middelen. Hoewel het veel wordt gedaan, is het zeer de vraag of dat wel zinvol is.

Zoals reeds is uiteengezet, doet het lichaam zijn uiterste best de bedreigde weefsels door verwijding van de gezonde en aanleg van nieuwe bloedvaten zo lang mogelijk van bloed te voorzien. De verkalkte vaten met een harde stugge wand kunnen zich niet meer verwijden, óók niet onder invloed van vaatverwijdende middelen. De gezonde vaten verwijden zich daarentegen door deze middelen wellicht teveel, waardoor het bloed de weg van de minste weerstand gaat kiezen. De bloedvoorziening in de bedreigde weefsel kan zo juist nog verslechteren.

Middelen die als vaatverwijders te boek staan, zijn de nitraten en nitrieten. Enkele stoffen werden reeds bij de hartkrampmiddelen besproken. Verder zijn voor dit doel verkrijgbaar nicotinezuur en de daarvan afgeleide verbindingen inositolnicotinaat (Palohex), nicotinylalcohol (Ronicol) en xantinolnicotinaat (Complamin). Deze stoffen geven alle meer verwijding van bloedvaten in de oren, het gezicht en de nek dan in de armen en benen. Hierdoor ontstaat soms een ‘blos’. Bijwerkingen kunnen zijn: misselijkheid, braken, diarree en huiduitslag. Sommige van deze en andere van nicotinezuur afgeleide stoffen worden ook toegepast ter verlaging van het vetgehalte van het bloed en in smeersels bij spierpijn, zenuwpijn en reumatische pijnen. Cyclandelaat is een vaatverwijdend middel dat echter vooral bij hogere doseringen veel bijwerkingen heeft: duizeligheid, blozen, hoofdpijn, misselijkheid en tintelingen in de armen en/of benen. Deze middelen veroorzaken alle een verwijding van (gezonde) vaten door een directe werking op de gladde spiertjes in de bloedvaten. Ook door beïnvloeding van de werking van het sympathische deel van het onwillekeurige zenuwstelsel kan echter soms vaatverwijding worden bereikt. Middelen met een dergelijke werking zijn: fenoxybenzamine (Dibenyline), fentolamine (Regitine), bamethaan (Vasculat), bufenine (Bufedon) en isoxsuprine (Duvadi/an). Van fenoxybenzamine en fentolamine zijn de belangrijkste bijwerkingen bloeddrukverlaging met een snelle polsslag, een verstopte neus, braken en dairree. Bamethaan kan duizeligheid, hartkloppingen, een lage bloeddruk en een snelle polsslag veroorzaken, bufenine bovendien misselijkheid en braken. Isoxsuprine, dat ook bij dreigende ‘vroeggeboorte’ wordt gebruikt, geeft zelden aanleiding tot bijwerkingen: misselijkheid, braken, duizeligheid en huidreacties. Tenslotte zij vermeld dat dihydroergotoxine (Hydergine) wordt voorgeschreven bij vaatstoornissen in de hersenen en ouderdomsklachten (vergeetachtigheid en dergelijke). Over de waarde van al deze vaatverwijdende middelen zijn de meningen sterk verdeeld.


Relevante artikelen
3 reacties
  1. ik ben op zoek naar alternatieven voor het middel Isosorbide mononitraat

  2. Beste Franzen,

    Ik ga ervan uit dat je dit middel gebruikt vanwege een drukkend gevoel op de borst en ik neem aan dat je een alternatief zoekt vanwege bijwerkingen. Isosorbidemononitraat (ISMN) veroorzaakt helaas vaak hoofdpijn. Alternatieven voor dit middel zijn metropolol (beta-blokker) of diltiazem (calciumblokker). Deze medicijnen kunnen op hun beurt ook weer bijwerkingen hebben.

    Mijn vraag is of je ISMN standaard dagelijks gebruikt of dat je dit alleen inneemt bij klachten? Als je dit alleen inneemt bij klachten zijn er weinig alternatieven. Nitroglycerine spray kan dan een alternatief zijn, maar de beruchte bijwerking van dit medicijn is eveneens hoofdpijn. Als je ISMN standaard dagelijks gebruikt zou je met je behandelend arts kunnen overleggen of een switch naar metoprolol of diltiazem voor jou mogelijk is.

    Ik hoop dat ik je vraag zo goed mogelijk beantwoord heb!

    Nogmaals: overleg altijd met je behandelend arts over advies om te switchen met een medicijn.

    Met vriendelijke groet,
    Wesley

  3. Rita Hartjesveld

    Ik ben een vrouw van 76 jaar, heb veel pijn bij het lopen door bloedvatvernauwing in benen ( familie leden ook)
    ik heb altijd redelijk veel gelopen en gefietst (dankzij hond), maar toch . . . .

    Is het zo dat door te blijven lopen (door pijn heen, zolang ik het volhou) + 2 maal
    per week pijnbank (lopende band) het bloed nieuwe bloedvaten gebruikt en erger
    voorkomen kan worden?

    Is het zo dat door stukken te fietsen je meehelpt om erger te voorkomen (fietsen gaat sinds kort ook pijn doen)?

    Zijn er ook andere oefeningen aan te bevelen?

    Graag uw reactie

    Bij voorbaat vriendelijk dank

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips