Behandeling van MS

Multiple sclerose, of kortweg MS, kan op verschillende manieren behandeld worden. Binnen de behandelmethoden wordt onderscheid gemaakt tussen behandelingen die de duur van een relaps verkorten, behandelingen die gericht zijn op het remmen van de progressie van de aandoening en behandelingen die gericht zijn op het verminderen van de symptomen. Daarnaast zijn er behandelmethoden die als multidisciplinair of alternatief beschouwd worden. Feit is dat de behandeling altijd wordt aangepast op het stadium en de ernst van de ziekte en dat er dus niet één bepaalde behandelmethode bestaat. Hieronder zullen alle behandelmethoden uiteengezet worden.

Verkorten van de relapsduur

Bij 7 tot 8 op de 10 MS patiënten manifesteert de ziekte zich in het begin voornamelijk in de vorm van zogenaamde relapsing remitting MS. Bij deze vorm van MS treden er MS aanvallen op. De meest voorkomende behandeling om een relapsduur te verkorten, is door middel van behandeling met corticosteroïden. Deze bijnierschorshormonen remmen ontstekingen in het lichaam af en de bekendste vormen zijn methylprednisolon, prednison en dexamethason. Deze middelen hebben een positief effect op de ernst en de duur van een aanval (Schub) maar hebben geen invloed op het verloop van de ziekte.

Om relapsing remitting MS klachten te bestrijden, wordt meestal methylprednisolon via een infuus voorgeschreven. Afhankelijk van de dosis duurt de kuur gemiddeld drie tot vijf dagen. In sommige gevallen volstaat een dagbehandeling of is thuisbehandeling mogelijk, maar het komt ook voor dat een ziekenhuisopname onvermijdelijk is. Soms wordt de methylprednisolon kuur afgebouwd met prednison tabletten.

Omdat bij langdurig gebruik ernstige bijwerkingen als gewichtstoename, suikerziekte en botontkalking kunnen ontstaan, worden methylprednisolon kuren over het algemeen niet vaker dan twee keer per jaar voorgeschreven.

Remmen van de progressie

Om de progressie van MS af te remmen, worden weer andere medicijnen gebruikt. Bij het tegengaan van de progressie wordt er vooral gefocust op zogenaamde interferonen. Deze natuurlijke eiwitten worden door het menselijk lichaam aangemaakt en spelen een rol bij de bestrijding van ziekten en het afweersysteem. Er bestaan verschillende interferonen en niet alle vormen blijken een positief effect op MS te hebben. Een interferon waarvan is bewezen dat het een positieve uitwerking heeft op MS is interferon-bèta. Inmiddels zijn er dan ook verschillende medicijnen op basis van interferon-bèta zoals Avonex, Betaferon en Rebif. Wel is inmiddels ook bekend dat een deel van de gebruikers antistoffen tegen de interferon aanmaakt, waardoor de interferon-bèta minder effect heeft. Mogelijk hierdoor komen er dan ook nog steeds Schubs voor bij gebruikers van dergelijke medicijnen. Wanneer er sprake is van antistoffen tegen de interferon dan kan er over het algemeen beter worden overgestapt op een ander medicijn. Voorbeelden van andere medicijnen om de progressie van MS af te remmen, zijn:

• Copaxone
• Tysabri
• Gilenya
• ImmunoglobulineG
• Methotrexaat
• Mitoxantrone

Bestrijden van de symptomen

Om de symptomen van MS te verminderen, bestaan verschillende behandelingen, afhankelijk van de klachten. Veel voorkomende symptomen van MS zijn:

• Vermoeidheid
• Problemen aan de ogen
• Spierzwakte en spasticiteit
• Stuurloosheid
• Gevoelsstoornissen
• Pijn

Om MS vermoeidheid te bestrijden, wordt aangeraden om tijdig te rusten, regelmatig te leven en stress zoveel morgelijk te vermijden. Daarnaast wordt veelal Symmetrel (amantadine), 4-aminoryridine of Modiodal (modafinil) voorgeschreven. Deze medicijnen werken echter niet altijd en moeten dan ook niet beschouwd worden als wondermiddel.

MS gerelateerde problemen aan de ogen kunnen optreden in de vorm van een oogzenuwontstekingen. Door deze ontsteking kan het voorkomen dat het zicht wazig wordt of dat er donkere vlekken in het zichtveld voorkomen. Dergelijke klachten kunnen bestreden worden met behulp van een prednisolon kuur of door een prisma bril aan te schaffen.

Spierzwakte of krachtverlies is een veel voorkomende klacht bij MS. Vaak beginnen dergelijke klachten in de benen. Er ontstaat dan een moe of zwaar gevoel in de heup of het been, hetgeen het lopen bemoeilijkt. Ook spasticiteit is een veel voorkomende klacht bij MS. Tegen de spasticiteit wordt vaak Lioresal (baclofen), Valium (diazepam), Sirdalud (tizanidine) of Dantrium (dantrolene) voorgeschreven. Ook fysiotherapie en zwemmen kunnen de spasticiteitklachten verminderen. Bij ernstige spasticiteit wordt ook wel een pompje ingebracht dat de baclofen via een slangetje in de rug rechtstreeks in het hersenvocht pompt.

Als er door MS een stoornis in de kleine hersenen ontstaat, dan kan stuurloosheid optreden. Dit kan een lastige klacht zijn, vooral wanneer deze aan de armen voorkomt. Onder andere fysiotherapie en ergotherapie kunnen helpen bij het omgaan met deze klacht.

Gevoelsstoornissen die door MS veroorzaakt worden, kunnen een tintelend, doof, branderig of koud gevoel veroorzaken. Deze klachten kunnen zowel aan de ledenmaten als het gezicht of de romp worden waargenomen. Bij tintelingen of een brandend gevoel worden eventueel medicijnen als Tryptizol (amitryptiline), Tegretol (carbamazepine), Neurontin (gabapentine) of Lyrica (pregabaline) voorgeschreven. Ook fysiotherapie en ergotherapie kunnen soms bijdragen aan vermindering van de klachten.

De pijn die met MS gepaard gaat, wordt over het algemeen bestreden met medicijnen. Afhankelijk van de soort pijn en waar de pijn zich uit, kunnen de voorgeschreven medicijnen verschillen.

Multidisciplinaire behandelmethoden

Vroeger was het zo dat mensen met MS klachten naar de huisarts gingen en vervolgens doorverwezen werden naar de neuroloog. Wanneer die de diagnose MS stelde, kon er vaak niks worden gedaan. Gelukkig is dat tegenwoordig wel anders. Er zijn sinds die tijd een hoop disciplines bijgekomen en vaak werken verschillende (medische) disciplines samen om tot de beste resultaten te komen. Het is niet ongewoon dat iemand met MS medicijnen krijgt, onder behandeling is van de neuroloog, een specialist en een speciale MS-verpleegkundige. Andere therapieën, disciplines en specialisten waar mensen met MS vaak baat bij hebben, zijn:

• Fysiotherapie
• Ergotherapie
• Logopedie
• Diëtetiek
• Urologie
• Oogheelkunde
• Seksuologie
• Psychologie
• Maatschappelijk werker
• Revalidatiearts
• Revalidatieverpleegkundige

Alternatieve behandelmethoden

Tot op heden is MS helaas nog niet te genezen. De bestaande medicijnen en behandelingen zijn erop gericht om de symptomen en klachten van de ziekte te verminderen en de progressie van de ziekte af te remmen. Naast de bekende behandelmethoden, zijn er echter ook aanvullende behandelmethoden bekend die een positieve uitwerking hebben op de ziekte en die de levenskwaliteit van mensen met MS verhogen. Ook geven alternatieve behandelmethoden vaak een gevoel van kracht, aangezien de patiënt deze aanvullende behandelingen – in tegenstelling tot bij de reguliere behandeling – zelf kan uitstippelen. Voorbeelden van alternatieve geneeswijzen die bij kunnen dragen aan de levenskwaliteit van MS patiënten zijn onder andere:

• Acupunctuur
• Kruidengeneeskunde
• Koudwatertherapie

Een positief effect van alternatieve geneeswijzen op MS is niet wetenschappelijk bewezen, maar de ervaring leert dat het volgen van een alternatieve geneeswijze soms toch een positief effect kan hebben op de klachten of het verloop van de ziekte. Er kan dus gesteld worden dat het het uitproberen waard is. Let hierbij wel altijd op de lichamelijke gesteldheid en stop met de behandelmethode wanneer negatieve effecten of vervelende bijwerkingen optreden.