Cholesteatoom

Een cholesteatoom is een gezwel dat zich uit het plaveiselepitheel ontwikkelt. Dit weefsel vormt de buitenste laag van de huid en de slijmvliezen. Een cholesteatoom ontstaat wanneer een brijige massa van afgestoten epitheelcellen en cholesterine-kristallen door nieuwe lagen plaveiselepitheel omsloten wordt en zich een cyste vormt. Het ziet er uit als een glanzende parel. Daarom wordt het cholesteatoom ook ‘parelgezwel’ genoemd.

Cholesteatomen zijn goedaardige tumoren. Het cholesteatoom kan zich ook in de schedelholte tussen het hersenvlies en de hersenschors bevinden. De cholesteatomen die in het oor ontstaan, komen na ontstekingen tot ontwikkeling.

Wat zijn de oorzaken van een cholesteatoom?

Pas na langdurige chronische ontstekingen kunnen veranderingen van het epitheelweefsel optreden en cholesteatomen ontstaan. Het cholesteatoom wordt door een chronische middenoorontsteking veroorzaakt.

Meestal heeft de patiënt jarenlang steeds weer etterige oorontstekingen gehad. Doordat het chronische ontstekingsproces de huid beschadigt, kunnen zich op den duur cholesteatomen ontwikkelen.

Hoe wordt een cholesteatoom behandeld?

Meestal is het oor door de steeds terugkerende middenoorontstekingen al ernstig beschadigd. In dat geval is een operatieve verwijdering van het cholesteatoom de beste behandeling. Daarbij zal men ook proberen andere beschadigingen van het oor te herstellen.

Wanneer moet men de huisarts raadplegen?

Men moet iedere middenoorontsteking door de dokter laten controleren, anders kunnen zich op de lange duur complicaties voordoen zoals het cholesteatoom. De klachten van de patiënt en vooral de ziektegeschiedenis (herhaalde middenoorontstekingen) kunnen al op een cholesteatoom wijzen. Wanneer de dokter het oor met de otoscoop onderzoekt, zal hij defecten in het trommelvlies en witte schilfers van het cholesteatoom ontdekken.

Hij kan een proef uitvoeren, waarbij een ballonnetje in de afgesloten gehoorgang geperst wordt. Door druk op het ballonnetje wordt de druk in de gehoorgang verhoogd. Wanneer bij deze proef duizeligheid en oogtrillingen optreden, is er waarschijnlijk een afwijking. Uiteindelijk zullen röntgenopnamen de diagnose moeten bevestigen.

Ziekteverloop

Jarenlang heeft de patiënt steeds weer middenoorontstekingen. Tussendoor kunnen aanvallen van duizeligheid optreden, de manier van lopen is onzeker en het gehoor gaat achteruit. Oorpijn treedt maar zelden op. Op den duur kan het cholesteatoom het mastoïd en het labyrint aantasten. In het labyrint ontstaan eerst kleine ontstekingshaarden, tenslotte raakt het hele labyrint ontstoken. Daarbij kan de ontsteking ook de hersenvliezen en het botweefsel aantasten.

Is een cholesteatoom gevaarlijk?

Het gezwel op zichzelf is goedaardig. Toch kunnen door een cholesteatoom in het oor levensbedreigende complicaties ontstaan zoals ontstekingen van de hersenvliezen en de hersenen, bloedvergiftiging (sepsis), trombose en abcessen in het harde hersenvlies.