Astma bij kinderen

Kinderen met astma hebben moeite met ademhalen. Dat is het gevolg van een vernauwing van de kleine luchtwegen in de longen, die bovendien verstopt raken met taai slijm. Astma zit vaak in de familie en het kind kan tevens last hebben van andere allergische symptomen, zoals eczeem of hooikoorts. Astma begint zelden voor het eerste levensjaar, maar als het kind er last van krijgt, vindt de eerste aanval vrijwel zeker voor de leeftijd van vijf jaar plaats. Een op de tien kinderen krijgt er in enig stadium last van, maar gelukkig groeit de helft ervan er helemaal overheen.

De oorzaken vallen uiteen in drie hoofdgroepen en vaak zijn er meer factoren tegelijkertijd nodig om een aanval in gang te zetten.

1. Allergie
2. Infectie
3. Emotionele factoren Verschijnselen bij een aanval

Een aanval kan plotseling beginnen. Het kind is kortademig en heeft moeite met ademhalen, vooral met het uitademen uit de longen.

Er kan sprake zijn van een kuch die aanvankelijk droog is, maar die overgaat in het opgeven van witte fluimen sputum, waarbij het kind klaagt over een ingesnoerde borst.

Onderschat de ernst van een astma aanval nooit, want de toestand kan plotseling verslechteren. Bel altijd de dokter als u ongerust bent of als het kind niet reageert op de voorgeschreven behandeling.

Bel de dokter ONMIDDELLIJK als:

• De kortademigheid erger wordt en het kind het hevig benauwd krijgt en moet vechten om adem te halen.
• De lippen blauw zijn door zuurstofgebrek.
• Het kind niet kan praten door de ademhalingsinspanning of niet in staat is een zin af te maken zonder tussendoor adem te halen.
• Het kind extra spieren gebruikt om adem te halen, zoals de spieren in de hals en schouders en de buikspieren. Soms trekt het de onderbuik in als ondersteuning van het ademhalen.
• Het kind vooroverleunt op de ellebogen en deze niet van tafel of bed kan tillen zonder het hevig benauwd te krijgen.

Wat te doen tot er hulp komt

Ongerustheid verergert de hevigheid van de aanval, dus blijf zelf rustig en kalmeer het kind. Zeg dat de dokter eraan komt. Laat het kind in bed of in een stoel zitten en houd het vertrek warm.

Als het kind naar de dokter of naar het ziekenhuis wordt gebracht, moet het blijven zitten, niet achter in een auto worden neergelegd. Soms helpt het als het kind voorover leunt op een stoelleuning of wat kussens. Dat ondersteunt de borst en zorgt ervoor dat de spieren bij het ademhalen efficiënter werken. Moedig het kind aan te drinken.

Behandeling met medicijnen

Sommige medicijnen werken doordat ze vernauwde luchtwegen verwijden. Ze worden wel bronchidilatoren (letterlijk: luchtwegverwijderaars) genoemd en zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, waaronder inhalators en vloeistoffen die door de mond worden ingenomen. Inhalators werken meestal efficiënter en sneller, maar jonge kinderen zijn niet altijd in staat hun ademhaling zodanig te coördineren dat ze ze goed kunnen gebruiken.

Vraag welke apparatuur er bestaat om dit te omzeilen. Zo zijn er inhalators die een afgemeten dosis van het medicijn vernevelen in een plastic zak. Hierin wordt de spray vastgehouden totdat het kind deze inademt. Daardoor is het niet nodig dat het moment van inademen en het moment van verstuiven van het medicijn precies samenvallen.

Andere medicijnen werken doordat ze de gevoelige luchtwegen stabiliseren en voorkomen dat de astma-aanval zelfs maar inzet. Deze moeten regelmatig volgens voorschrift worden gebruikt. Deze groep medicijnen helpt echter niet tegen een acute aanval zodra die al is begonnen. Lomusol is in deze groep het meest bekend en kan alleen worden ingenomen door inhaleren.

De huisarts kan steroïden voorschrijven. Wees niet bang om deze medicijnen op basis van bijnierschorshormonen te gebruiken, want ze kunnen erg goed helpen. Ze worden meestal gegeven in de vorm van een inhalator. Antibiotica kunnen nodig zijn als de longen zijn geïnfecteerd en het kind koorts heeft.

Fysiotherapie

Met ademhalingsoefeningen kan het kind worden geleerd de symptomen tijdens een aanval beter op te vangen.

Verstuivingsapparaten

Deze apparaten worden gebruikt om een medicijn (meestal een middel dat de luchtwegen verwijdt) toe te dienen in de vorm van een fijne nevel die vervolgens kan worden ingeademd. Als ze goed worden gebruikt, zijn ze heel effectief en brengen ze het medicijn tot in de vernauwde luchtwegen, iets waar inhalators vaak niet in slagen. Slechts weinig astmatische kinderen hoeven er zelf thuis een te hebben.

Verstuivingsapparaten zijn beschikbaar in ziekenhuizen en veel huisartsen hebben er tegenwoordig een bij zich. Ze zijn te koop of te leen en worden thuis gebruikt door ouders van patiënten, zonder direct medisch toezicht.

Ze worden echter alleen verstrekt aan ouders die de beperkingen ervan kennen en gewoonlijk nadat een specialist het probleem heeft bekeken.

Het is mogelijk om de luchtstroom bij astma te controleren met een eenvoudige piekstroommeter. Deze kan worden gebruikt om vast te stellen of het verstuivingsapparaat nodig is en men moet ermee kunnen werken voordat er toestemming wordt gegeven een verstuivingsapparaat in huis te nemen. Het piekstroomniveau waarop het verstuivingsapparaat moet worden gebruikt, ongeacht andere reguliere behandeling, wordt vooraf vastgesteld door uw arts. De meter kan vervolgens worden gebruikt om het effect van het verstuivingsapparaat te toetsen.

Omdat verstuivingsapparaten zo effectief zijn, vrezen veel beroepsgenoten dat ouders ze zullen blijven gebruiken, ook als het kind gevaarlijk achteruitgaat. Eigenlijk zouden alle astmalijders een piekstroommeter moeten hebben om elke dag te kunnen zien hoe het gaat. Als hun toestand achteruitgaat, zouden ze hun medicatie moeten verhogen en hulp inroepen als er geen verbetering optreedt. Verstuivingsapparaten zijn niet voor iedereen de oplossing, een aantal andere hulpmiddelen is net zo effectief.

Lichaamsbeweging

Lichaamsbeweging doet astmalijders vaak goed en vooral zwemmen is heilzaam. Bepaalde vormen van lichaamsbeweging daarentegen, vooral bij koud weer, kunnen de aandoening erger maken. Stimuleer kinderen met astma zichzelf niet als invaliden te zien. Als inspanning tot kortademigheid leidt, gebruik dan vóór het spelen een inhalator.

Andere aanleidingen

Onrust is vaak een factor bij astma-aanvallen. De meeste doktoren kennen kortademige kinderen die beter worden zodra ze weten dat ze naar de dokter gaan. Kinderen beginnen ook te hijgen als gevolg van bezorgdheid over bepaalde situaties die ze als spannend ervaren. Vaak vallen deze te achterhalen en in orde te brengen.

Astma kan ook het gevolg zijn van een reactie op een allergeen, zoals de huisstofmijt. Zoek uit wat het probleem is en probeer het weg te nemen.

Baby’s met astma

Sommige kleine baby’s, jonger dan ongeveer achttien maanden, worden kortademig na een virusverkoudheid op de borst. Vroeger werden deze kinderen wel ’piepende baby’s’ genoemd. Tegenwoordig raken doktoren er meer en meer van overtuigd dat deze kinderen waarschijnlijk astmatisch zijn. De juiste diagnose is van belang, wil het kind met de juiste medicijnen behandeld kunnen worden.

De kortademigheid wordt veroorzaakt doordat de kleine luchtwegen ontstoken raken en worden verstopt door slijm. Behalve kortademig is het kind koortsig, het ademt snel en ziet er slecht uit.

De arts zal het kind gewoonlijk moeten zien om de diagnose te kunnen stellen en te kijken of er antibiotica nodig zijn om complicaties te voorkomen. Heel vaak zijn deze kinderen zo ziek dat ze een paar dagen naar het ziekenhuis moeten.

Maak u niet bezorgd bij de diagnose astma. Het is alleen maar een woord dat kortademigheid betekent. Waar het om gaat is dat een juiste diagnose waarborgt dat de doktoren zorgen dat uw kind de juiste behandeling krijgt.

Behandeling

Het kind heeft mogelijk antibiotica nodig als het koorts heeft. Als de diagnose astma wordt gesteld, worden er mogelijk specifieke astmabehandelingen voorgeschreven. Fysiotherapie is soms nuttig om fluimen wit sputum los te maken. Tot voor kort was dit de hoofdmoot van de behandeling omdat astma niet altijd als zodanig werd herkend. Middelen tegen hoesten helpen niet. In het beste geval zijn ze nutteloos en in het slechtste maken ze dat kinderen ophouden met het ophoesten van slijm.

Onthoud dat de meeste kinderen over benauwdheidsaanvallen heen groeien en dat ze waarschijnlijk niet hun leven lang aan chronische astma zullen lijden.