Gehoororgaan (organum spirale)

Het uitwendige oor, het middenoor en het slakkenhuis als onderdeel van het binnenoor vormen het orgaan voor de geluidsopname. Tot het uitwendige oor behoren de oorschelp en de uitwendige gehoorgang (meatus acusticus externus). De oorschelp vangt de luchttrillingen op en leidt ze naar de uitwendige gehoorgang.

Gehoororgaan

Ze werkt als een geluidstrechter. In de gehoorgang stoten de luchttrillingen op het trommelvlies en laten het trillen. In de wand van de gehoorgang bevinden zich klieren. Zij scheiden het oorsmeer af en houden daarmee de huid soepel. Tussen het trommelvlies (membrana tympanica) en het binnenoor ligt de trommelholte (cavum tympani), een met lucht gevulde ruimte met drie gehoorbeentjes. Het trommelvlies sluit het uitwendige oor luchtdicht van het middenoor af.

De oortrompet (tuba auditiva, buis van Eustachius), een 4 cm lang kanaal, vormt een verbinding met de neus-keelholte. Daardoor wordt gewaarborgd, dat de druk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk is. Normaal gesproken liggen de wanden van de oortrompet tegen elkaar aan. Bij het slikken en bij het gapen gaan de wanden uit elkaar en zorgen er zo voor dat de druk in evenwicht blijft. Bij een verkoudheid kleven de wanden aan elkaar, zodat er niet voor evenwicht tussen trommelholte en buitenlucht gezorgd kan worden.

Het gehoor wordt minder. Bij een groot drukverschil, bijvoorbeeld als gevolg van een plotselinge hoogteverandering (lift), kan ook een dof, doof gevoel in het oor ontstaan. Door een paar keer te slikken, verdwijnt dat weer.

De drie gehoorbeentjes (ossicula auditus) van het middenoor zijn:

– Hamer (malleus)
– Aambeeld (incus)
– Stijgbeugel (stapes)

Hun namen zijn van hun vorm afgeleid. Samen met het trommelvlies zijn ze verantwoordelijk voor de geluidsoverdracht. Via de steel is de hamer verbonden met het trommelvlies. Die neemt de beweging van het trommelvlies over en leidt deze via het aambeeld naar de stijgbeugel verder. De stijgbeugel ligt met de voetplaat ervan in een klein ovaal venster (fenestra vestibuli) van het binnenoor. Het binnenoor wordt door het benig en vliezig labyrint gevormd. Het vliezige labyrint ligt in de holle ruimte van het benige labyrint. Het vliezige labyrint is het eigenlijke zintuig. Het is gevuld met een waterige vloeistof (endolymfe).

Een soortgelijke vloeistof bevindt zich tussen het vliezige labyrint en de wand van het benige labyrint, perilymfe (perilymfe). Beide vloeistoffen zijn bij het overdragen van de geluidsgolven betrokken. Dat deel van het labyrint, dat wegens zijn vorm ”slakkenhuis (cochlea)“ genoemd wordt, vormt het eigenlijke gehoororgaan. Het slakkenhuis is een 3 cm lange gang (canalis spiralis cochleae). Het is 2½ tot 2 ¾ keer spiraalvormig gewonden. Binnenin is het slakkenhuis met endolymfe gevuld.

Het bovenste onderdeel wordt ”voorhofstrap“ genoemd en reikt tot aan de top van het slakkenhuis. Het gedeelte naar de basis van het slakkenhuis is de trommelholtetrap. De voorhofs- en trommelholtetrap bevatten perilymfe. Door de slakkenhuisgang windt zich een dun vliesje, het basaalmembraan, net als een soort wenteltrap. In het basaalmembraan zijn er naast steuncellen ongeveer 15.000 zintuigcellen aanwezig. Elke zintuigcel heeft korte uitsteeksels, een soort haartjes. De zintuigcellen zijn via zenuwvezels met de hersenen verbonden.

De trillingen van de stijgbeugel worden op de endolymfe overgedragen. De haartjes van de zintuigcellen worden door de beweging van de endolymfe gebogen. De prikkel van de zintuigcellen wordt in elektrische impulsen omgezet, die via de gehoorzenuw in het gehoorcentum van de hersenen komen. Elk soort geluidsprikkel prikkelt bepaalde zintuigcellen, een hoge toon prikkelt bijvoorbeeld andere cellen dan een lage toon. Daardoor kunnen we verschillende tonen onderscheiden. Het vermogen hoge tonen waar te nemen, gaat met het ouder worden verloren.

Doordat we met twee oren kunnen horen, is het mogelijk te bepalen uit welke richting een geluid komt. De toon van een geluidsbron die dichter bij het ene oor ligt, wordt eerder gehoord en stelt ons in staat de richting te bepalen.