Tyfus
Tyfus is een besmettelijke bacteriële infectie die meestal wordt veroorzaakt door de Salmonella typhosa die zich in besmette melk, besmet water of voedsel bevindt. Deze ziekte komt in de westerse wereld betrekkelijk weinig voor. In Nederland worden jaarlijks slechts zo’n vijftig gevallen gerapporteerd. In derdewereldlanden waar de sanitaire voorzieningen slecht zijn, komen heel vaak tyfusepidemieën voor. Tyfus is een ontsteking van de ingewanden.
Tijdens het verloop van deze ziekte kunnen de bacteriën via de bloedbaan in de lever en de milt komen, waar ze zich gaan vermenigvuldigen. De organismen worden vervolgens door de lever afgescheiden in de galblaas, waar ze zich verder vermenigvuldigen en in groten getale in de ingewanden terechtkomen, en het hele verhaal weer opnieuw begint. De bacterie heeft een incubatieperiode van tussen de zeven en veertien dagen, hoewel er ook zestig dagen overheen kunnen gaan voordat de ziekteverschijnselen zich voordoen.
Deze verschijnselen zijn: hoge koorts, hoofdpijn, gevoelige ingewanden, constipatie die al snel omslaat in diarree, en een huiduitslag die meestal op de borst en de buik verschijnt. Dit is een ernstige aandoening die zelfs dodelijk kan zijn als er zich complicaties voordoen. Deze complicaties zijn: bloedingen in de ingewanden of darmperforatie en tromboflebitis (vaatwandontsteking). De klachten lijken op griep en daarom moet tyfus worden vastgesteld door een kweek te maken van bloed, ontlasting of urine. De koorts wordt behandeld met antibiotica, zoals chlooramfenicol of ampilline. Alleen in zeer ernstige gevallen wordt de ziekte bestreden met corticosteroïden.
Sommige mensen die hersteld zijn van tyfus kunnen de bacteriën nog steeds in hun galblaas hebben en zo de ziekte jarenlang via de ontlasting verspreiden. Deze zogenaamde bacildragers komen echter niet veel voor. Is de ziekte eenmaal uitgebannen, dan is de expatiënt levenslang immuun geworden voor de bacterie.
De ziekte treedt tegenwoordig ook op hogere leeftijd op. In landen met goede hygiënische omstandigheden is het aantal tyfusbronnen beperkt tot een aantal dragers van tyfusbacillen en importgevallen. Ondanks zorgvuldige bronopsporing en instructie en bewaking van bekende dragers, doet zich jaarlijks een klein aantal nieuwe gevallen voor.
Bij het voorkomen (preventie) van tyfus spelen hygiënische maatregelen een voorname rol. Door goede riolering en aansluiting van de bevolking op drinkwaterleidingen kan men tegen de belangrijkste besmettingsweg van tyfus worden beschermd.
Melkpasteurisatie kan de kans op besmetting van de melk door boer en melkbezorger elimineren. Het zwaartepunt gaat dan liggen in bronopsporing en bronuitschakeling. Alle opgespoorde dragers van bacillen behoren te worden geregistreerd en regelmatig gecontroleerd wat betreft uitscheiding van micro organismen met de ontlasting.
Men zal pogingen in het werk stellen om hen te genezen, maar in ieder geval moeten zij zorgvuldig worden geïnstrueerd voor zij hun normale plaats in de maatschappij weer kunnen innemen. Iedere drager van tyfusbacillen zou over een eigen wc moeten kunnen beschikken waar voor zorgvuldige desinfectie van de ontlasting kan worden zorggedragen. Hij moet leren de handen na elke stoelgang goed te wassen en de nagels kort geknipt te houden. Uiteraard zal een drager niet in een levensmiddelenbedrijf werkzaam mogen zijn. Vaccinatie kan geschieden met gedode bacillen, vooral bij hen die naar tropische gebieden vertrekken. Duur van de aldus verkregen onvatbaarheid is overigens niet meer dan een jaar.
De behandeling van tyfuspatiënten geschiedt door het geven van breedspectrum antibiotica, waarbij vooral chlooramfenicol en ampicilline in aanmerking komen. De goede werking van chlooramfenicol in de praktijk berust waarschijnlijk op de goede doordringing van dit geneesmiddel in allerlei weefsels. De behandeling zal onder controle van het bloedbeeld ten minste 14 dagen worden voortgezet. Een aantal patiënten blijft na het doorstaan van de ziekte tyfusbacillen in de ontlasting uitscheiden. Bij de helft van de gevallen zijn de bacillen na vier weken uit de ontlasting verdwenen, na drie maanden scheiden gemiddeld nog 5% van de patiënten bacillen uit. Het percentage langdurige dragers is gemiddeld 2 tot 3 %, maar over het algemeen hoger naarmate de leeftijd van de patiënt hoger is.
Ik ga met mijn moeder naar Indonesië om familie te bezoeken ik hoor net dat mijn nichtjes tyfus hebben. Wij zijn Ingeënt maar mijn moeder is 88 jaar. Moeten we dit bezoek afzeggen?
Dag mevrouw Benner-Ayal,
Informeert u even bij het Rotterdamse Havenziekenhuis (onderdeel van het Erasmus MC) wat wijsheid is. Het Havenziekenhuis is al sinds jaar en dag in Nederland de kennisspecialist in tropenziektes. Dit is waarschijnlijk de laatste keer dat uw moeder haar familie in Indonesië zal kunnen bezoeken, doe wat kan om de reis te laten slagen… 🙂
Mooie reis en alle gezondheid voor u en de uwen!