Afweersysteem

Je afweersysteem is heel belangrijk. Zonder dat pak je elk griepje en virusje mee dat in je buurt komt. Het afweersysteem zorgt ervoor dat je lichaam antistoffen aanmaakt tegen virussen. Hoe werkt het afweersysteem eigenlijk? Welke problemen kunnen er ontstaan? En hoe versterk je je afweersysteem?

Een ander woord voor het afweersysteem is het immuunsysteem. Elk lichaam heeft een afweersysteem. Het beschermt je tegen ziekteverwekkers van buitenaf, zoals parasieten, schimmels, bacteriën, virussen en kwaadaardige cellen.

Je afweersysteem bevindt zich door heel je lichaam. Zo maken onder meer je darmen, huid, luchtwegen, lymfestelsel en bloed deel hiervan uit.

Hoe werkt het afweersysteem?

Het afweersysteem werkt op de volgende drie manieren:

    • Fysieke barrière
    • Algemene afweer
    • Specifieke afweer

Fysieke barrière

De fysieke barrière is de barrière tussen je inwendige lichaam en de omgeving. Hiertoe behoort onder meer je huid. De huid vormt de grens tussen je inwendige lichaam en buiten en beschermt je lichaam tegen schadelijke stoffen.

De slijmvliezen in je luchtwegen en darmen maken ook deel uit van je afweersysteem. Het slijmvlies van de luchtwegen vangt bacteriën op en vervoert deze weer naar je keelholte. Vervolgens komen de bacteriën in je keelholte weer in aanraking antistoffen die de bacteriën doden. Op die manier kunnen ze geen schade in je lichaam toebrengen.

Verder behoren maagzuur en speeksel ook tot de fysieke barrière. Deze twee zorgen ervoor dat de meeste bacteriën doodgaan voordat ze je lichaam besmetten.

De algemene afweer

Het algemene afweersysteem richt zich niet op één ziekteverwekker, maar op alle ziekteverwekkers die in je lichaam aanwezig zijn. Zo vernietigen de witte bloedcellen alle ziekteverwekkers en vreemde stoffen die ze in je lichaam tegenkomen. Als je jezelf per ongeluk snijdt en een snijwondje krijgt dan produceer je bepaalde stofjes. Deze stofjes lokken de afweercellen naar het wondje. De afweercellen vernietigen eventuele ziekteverwekkers.

Specifieke afweer

Je specifieke afweer richt zich op één ziekteverwekker. Als een ziekteverwekker zich snel in je lichaam verspreidt dan kan het zijn dat je algemene afweer deze ziekteverwekkers niet meer kan vernietigen. Je specifieke afweer gaat dan aan het werk.

Lymfocyten

De specifieke afweer werkt met lymfocyten. Deze zijn specifiek door receptoren (ontvangers van prikkels) die zich aan de buitenkant van de cel bevinden. De receptoren passen alleen op een specifiek eiwit op de wand van een ziekteverwekker. Je kunt het vergelijken met een sleutel die slechts op één slot past. Wanneer de lymfocyt en de ziekteverwekker bij elkaar passen dan is er een reactie. Een lymfocyt komt alleen tot actie als deze in contact komt met de specifieke ziekteverwekker.

Heb je één afweersysteem?

Naast de bovenstaande verdeling is je afweersysteem ook nog in te delen in het aangeboren en het verworven immuunsysteem.

Aangeboren immuunsysteem

Deze heb je al vanaf je geboorte. Het aangeboren immuunsysteem bestaat uit de fysieke barrière en de algemene afweer.

Verworven immuunsysteem

Dit is het deel van je afweersysteem dat je tijdens je leven ontwikkeld.

Het afweersysteem is zeer slim. Nadat het een keer in aanraking is geweest met ziekteverwekkers onthoudt het deze. Als je nog een keer met dezelfde ziekteverwekker besmet raakt, kan je lichaam de infectie veel sneller onderdrukken. Dit komt, omdat je dan immuun bent voor de ziekteverwekker. Je ontwikkelt deze immuniteit gedurende je leven en hebt deze nog niet bij je geboorte.

Welke problemen kunnen er ontstaan aan het afweersysteem?

Bij sommige mensen werkt het afweersysteem minder goed. Er wordt dan gesproken over immuundeficiëntie of een afweerstoornis. Dit kan een aangeboren afwijking zijn, maar je kunt het ook in de loop van je leven ontwikkelen. Als je een afweerstoornis hebt dan ben heb je vaker en sneller last van infecties en ben je vaak ziek.

Het kan ook voorkomen dat je lichaam wel afweerstoffen aanmaakt, maar dat deze niet goed functioneren. Of dat je lichaam geen of veel te weinig afweerstoffen aanmaakt.

Auto-immuunziektes

Het kan zijn dat je afweersysteem de lichaamseigen cellen aanvalt. Dit komt voor bij verschillende ziekten. Zulke ziekten worden auto-immuunziekten genoemd. Voorbeelden hiervan zijn de ziekte van Crohn, reuma en de ziekte van Hashimoto. Tot nu toe is het nog onduidelijk waarom het afweersysteem de lichaamseigen cellen aanvalt.

Ziekten en medicijnen die het afweersysteem onderdrukken

Sommige aandoeningen of medicijnen onderdrukken het immuunsysteem, zoals HIV. Medicijnen die onderdrukkend werken heten immunosuppressiva. Je krijgt deze medicijnen onder meer bij een auto-immuunziekte.

Andere factoren

Andere factoren die meespelen bij het verminderen van je weerstand zijn:

  • Stress
  • Slaapgebrek
  • Slechte voeding

Wat is het gevolg van een verminderd afweersysteem?

Bij een verminderd afweersysteem kunnen micro-organismen zich verder delen en ontwikkelen. De kans dat je een infectie krijgt door micro-organismen is dan groter. Verder loop je dan het risico dat een infectie ernstig wordt. Zo kan dit leiden tot bijvoorbeeld een longontsteking of een hersenvliesontsteking.

Hoe versterk je je afweersysteem?

Merk je dat je vaker ziek bent en een slechtere weerstand hebt? Dan is het belangrijk dat je je afweersysteem versterkt. Dit is helemaal niet zo moeilijk als je wellicht denkt. Eigenlijk is het vrij simpel. Wanneer je je houdt aan de algemene bekende maatregelen als rust, reinheid en regelmaat blijf je fitter.

  • Zorg voor een gezond en gevarieerd voedingspatroon
  • Neem voldoende rust
  • Let op hygiëne, was vooral goed je handen
  • Beweeg / sport regelmatig

Drie keer per week bewegen

Ga drie keer per week bewegen of sporten, zoals fietsen, fitnessen, wandelen of zwemmen. Als je drie keer per week 20 minuten of langer intensief sport, geef je je afweersysteem een boost. Je lichaam kan binnendringende virussen dan beter bestrijden. Mensen die een paar keer per week bewegen zijn minder vaak ziek. Overdrijf het niet. Als je veel te zwaar of te lang achter elkaar traint en je lichaam te weinig tijd geeft om te herstellen, loop je weer meer risico om ziek te worden.

Kun je je afweersysteem versterken met supplementen?

Het is nooit aangetoond dat supplementen echt effect hebben. Eigenlijk zit in gezonde voeding alles wat je lichaam dagelijks nodig heeft. Bovendien kan je lichaam maar een bepaalde hoeveelheid vitaminen opnemen. De rest verdwijnt. Zo plas je het teveel aan vitamines bijvoorbeeld uit.

Het slikken van extra vitamines kan wel helpen als je onvoldoende vitamines binnenkrijgt doordat je er een slecht voedingspatroon op nahoudt. Verder is het soms nuttig bij groepen die extra vitamines kunnen gebruiken, zoals zwangere vrouwen, ouderen, kinderen tot drie jaar en mensen die bepaalde voeding niet eten, zoals vegetariërs of veganisten.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips