Bloedkanker

Bloedkanker is een kwaadaardige veranderingen van de bloedlichaampjes zijn te beschouwen als een soort kanker. Bloedkanker (leukemie) is de verzamelnaam van een groep ziekten waarbij de aanmaak, rijping en afgifte van de witte bloedlichaampjes ernstig zijn gestoord. De processen in het beenmerg die hiervoor verantwoordelijk zijn, houden zich niet meer aan de normale regels en er treedt door het gehele lichaam een egoïstische woekering van witte bloedcellen op. Bloedkanker vertoont een bepaald verband met kwaadaardige gezwellen. Bij een gezwel is er sprake van een plaatselijke, egoïstische, min of meer op zichzelf staande (autonome) woekering van cellen. Bij bloedkanker treedt echter een woekering van cellen op in een heel systeem, bijvoorbeeld in alle lichaamsorganen die iets te maken hebben met de vorming van bloedcellen.

Het kwaadaardige groeiproces kan uitgaan van twee typen witte bloedcellen (myeloblasten en lymfoblasten) die zich beide op twee manieren kunnen uiten: de acute vorm, die onbehandeld binnen enkele weken tot maanden tot de dood leidt en de chronische vorm, die zich over velejaren kan uitstrekken.

Bloedkanker behoort tot de kwaadaardige (maligne) systeemziekten waartoe nog een aantal andere aandoeningen behoort. Zo komt in het beenmerg ook woekering van plasmacellen voor (ziekte van Kahler). Bij een woekering van reticulumcellen (zie Cel) hopen de abnormale cellen zich op in het beenmerg, in de lever en de milt en ook in de lymfklieren (de ziekte heet reticulose). Ook in de lymfklieren kunnen woekeringen optreden (de ziekte van Hodgkin) die zich in een later stadium tot andere organen kunnen uitbreiden.

De beide soorten bloedkanker hebben vele aspecten gemeen. Woekering van de voorlopers (myeloblasten) van de korrelhoudende witte bloedlichaampjes (granulocyten) wordt vooral gevonden in beenmerg, lever en milt, soms ook in de lymfklieren. (De arts spreekt van myeloblasten-leukemie of ook wel myeloïde leukemie.) De andere vorm van bloedkanker (de lymfoblasten-leukemie of lymfatische leukemie) is gekenmerkt door woekering van cellen in dezelfde organen, het proces in de lymfklieren staat echter meer op de voorgrond en ook vindt in de huid en het onderhuidse weefsel kwaadaardige groei van cellen plaats.

De laatste vorm (uitgaande van lymfoblasten) komt vooral acuut voor bij kinderen. Alhoewel het een zeldzame ziekte is, is het bij een jong kind een zeer dramatisch gebeuren. De eerste vorm (myeloblasten-leukemie) komt voornamelijk acuut voor bij jonge volwassenen. De chronische vormen komen bij volwassenen en oude mensen voor. Bij oude mensen komt de chronische (lymfoblasten) woekering in de lymfklieren het meest voor.

bloedkanker

Een acute bloedkanker openbaart zich plotseling. De patiënt wordt spoedig ernstig ziek, waarbij koorts, keelontsteking en mondslijmvliesontsteking optreden. Het ziektebeeld lijkt in het begin op een ernstige infectie. Er ontwikkelt zich een aanzienlijke bloedarmoede en er komen overal in het lichaam lichte bloedingen voor. Deze verschijnselen vinden hun verklaring in de abnormale groeien rijpingsprocessen van de witte bloedlichaampjes. Bij bloedonderzoek komen enorme aantallen abnormale jonge witte bloedlichaampjes aan het licht. Deze witte bloedlichaampjes hebben een minderwaardige kwaliteit en zijn niet in staat hun normale rol, zoals afweer tegen bacteriën, uit te oefenen. In plaats van het normale aantal van 6000 tot 10000 komen bij deze patiënten in vele gevallen meer dan 100 000 witte bloedcellen per kubieke millimeter bloed voor. Door deze abnormale produktie van cellen in het beenmerg, wordt de aanmaak van andere cellen, zoals de rode bloedcellen, ernstig belemmerd, waarmee meteen de bloedarmoede is verklaard. De slijm vliesontstekin gen worden veroorzaakt doordat de bacteriën ter plaatse de overhand krijgen. Dit vindt zijn oorzaak, in het feit dat de witte bloedlichaampjes hun afweerfunctie niet meer kunnen nakomen en dus ongeschikt zijn om infecties te bestrijden.

Dit ziektebeeld kan, indien het onbehandeld blijft, in enkele weken of maanden tot de dood leiden. Merkwaardig is dat een klein percentage van de patiënten spontaan geneest. Daar de oorzaak onbekend is, is ook het zoeken naar een doeltreffende behandeling erg moeilijk. Onderzoek heeft uitgewezen dat blootstelling aan ioniserende straling (röntgenstraling, atoomstraling, enz.) de kans op bloedkanker doet stijgen.

De behandeling bestaat o.a. uit het geven van stoffen (zgn. antimetabolieten) die de plaats innemen van voor de cel belangrijke moleculen in de hoop dat daardoor de woekering stopt. Een van deze stoffen (het methotrexaat) neemt de plaats in van het foliumzuur welke stof een belangrijke voorloper is van moleculen die deel uitmaken van de zgn. kernzuren in de cel.. Het is een van de werkzaamste middelen. Er zijn in de wereld enkele tientallen gevallen bekend van patiënten met bloedkanker, die door toediening van deze stof (het methotrexaat) deze ziekte langer dan vijf jaar hebben overleefd. Enkele andere geneesmiddelen hebben een soortgelijke werking.

Ook zijn er thans enkele antibiotica ontwikkeld die een remmende invloed uitoefenen op het woekeringsproces van de witte bloedlichaampjes. Een groot probleem bij de behandeling met antibiotica is echter dat ze nogal giftig zijn en naast het woekeringsproces ook het groeiproces remmen van andere voor het lichaam belangrijke cellen. Hoewel de acute bloedkanker in vergelijking tot andere ziekten vrij zeldzaam is, worden in West-Europa per jaar toch nog enkele duizenden kinderen door deze ziekte getroffen en is het zoeken naar een doeltreffende behandeling daarom van groot belang.

De chronische (lymfoblasten) bloedkanker komt meer bij mannen voor dan bij vrouwen en vooral op oudere leeftijd. Het begin is langzaam en de klachten worden veroorzaakt door bloedarmoede. Ook klierzwellingen kunnen ernstige klachten geven. Het aantal witte bloedlichaampjes kan soms stijgen tot 500000 per kubieke millimeter. De ziekte heeft vaak een mild verloop en indien er geen klachten zijn wordt ook geen behandeling ingesteld. Indien nodig worden de gezwollen groepen lymfklieren en de vergrote milt bestraald. Daarnaast wordt een geneesmiddel (chloram-bucil. leukeran) gegeven totdat het aantal witte bloedlichaampjes voldoende is gedaald.

Ook de chronische (myeloblasten) bloedkanker heeft een langzaam verloop. Verschijnselen van bloedarmoede en algemeen ziektegevoel staan op de voorgrond, soms treden buikklachten op door zwelling van de milt. Het aantal witte bloedlichaampjes kan zeer hoog worden, soms meer dan 1000000 per kubieke millimeter. Er kunnen verschillende geneesmiddelen worden gegeven, waardoor in het algemeen het aantal witte bloedlichaampjes binnen enkele maanden tot een normaal aantal daalt. Veelal wordt ook de milt bestraald.

In vele laboratoria en klinieken ter wereld wordt gezocht naar de ontstaanswijze van bloedkanker teneinde zo gericht mogelijk een behandeling te kunnen instellen. Er zijn aanwijzingen dat een abnormaal aantal chromosomen in de cel mogelijkerwijs iets te maken heeft met het ontstaan van bloedkanker. Bij mongooltjes (het mongolisme berust op een chromosomale stoornis) komt in de jeugd tien tot twintig maal meer bloedkanker voor dan bij een gewone bevolkingsgroep.

Bij een groot aantal mongooltjes met bloedkanker kon de aanwezigheid van een abnormaal chromosoom worden aangetoond. Het verband tussen afwijkingen in de chromosomen en bloedkanker blijft echter voorlopig nog een raadsel. Er wordt veel onderzoek verricht naar het verband tussen bloedkanker en virus. Bij verschillende proefdieren kan bloedkanker worden opgewekt door het inspuiten van een virus. Ook zijn virus-achtige deeltjes, die voorkomen in weefselkweken van beenmerg van patiënten die lijden aan bloedkanker, beschreven. Geen van deze onderzoekingen heeft echter tot een eensluidende theorie omtrent de ontstaanswijze van bloedkanker kunnen leiden.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips