Neuralgie

Meestal bij aanvallen optredende pijn in het gebied van een gevoelszenuw, zonder zichtbare uiterlijke veranderingen. Een pijntoestand wordt vaak dan als neuralgisch bestempeld, wanneer men de eigenlijke oorzaak niet kent. Neuralgie onderscheidt zich, in de vorm waarin de pijn optreedt, van neuritis. De pijn treedt bij neuralgie aanvalsgewijs en bliksemsnel op, waarbij vaak onaangename gevoelens van warmte en jeuk hieraan vooraf gaan. De pijn wordt als scheurend of borend ervaren; tussen de aanvallen door bestaat er vaak een periode van volkomen pijnloosheid. Bij neuritis daarentegen is sprake van een aanhoudende pijn.

Sommige vormen van kiespijn zijn een soort neuralgie, evenals sommige vormen van hoofdpijn, vooral migraine. Onder ischialgie (zie ischias) verstaat men de bijzondere neuralgie van de ischiaszenuw, die meestal in het verloop van de zenuw, in de buurt van het zitvlak of aan de achterkant van het dijbeen, ontstaat. Neuralgie ontstaat soms in het verloop van infectie- en stofwisselingsziekten, bij bloedarmoede (anemie), suikerziekte (diabetes), jicht, gewrichtsontsteking (artritis), malaria of syfilis. In zulke gevallen is vermindering van de pijn in hoofdzaak afhankelijk van de behandeling van de ziekte die de oorzaak vormt.

Sommige vormen van neuralgie zijn psychosomatisch en komen daarom meer overeen met psychische ziekten, dit verandert echter niets aan de vaak ondraaglijke pijn. Trigeminusneuralgie wordt ook aangeduid als tic douloureux of aangezichtspijn en tast periodiek, gepaard met akelige pijn, het uitbreidingsgebied van de 5e hersenzenuw aan, de trigeminus. Die pijn kan zo onverdraaglijk zijn, dat er zelfs zelfmoordpogingen ondernomen worden. Behalve slapeloze nachten bij herhaaldelijke aanvallen, treden geen ernstige complicaties op. De drielingzenuw (nervus trigeminus) verdeelt zich, nadat hij de schedelbasis verlaten heeft, in drie takken, die apart of gecombineerd door neuralgie getroffen kunnen worden.

In hoofd, voorhoofd, ogen, oogleden, wangen en onderkaak ontstaan brandende, snijdende, borende en stekende pijntoestanden, die door heel kleine aanleidingen als kauwen, geeuwen, niezen, spreken, koud of warm eten veroorzaakt worden. Ze gaan gepaard met overgevoeligheid voor aanraking en hitte en met roodkleuring van het gezicht, tranen- en speekselvloed. De exacte oorzaak van trigeminusneuralgie is nog onopgehelderd. Ze treedt meestal op middelbare leeftijd op en komt bij vrouwen vaker voor dan bij mannen. Soms verdwijnt de ziekte op dezelfde geheimzinnige manier als ze gekomen is, zonder dat een behandeling heeft plaatsgevonden. In ernstige gevallen kan een geneeskundige behandeling overwogen worden. Soms worden met succes medicijnen voorgeschreven.

Ook neurochirurgisch uitgevoerde alcoholinjecties in de zenuwkern bewerken soms voor langere tijd pijnloosheid. In uitgesproken ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep uitgevoerd worden, waarbij de zenuw doorgesneden wordt.
Bij intercostaalneuralgie zijn een of meer tussenribszenuwen getroffen, die vanaf het ruggenmerg tussen de ribben door naar de voorzijde van het lichaam lopen. Ook hier komt een bij aanvallen optredende pijn voor met overgevoeligheid of gevoelloosheid van de betreffende huiddelen. Intercostaalneuralgie wordt soms voor pleuritis of longontsteking aangezien; in werkelijkheid blijft de long er helemaal buiten. Vaak is deze vorm van neuralgie een bijverschijnsel van gordelroos (herpes zoster). Met medicijnen is er weinig tegen te doen. Soms reageert deze neuralgie op huidprikkelende middelen, anders moeten methoden toegepast worden, waarbij de betreffende zenuwen geblokkeerd of vernietigd worden.

Belangrijk is dat intercostaalneuralgie in enkele gevallen door ziekten van de wervelkolom, ruggenmergtumoren of late gevolgen van syfilis veroorzaakt wordt. Dan moet natuurlijk de ziekte, waardoor deze neuralgie ontstaat, behandeld worden.