Allergie

Overgevoelige reactie van het organisme op bepaalde stoffen, de zogenaamde allergenen. De voornaamste allergenen zijn stuifmeel, bepaalde voedingsstoffen, medicijnen, stof en bacteriën. Gevoelig voor allergische aandoeningen zijn de huid, luchtwegen, ogen, neus, en het spijsverteringskanaal.

De meest voorkomende allergische aandoeningen zijn netelroos, eczeem, hooikoorts en astma. Allergie kan aangeboren zijn, maar zich ook in latere jaren openbaren. Tot dusverre zijn de oorzaken van allergie niet geheel verklaard. Wanneer allergie voor een bepaalde stof bestaat, kan een zeer geringe hoeveelheid, die bij een ander geen reactie teweegbrengt, voor iemand die met een hyperallergische reactie reageert dodelijk zijn. Als voorbeeld kan bijengif dienen dat, bij een daarvoor zeer gevoelig mens, na één steek de dood ten gevolge kan hebben.

Bij het onderzoek naar een allergeen wordt meestal gebruikgemaakt van huidproeven. Kleine hoeveelheden van stoffen die mogelijk een allergische aandoening veroorzaken, worden door een pleister op de huid aangebracht, de zogenaamde lapjesproef. Vertoont de huid daarna blaasjes of een soort netelroos, dan heeft men het allergeen aangetoond. Voedingsstoffen die allergische reacties teweegbrengen kan men op deze wijze echter niet opsporen.

In een allergisch reagerend deel van het lichaam komt in het weefsel een stikstofhoudende verbinding vrij (histamine). Antihistaminica als medicijn toegepast vermindert de allergische verschijnselen. Bepaalde allergieën, in het bijzonder die door stuifmeel veroorzaakt worden, probeert men door desensibilisering te behandelen. Daarbij wordt de patiënt gedurende geruime tijd regelmatig met de betrokken allergenen, in steeds grotere hoeveelheden, ingeënt.
Onder de allergische ziekten wordt astma als de meest ernstige beschouwd. De vertakkingen van de bronchiën zijn door verkramping vernauwd en bovendien scheiden deze overvloedig veel slijm af, waardoor het ademen aanzienlijk bemoeilijkt wordt. Bij het hoesten en kuchen heeft de patiënt het gevoel alsof zijn borstkas in een bankschroef zit. Astma-aanvallen kunnen minuten, uren of dagen duren. Aangezien langdurige astma een beschadiging van de longen kan veroorzaken, moet getracht worden de oorzaak op te sporen. Verder is een adequate behandeling op zijn plaats. Zie ook astma bronchiale.

Hooikoorts is een der meest voorkomende allergische aandoeningen. Stuifmeel is hierbij de oorzaak. Hooikoorts komt daardoor alleen maar in een bepaalde periode voor, afhankelijk van de bloeitijd van de planten of bomen waar men allergisch voor is. Netelroos (‘galbulten’) is een huidaandoening gekenmerkt door witte of roodachtige verheven vlekken die een sterk jeukend gevoel veroorzaken. Onderscheiden worden acute en chronische netelroos. De acute vorm kan onder andere veroorzaakt worden door het eten van aardbeien of contact met plantaardig of dierlijk materiaal zoals brandnetels, rupsenharen en ook wel door geneesmiddelen. De chronische netelroos kan lange tijd duren en houdt mogelijk verband met psychische spanningen. Een andere huidaandoening, eczeem, behoort eveneens tot de aandoeningen op basis van een allergie. Deze veelvuldig voorkomende huidaandoening kan optreden als gevolg van een langdurig contact van de huid met metalen of chemische stoffen, maar ook kan eczeem optreden ten gevolge van overgevoeligheid voor zonlicht of bepaalde medicamenten. Bij zuigelingen en kleine kinderen kan het voorkomen als gevolg van een overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen. De huid vertoont rode, schilferende plekken die jeuken en zeer hardnekkig van aard kunnen zijn. Overgevoeligheid van het organisme wordt kortweg idiosyncrasie genoemd. Idiosyncrasie met betrekking tot medicijnen kan gevaarlijke gevolgen hebben. Zo is een overgevoeligheid van het menselijk lichaam voor penicilline of andere antibiotica, en vele andere medicijnen, bekend.

Allergische aandoeningen die door voedingsmiddelen veroorzaakt worden, kunnen maagklachten en spijsverteringsstoornissen tot gevolg hebben, maar kunnen ook andere uitwerkingen hebben, bijvoorbeeld huiduitslag. Om allergenen in het voedsel vast te stellen helpt onder bepaalde omstandigheden een eliminatiedieet, waarbij de arts na het voorschrijven van één voedingsmiddel, bijvoorbeeld rijst, het menu gedeeltelijk uitbreidt tot het voedingsmiddel gevonden is dat de aandoening veroorzaakt. Niet zelden zijn eiwitten die in melk, eieren, tarwe, vis en andere levensmiddelen voorkomen, de veroorzakers. Kinderen verliezen dikwijls de overgevoeligheid die ze in de eerste levensjaren bezitten, bij het ouder worden.

Voedingsstoffen voor zelfzorg bij allergie

Vitamines
Vitamine C: verbetert de werking van het afweersysteem.

Aminozuren
Methionine: verwijdert de overtollige histamine uit de hersenen. Deze stof staat in nauw verband tot allergische reacties en kan jeuk veroorzaken.

Kruiden
Echinacea: versterkt het afweersysteem.
Pau d’arco: helpt bij allergische reacties.

Overige
Bijenpollen: verhogen het afweersysteem van het menselijk lichaam, in het bijzonder bij overgevoeligheid voor allergische reacties.