Barbituraten

barbituraten zijn een groep geneesmiddelen met in het algemeen een kalmerende en slaapverwekkende werking. Het woord barbituraten wordt de laatste jaren veelal ten onrechte geassocieerd met drugs. Het zijn echter geneesmiddelen die al vele tientallen jaren door artsen over de gehele wereld worden voorgeschreven. Iedereen heeft weleens last van slapeloosheid en in de meeste gevallen brengt dan een slaapmiddel uitkomst. Door de spanningen van onze moderne maatschappij kan in sommige landen de slapeloosheid ook de vorm aannemen van een epidemie. Zo zijn er aanwijzingen dat in Duitsland, Frankrijk en Amerika bijna de helft van de bevolking aan slapeloosheid lijdt. In het merendeel van deze gevallen moeten dan barbituraten uitkomst bieden.

Een barbituraat heeft als uitwerking dat het na zekere tijd slaap of ontspanning bevordert. Dat door sommigen de barbituraten onder de drugs (zie Drugs) worden gerekend komt door het feit dat zowel misbruik als gewenning kan optreden. Bij misbruik gedraagt de gebruiker zich vaak alsof hij dronken is, zonder dat men alcohol kan ruiken. Bij onderzoek blijken vertraagde reflexen, een langzame pols en een trage ademhaling aanwezig te zijn. In het ergste geval kan via een fase van diepe bewusteloosheid de dood intreden.

Geneesmiddelen die een kalmerende werking hebben worden gerangschikt onder de sedativa: verbindingen die in een voldoende dosis toegediend een gevoel van rust en kalmte geven. Stoffen die een hypnotiserende werking hebben (hypnotica) bevorderen het intreden of voortzetten van slaap. De meeste stoffen die als kalmerend middel worden gebruikt hebben in grotere hoeveelheden toegediend ook een slaapverwekkende werking. De scheiding tussen de kalmerende en hypnotiserende werking van een geneesmiddel is dan ook zeer moeilijk te trekken, meestal is er sprake van een vloeiende overgang. De individuele gevoeligheid van de gebruiker speelt hierbij een belangrijke rol. Bij de een heeft een geneesmiddel in een bepaalde dosis een sterk slaapverwekkend effect, bij de ander in het geheel niet. In vele gevallen kan de slaapverwekkende bij werking bijzonder hinderlijk zijn.

barbituraten

Ook de overgang van slaap in bewusteloosheid (narcose) gaat geleidelijk. Door een overmaat aan slaapmiddelen te gebruiken kan iemand, zonder dat zijn omgeving zich daarvan bewust is, in een diepe bewusteloosheid geraken. De werking van de meeste barbituraten heeft een vaste volgorde: kalmering-slaap-bewusteloosheid-vergiftiging-diepe bewusteloosheid-dood.

Indeling.

Voor wat betreft hun werking als slaapmiddel worden de barbituraten meestal ingedeeld in kortwerkende, matig langwerkende en langwerkende middelen. Zo heeft hexobarbital (bijv. Evipan) een korte, pento-barbital (bijv. Nembutal) een matig lange en fenobarbital (bijv. Luminal) een langdurige werking. Door onderzoekingen in de laatste jaren is men er echter achtergekomen dat deze indeling niet alleen bijzonder vaag is, maar ook dat de kortwerkende zgn. inslaapmiddelen een veel langere werking hebben dan aanvankelijk werd vermoed. Indien geen tabletten meer worden ingenomen daalt het gehalte van het bloed weer na verloop van enige tijd. Voor een aantal barbituraten is de halfwaardetijd meer dan 100 uur! Vandaar dat men in een aantal laboratoria naarstig is gaan zoeken naar geneesmiddelen die sneller worden afgebroken en uitgescheiden. Gedurende de laatste tien jaar is een aantal stoffen ontwikkeld die niet afgeleid zijn van barbituur-zuur en althans een aantal van de nadelige effecten van de barbituraten missen (zie Slaap). Ook bij de zgn. doorslaapmiddelen kon na een etmaal nog een invloed op het geestelijke prestatievermogen worden vastgesteld. Een andere indeling heeft betrekking op de scheikundige samenstelling van de verbinding.

Werking.

Barbituraten oefenen voornamelijk een invloed uit op het zenuwstelsel. Afhankelijk van het type middel kan de arts het geven als kalmerend middel, slaapmiddel, narcosemiddel en als geneesmiddel tegen aanvallen van vallende ziekte. De stoffen werken alle op dezelfde wijze, er zijn echter wel verschillen in werkzaamheid en werkingsduur. De eigenschappen worden voornamelijk bepaald door de wijze van toediening, de hoeveelheid, de mate van opneming in de bloedbaan en het tempo van de afbraak. Ook reageren delen van de hersenen en het ruggenmerg verschillend. Vooral de verschillende gebieden in de hersenstam, waar o.a. het hartregulatiecentrum en het ademhalingscentrum zijn gelegen, zijn gevoelig voor deze stoffen. Bij toediening van een normale hoeveelheid oefenen de barbituraten echter geen invloed uit op de ademhaling. Verder is nooit gebleken dat deze stoffen verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van aangeboren misvormingen; wel passeren de barbituraten gemakkelijk de moederkoek (placenta) en kunnen ze bij het ongeboren kind in grote hoeveelheden in het bloed voorkomen, maar van een schadelijke uitwerking is nooit iets gebleken.

De lotgevallen van de barbituraten in het lichaam heeft men goed kunnen vaststellen. De meeste verbindingen worden gemakkelijk uit het maagdarmkanaal opgenomen. In het bloed gekomen wordt de stof aan alle lichaamsweefsels afgegeven. Wanneer in verschillende delen van de hersenen een bepaalde sterkte is bereikt, wordt de activiteit van groepen zenuwcellen geremd. Bij vallende ziekte verkeert een groot aantal zenuwcellen in een bepaald hersengebied in een verhoogde activiteitstoestand, welke situatie door de invloed van het barbituraat tot normale proporties kan worden teruggebracht. Een vergelijkbare invloed wordt uitgeoefend bij opwindingstoestanden. Teneinde slaap te bevorderen kan door het geven van een dergelijke stof de normale activiteit van de zenuwcellen sterk worden geremd. Sommige barbituraten worden voor een belangrijk deel in vetweefsel opgeslagen, waaruit ze slechts langzaam worden vrijgemaakt, zodat na het ontwaken of na het bijkomen uit bewusteloosheid (narcose) nog lange tijd sufheid en loomheid blijven bestaan.

Nadelen en gevaren.

Indien barbituraten als slaapmiddel worden gegeven oefenen ze meestal een remmende werking uit op het prestatievermogen. Vooral bij het verrichten van monotone arbeid kunnen ze aanleiding geven tot het maken van fouten, maar ook wel bij werkzaamheden waarbij een hoge aan-dachtsconcentratie is vereist. De arts zal dus aan werknemers in een dergelijke bedrijfstak bij voorkeur een kortwerkend slaapmiddel voorschrijven.

Na een ‘slaapmiddel-slaap’ kan de patiënt klagen over duizeligheid, hoofdpijn of een algemeen ‘kater-gevoel’. Vooral bij een hoge dosis komen deze klachten vaak voor. Is de patiënt bedlegerig, dan gaat de arts nogal eens aan deze klachten voorbij, maar in andere gevallen moeten de na- en voordelen van het geneesmiddel zorgvuldig worden afgewogen. Vaak kan een slaapmiddel van een andere chemische samenstelling (geen barbituurzuurverbinding) uitkomst bieden.

Gewoontevorming levert dikwijls problemen op. Velen zijn zo gewend met een pil in te slapen, dat ook een beetje suiker in echte pil-vorm (een zgn. placebo) in vele gevallen een zelfde werking zou hebben. Een Zweeds onderzoek van 2000 mensen die regelmatig slaapmiddelen gebruikten heeft aangetoond, dat bij 62% van de gebruikers het innemen van de slaappil slechts deel uitmaakte van een bepaald slaapritueel en dat deze patiënten met een vervangend middel zonder slaapverwekkende stof een gezonde slaaphadden. Toch was het merendeel van de gebruikers, nadat hun de uitslag van het onderzoek was medegedeeld, er niet toe te brengen het gebruik van de slaapmiddelen te staken.

In de dag- en weekbladen kan men een scala van namen voor barbituraten tegenkomen, afkomstig uit de wereld van de druggebruikers: downers, blue heavens, red devils, yellow jackets, red birds, rainbows, mothers little helpers.

Een ernstiger probleem vormt de verslaving. Er is bijna geen slaapmiddel waaraan men niet verslaafd kan raken. Bij personen met een normale geestesgesteldheid treedt overigens zelden verslaving op. De ervaring heeft geleerd dat verslaving aan barbituraten meestal optreedt bij angstige, gespannen mensen, die een neiging hebben tot het vermijden van contacten met hun medemensen.

Ontwenning is in het algemeen wel mogelijk maar dient onder zorgvuldige controle van gespecialiseerde artsen te geschieden, daar bij plotselinge staking van het gebruik ernstige verschijnselen van vallende ziekte, opwindingstoestanden e.d. kunnen voorkomen. Het innemen van zeer grote hoeveelheden in één enkele dosis levert een nog ernstiger gevaar op. Nog steeds worden veel pogingen tot zelfmoord gedaan door middel van barbituraten. Te grote hoeveelheden ineens of over een langere periode ingenomen vereisen onmiddellijke opname in een ziekenhuis. Daar nogal eens ademhalingsstoornissen optreden zal men direct een opwekkend middel toedienen.

Als de ademhalingsstoornis- sen opgeheven zijn en de patiënt weer op prikkels reageert, wordt de toediening direct gestaakt. Kunstmatige ademhaling is bij dergelijke patiënten niet alleen zinloos maar kan zelfs gevaar opleveren. In het ziekenhuis zal tevens gelet worden op de vochtstofwisseling, daar de kans op uitdroging groot is. Tevens zullen antibiotica worden toegediend, daar door de stoornis van de ademhaling de mogelijkheid voor infecties van de luchtwegen groter is. Om te voorkomen dat de patiënt door het plotseling afbreken van het gebruik van barbituraten overlijdt aan onthoudingsverschijnselen (opwindingstoestanden, verschijnselen van vallende ziekte, enz.) zullen hem gedurende de nabehandeling steeds kleinere hoeveelheden barbituraten worden gegeven.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips