Syndroom van cushing

Het syndroom van cushing is een weinig voorkomende aandoening, die wordt veroorzaakt door verhoogde cortisolbloedspiegels. Cortisol is een essentieel hormoon uit de bijnierschors. De bijnieren zijn de klieren ter grootte van een druif die bovenop de nieren liggen en deel uitmaken van het hormonale (endocrien) systeem. De afgifte van cortisol wordt gestimuleerd door het vrijkomen van het adrenocorticotroop hormoon (ACTH) uit de hypofyse.

Het syndroom van cushing wordt veroorzaakt door overproductie van cortisol door de bijnieren of overdosering van cortisol bij de behandeling van verschillende aandoeningen. Men spreekt van de ziekte van Cus-hing, als het gaat om verhoogde ACTH-productie door een tumor in de hypofyse. Algemene complicaties daarbij zijn verhoogde bloeddruk, diabetes, osteoporose en maagdarmzweer. Zowel het syndroom van cushing als de ziekte van Cushing kunnen goed worden behandeld.

syndroom van cushing symptomen

• Een rond of‘vollemaans’-gezicht.
• Vetzucht van de romp en tussen de schouderbladen.
• Dunne armen en benen.
• Vermoeidheid en spierzwakte.
• Huidletsels, m.n. blauwe plekken; acne; paarse striae op buik, dijen en borsten; dunne huid; roodheid in het gezicht.
• Slaapstoornissen.
• Mentale veranderingen, zoals stemmingswisselingen, depressie, paranoia of euforie.
• Bij mannen: ontwikkeling van borsten (gynaeco-mastie), impotentie.
• Bij vrouwen: overmatige haargroei (hirsutisme), vergroting van de clitoris, stoppen van de menstruatie (amenorroe).
• Rug- en heuppijn door botbreuken als gevolg van osteoporose.

Oorzaken

Langdurig grote doseringen orale corticosteroïden, die worden voorgeschreven bij ziekten als: reuma, infectieziekten van de ingewanden of astma, zijn tegenwoordig de meest voorkomende oorzaken. Een bijniertumor of woekering (hyperplasie) van de bijnierschors kan de oorzaak zijn. Een hypofysetumor, die zorgt voor een overmaat aan ACTH veroorzaakt een overproductie van cortisol door de bijnieren met als gevolg de ziekte van Cushing. Soms kunnen tumoren elders in het lichaam, bijv. in de longen, een overmaat aan ACTH produceren.

behandeling

• Als het syndroom van cushing wordt veroorzaakt door langdurig gebruik van corticosteroïden, kan de dosering geleidelijkaan worden verlaagd en zo mogelijk worden overgegaan op een andere vorm van behandeling. Gebruik van voorgeschreven corticosteroïden mag nooit op eigen initiatief worden gestaakt, vanwege het gevaar van ernstige bijwerkingen. Geleidelijk afbouwen moet onder toezicht en volgens planning van een arts plaatsvinden.

• Een tumor in de hypofyse of de bijnier kan operatief worden verwijderd.

• Medicatie om de vorming van cortisol te remmen, zoals ketoconazol, aminogluthetimide, metyrapon of mitotan kan worden voorgeschreven als operatie niet mogelijk is of geen resultaat heeft of als de tumor kwaadaardig is.

• Een vervangende hormoontherapie (tijdelijk of levenslang) kan nodig zijn om bijnierschors- of schild-klierhormoon aan te vullen of te vervangen na operatie of bestraling van de hypofyse.

• Ga naar de dokter als u vetzucht krijgt in het gezicht en op de romp, samen met een of meer van de andere verschijnselen die bij het syndroom van cushing horen.