Anticonceptie

Anticonceptie betekent het voorkomen van conceptie of zwangerschap. Om de geboorte van ongewenste kinderen te voorkomen, kan door een of beide partners als tijdelijk middel om bevruchting te voorkomen anticonceptie worden toegepast of sterilisatie om definitief een zwangerschap uit te sluiten. Een abortus provocatus kan worden toegepast om anticonceptie fouten te corrigeren.

De beslissing van een paar om een zwangerschap te beginnen, te voorkomen of te onderbreken, kan worden ingegeven door een prenataal onderzoek (waarbij een afwijking van de vrucht aan het licht treedt) of door genetische counseling (waarmee de waarschijnlijkheid van overdraagbare erfelijke ziekten is te voorspellen).

Elke anticonceptiemethode heeft voor- en nadelen die in overweging moeten worden genomen, zodat het paar de voor hen geëigende methode kan kiezen.

anticonceptie

De meest gebruikte methoden zijn:

– orale anticonceptiemiddelen (de ‘pil’);
– condoom;
– spiraaltje;
– periodieke onthouding;
– zaaddodende middelen;
– pessarium (cervixkapje);
– sterilisatie;
– terugtrekken (coïtus interruptus).

Veel factoren zijn van invloed op het mislukken van anticonceptie. Leeftijd, opleidingsniveau en motivatiegraad zijn omgekeerd evenredig aan het percentage mislukkingen van anticonceptie.

In het algemeen zijn methoden die zelfbeheersing van een of beide partners vereisen, zoals periodieke onthouding of terugtrekken, veel doeltreffender in theorie dan in de praktijk. Bij methoden die eenvoudiger zijn toe te passen en die los staan van de coïtus, zoals orale anticonceptiemiddelen en het spiraaltje, is het verschil kleiner en de doeltreffendheid groter. Gemeten over een periode van verscheidene j aren is het percentage mislukkingen voor de pil en het spiraaltje respectievelijk 1 en 2-4%, veel lager dan dat van andere methoden.

Het condoom

Het condoom is een gesloten buis van rubber (of synthetisch materiaal), die sluitend over de penis in erectie past. Het voorkomt dat sperma tijdens de gemeenschap in de vagina belandt. Het condoom is voor ongeveer 97% doeltreffend als het juist en consequent wordt gebruikt; bij nonchalant gebruik is het veel minder doeltreffend.

Het condoom moet over de stijve penis worden aangebracht, voordat er enig contact met de vagina is. Na de ejaculatie moet de penis meteen uit de vagina worden gehaald. Neveneffecten of complicaties komen zelden voor. Sommige mensen kunnen allergisch voor rubber zijn, en voor hen zijn niet van rubber gemaakte condooms beschikbaar.

Pessarium of cervixkapje met zaaddodend middel

Een pessarium of diafragma is een dun rubberen koepeltje dat precies boven in de vagina past. Er zijn drie typen: plat, spoelvormig en met ronde veer. Cervixkapjes zijn kleiner en passen precies over de baarmoedermond. Ze moeten beide met een zaaddodend middel worden gebruikt: pasta, schuim of zalf. Pessarium en cervixkapje vormen een barrière tussen baarmoeder en sperma. Het zaaddodend middel doodt de zaadcellen.

De methode is voor ongeveer 97% doeltreffend mits juist en consequent toegepast, maar veel minder doeltreffend bij een nonchalante toepassing. Pessarium en cervixkapje moeten worden aangemeten door een speciaal opgeleide arts of verpleegkundige na inwendig onderzoek. Sommige vrouwen vinden dit lastig en het inbrengen ongemakkelijk of naar. Een vrouw moet iedere zes maanden worden onderzocht om te zien of veranderingen in haar vagina zijn opgetreden. Zo’n onderzoek moet ook plaatsvinden na geboorte, miskraam, abortus of als ze meer dan 3 kg is aangekomen of afgevallen.

Het spiraaltje

Het spiraaltje is een stukje plastic waaraan nylon draden zijn bevestigd. De meeste soorten zijn ook omwikkeld met koperdraad.

Het spiraaltje wordt in de baarmoeder ingébracht. Het is niet precies bekend hoe het een zwangerschap voorkomt, maar het reageert waarschijnlijk op een bijzondere manier op het slijmvlies van de baarmoeder of op het ovum. De betrouwbaarheid van deze methode is 96-98% wanneer de vrouw de draad regelmatig controleert, zeker eenmaal per maand, meteen na afloop van de menstruatie om te kijken of het spiraaltje nog steeds op zijn plaats zit. Het spiraaltje moet door een arts worden ingebracht na inwendig onderzoek. De methode kan niet bij iedere vrouw worden toegepast en wordt niet aanbevolen voor vrouwen die een bekkenontsteking hebben gehad, zwaar menstrueren of nog geen kinderen hebben gekregen (door de grotere kans op infectie). Het spiraaltje wordt zelden door het lichaam afgestoten.

Het spiraaltje kan krampen en zware of tussentijdse bloedingen veroorzaken. Er is een vergrote kans op ontsteking van baarmoeder of eileiders, die kan leiden tot onvruchtbaarheid. Er is ook meer kans op buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Bij pijn, ongewone bloedingen, koorts of troebele afscheiding moet meteen een arts worden geraadpleegd.

Zaaddodende middelen

Moderne zaaddodende middelen bestaan in wezen uit twee componenten: een zaaddodende chemische stof en een onschadelijke, dikke basis. In theorie is deze basis zwaar genoeg om de baarmoedermond af te sluiten, zodat de weinige zaadcellen die niet door de chemische stof worden gedood toch de baarmoeder niet kunnen bereiken. Zaaddodende middelen zijn verkrijgbaar in een aantal verschillende uitvoeringen: schuim, zalf, pasta en als pessarium (met het uiterlijk van tabletten). Zalf en pasta worden hoog in de vagina ingebracht. De methode is erg onbetrouwbaar wanneer deze als enige wordt toegepast, maar beter dan niets.

Periodieke onthouding

Deze methode is gebaseerd op het vermijden van geslachtsgemeenschap tijdens bepaalde dagen van de maandelijkse cyclus. De vrouw moet hierbij bijhouden op welke dagen ze zeer waarschijnlijk zwanger kan worden. De methode behelst tevens het vastleggen van de basale lichaamstemperatuur (de temperatuur van het lichaam in rust), het controleren van het baarmoederslijm en het vastleggen van de menstruatiecyclus op een kalender of in een agenda. Dit alles kan de vrouw helpen bij het voorspellen van de eisprong.

De pil

Orale anticonceptiemiddelen worden algemeen samengevat onder de benaming ‘de pil’. Er zijn twee typen:

— een combinatie van oestrogeen en progestageen (gewoonlijk combinatiepil genoemd);
— preparaten met alleen progestageen (meestal minipil genoemd).

De combinatiepil bevat twee hormonen, een oestrogeen en een progestageen, die vergelijkbaar zijn met de hormonen die een vrouw in haar eierstokken aanmaakt. Sommige soorten twee-fase- en drie-fasepillen hebben een variabele hoeveelheid in elke verpakking waarmee wordt geprobeerd de natuurlijke variatie in het lichaam na te bootsen. De pil is gemakkelijk, zeer doeltreffend en vormt geen belemmering voor geslachtsgemeenschap. Bovendien kunnen menstruatiekrampen erdoor worden verminderd. De pil voorkomt het losraken van een ovum uit de eierstokken, maakt het slijm in de baarmoederhals dikker en verandert het slijmvlies in de baarmoeder. De combinatiepil is voor meer dan 99% doeltreffend.

De ‘minipil’ is een oraal anticonceptiemiddel dat maar één type hormoon bevat: progestageen. Dit maakt het slijm van de baarmoederhals dikker en verandert het slijmvlies van de baarmoeder, zodat het voor het bevruchte eitje moeilijker wordt zich daar te nestelen. Ook wijzigt het de beweging in de eileiders, zodat het langer duurt voordat een ovum de baarmoeder bereikt. De betrouwbaarheid is 98% bij juist gebruik, maar omdat zij iedere dag op dezelfde tijd moet worden ingenomen, is het risico groter dat een vrouw haar vergeet en dus onbeschermd raakt.

Sterilisatie

Sterilisatie kan bestaan uit vasectomie (bij mannen) of cauterisatie (bij vrouwen). De sperma- of eileiders worden hierbij chirurgisch afgebonden en doorgesneden.

Het afsluiten en doorsnijden van de buizen (vas deferens) bij de man verhindert dat het sperma de eicel bereikt. Het afsluiten van de eileiders (een ingreep die in een ziekenhuis of kliniek wordt verricht) bij de vrouw voorkomt dat de eicel bij het sperma komt. De methode is voor bijna 100% doeltreffend en moet als onherroepelijk worden beschouwd.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips