Neuronen

Neuronen zijn de fundamentele cellen van het zenuwstelsel. Deze zenuwcellen zorgen voor het ontvangen en verzenden van zenuwprikkels en vormen samen lange vezels. Ze bestaan uit een cellichaam, waarin de nucleus (kern) ligt en één of meer neurieten en dendrieten die aan dit cellichaam ontspringen. Dendrieten zijn veelvertakte delen die zenuwprikkels opvangen en neurieten zijn langgerekte structuren die zenuwprikkels wegvoeren van het cellichaam. Groepen neuronen zijn grijs van kleur, maar sommige zenuwcellen zijn bedekt met een witte myelineschede.

Daarom bevinden zich witte en grijze weefsels in de hersenen en het ruggenmerg. Met behulp van neurotransmitters, zoals acetylcholine verzenden neuronen de prikkels langs zenuwverbindingen (synapsen). Neuronen kunnen unipolair, bipolair of multipolair zijn, afhankelijk van de richting waar de zenuwprikkel heen gestuurd wordt (kenmerken die door de structuur van het neuron bepaald worden). Het zenuwstelsel bevat miljarden neuronen die zo efficiënt georganiseerd zijn dat een zenuwprikkel (bijvoorbeeld pijn) bij een reflex in een fractie van een seconde van de hand naar de hersenen en weer teruggezonden kan worden.

Neuronen

Axon

De ascilinders (axons) in de staafjes en kegeltjes van het oog zijn de langgerekte extenties van een zenuwcel (neuron) die de zenuwimpulsen geleiden van het neuronlichaam naar de contactplaats tussen twee neuronen (synaps). De dendrieten (boomvormig vertakte protoplasma-uitsteeksels van de zenuwcel) geleiden zenuwimpulsen naar het neuronlichaam toe. De axonterminals zorgen ervoor dat de zenuwimpulsen via een synaptische verbinding naar een andere neuron gaan, voor de voortdurende transmissie van impulsen via de optische zenuw naar de visuele schors (cortex) van het brein.

Bipolair neuron

Neuronen kunnen unipolair (eenpolig), bipolair (tweepolig) of multipolair (veelpolig) zijn, afhankelijk van de richting waarin de zenuwprikkels vervoerd worden (kenmerken die gebaseerd zijn op de structuur van het neuron). Multipolaire neuronen hebben gewoonlijk meerdere dendrieten om prikkels mee te ontvangen en slechts één neuriet om de prikkel weg te voeren. Bipolaire neuronen hebben één dendriet en één neuriet, zodat de prikkel slechts in één richting kan worden ontvangen en doorgegeven, van de ene ‘pool’ van het neuron naar de andere.

Cel van Schwann

De cellen van Schwann liggen in het neurilemma, de beschermende laag rond de myelineschede die ook wel de schede van Schwann genoemd wordt. De cellen van Schwann zijn te vinden in de segmenten van de neuriet tussen de insnoeringen van Ranvier. Bij de neuronen in de hersenen en het ruggenmerg ontbreekt die laag rond de myelineschede.

Cellichaam

Het cellichaam van iedere neuron bevat een nucleus (kern) en bijbehorende cellichaampjes en -structuren. Het cellichaam kan in het midden liggen, zoals bij bipolaire neuronen, aan het uiteinde van het neuron zoals te zien is bij het multipolaire neuron, of in een zijtak van de zenuwcel, zoals te zien is bij het unipolaire neuron.

Dendriet

Dendrieten zijn de korte uitsteeksels van het neuron die zenuwprikkels vanuit de synaps. overbrengen naar het cellichaam van het neuron. Neurieten daarentegen voeren zenuwprikkels weg van het cellichaam van het neuron. De uiteinden van dendrieten ontvangen zenuwprikkels via synaptische verbindingen met andere neuronen.

Eindplaatje van motorische zenuwcel

Het eindplaatje van motorische zenuwcel, ook wel motorsche eindplaat genoemd, is de grote, knuppelvormige eindformatie op het axon van een motorische zenuw. Het is de structuur waarmee de synaptische impulsen worden opgewekt en overgebracht. De prikkels vanuit het eindplaatje worden door de motorische zenuw langs het ruggenmerg naar de hersenen overgebracht, waar de ze worden verwerkt en omgezet in spiersamentrekkingen.

Insnoering van Ranvier

De insnoeringen van Ranvier zijn kleine uitsparingen over de gehele lengte van de myelineschede rond de neurieten. Door deze smallere delen kunnen kalium- en natriumionen makkelijker toegang krijgen dan in de rest van de neuriet. Bij de insnoeringen van Ranvier kunnen zenuwprikkels vanuit de neurieten doorgegeven worden, die door de dikkere delen van de myelineschede tegengehouden worden.

Lichaampje van Meissner

De (tast)lichaampjes van Meissner zijn eivormige receptoren (ontvangers) die bestaan uit een massa onderling verweven vezels. Zij bevinden zich tussen de dermis en de epidermis en informeren de hersenen over de exacte plaats waar de huid wordt aangeraakt. De (tast)lichaampjes van Meissner concentreren zich in de vingertoppen en palmen, lippen en tong, tepels, penis en clitoris.

Multipolair neuron

Neuronen kunnen unipolair (eenpolig), bipolair (tweepolig) of multipolair (veelpolig) zijn, afhankelijk van de richting waarin de zenuwprikkels vervoerd worden (kenmerken die gebaseerd zijn op de structuur van het neuron). Multipolaire neuronen hebben gewoonlijk meerdere dendrieten om prikkels mee te ontvangen en slechts één neuriet om de prikkel weg te voeren. Bipolaire neuronen hebben één dendriet en één neuriet, zodat de prikkel slechts in één richting kan worden ontvangen en doorgegeven, van de ene ‘pool’ van het neuron naar de andere.

Myelineschede

De myelineschede is een wit, vetachtig weefsel dat de zenuwen van het perifere zenuwstelsel bedekt. De witte, met myeline bedekte zenuwbundels in de hersenen en het ruggenmerg geven deze de witte kleur. De grijze stof die daar ook voorkomt wordt gevormd door de zenuwcellichamen die erin liggen. De myelineschede wordt omgeven door een beschermend membraan, dat het neurilemma of de schede van Schwann genoemd wordt.

Nucleus

Het cellichaam van iedere neuron bevat een nucleus of kern en bijbehorende cellichaampjes en -structuren. Het cellichaam kan in het midden liggen, zoals bij bipolaire neuronen, aan het uiteinde van het neuron zoals te zien is bij het multipolaire neuron, of in een zijtak van de zenuwcel, zoals te zien is bij het unipolaire neuron.

Receptor

Receptor is de algemene benaming voor zintuigcel. Receptoren zijn de minieme eindorganen van de zenuwcellen van de zintuigen die reageren op specifieke prikkels en via het ruggenmerg een signaal aan de hersenen afgeven om de aanwezigheid van prikkels kenbaar te maken. Hoewel er veel verschillende soorten receptoren zijn, onderscheiden we afhankelijk van de soort prikkel waarop ze reageren vijf basissoorten. Deze vijf soorten zijn: chemoreceptoren; mechanoreceptoren, nociceptische receptoren, thermoreceptoren en fotoreceptoren. De chemoreceptoren reageren op reuk- en smaaksensaties. Ze onderscheiden veranderingen in de chemische samenstelling van stoffen.

De mechanoreceptoren zijn gevoelig voor tast- en evenwichtprikkels. Ze komen vooral in de huid voor. Zo liggen daar vrije zenuwuiteinden, de lichaampjes van Meissner en corpuscula lamellosa (lichaampjes met zenuwuiteinden die gevoelig zijn voor druk). In het binnenoor spelen de mechanoreceptoren een belangrijke rol in het evenwichtsgevoel. Nociceptische receptoren zijn gevoelig voor weefselschade en geven pijnsignalen af. Ze vervullen een beschermende functie. Dit type receptoren bevindt zich in de huid en in inwendige organen. Thermoreceptoren liggen net onder de huid en zijn gevoelig voor veranderingen in temperatuur. Fotoreceptoren worden geprikkeld door licht. De staafjes en kegeltjes in het oog vormen een goed voorbeeld van fotoreceptoren.

Unipolair neuron

Neuronen kunnen unipolair (eenpolig), bipolair (tweepolig) of multipolair (veelpolig) zijn, afhankelijk van de richting waarin de zenuwprikkels vervoerd worden (kenmerken die gebaseerd zijn op de structuur van het neuron). Multipolaire neuronen hebben gewoonlijk meerdere dendrieten om prikkels mee te ontvangen en slechts één neuriet om de prikkel weg te voeren. Bipolaire neuronen hebben één dendriet en één neuriet, zodat de prikkel slechts in één richting kan worden ontvangen en doorgegeven, van de ene ‘pool’ van het neuron naar de andere.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips