Hik

De Hik Singultus; wordt veroorzaakt door prikkeling van de zenuwen die op het middenrif werken. Het middenrif is een grote spier die de borstholte scheidt van de buikholte en een rol speelt bij de ademhaling. Bij hik trekt deze spier zich plotseling en onregelmatig samen in plaats van langzaam en regelmatig. Tegelijkertijd wordt het openen en sluiten van de luchtpijp (door het strottenhoofd) onregelmatig; halverwege het inademen wordt de luchtpijp plotseling gesloten en zo ontstaat het karakteristieke hikgeluid.

De middenrifzenuwen kunnen door verschillende oorzaken worden geprikkeld, met name door een overvolle maag die tegen het middenrif drukt, of door een ontregelde spijsvertering. Andere mogelijkheden zijn storingen in het ademcentrum van de hersenen, irritatie of ontsteking van de middenrifzenuwen (de hik duurt dan dagen- of wekenlang), en ook boosheid, angst, of opwinding, die psychosomatische reacties oproepen. Langdurige hik kan leiden tot uitputting en maakt hulp van de arts of zelfs van de chirurg nodig.

In de volksgeneeskunst leeft nog de overtuiging dat het verschijnsel hik iets van buitenaf komends is dat men naar willekeur aan iemand anders zou kunnen overdoen. Dat dit niet meevalt blijkt uit de eindeloze verscheidenheid aan middeltjes om van de hik af te komen, bijvoorbeeld het drinken van een glas lauw water, tellen tot tien, het eten van drie scheppen suiker (gevaarlijk wegens het gevaar op inademen van suiker-korrels) of likken van mosterd, het leggen van een koude sleutel in de nek of het houden van de steel van een lepel op de tong, enzovoort enzovoort. Aangezien het hikken een ontspoorde samenwerking is tussen verschillende zenuwen van het ademhalingsapparaat is enkele malen diep ademhalen waarschijnlijk het beste middel.

Waarom krijg ik steeds de hik?

Dit is een van de dingen waarvoor vaak geen afdoende verklaring te geven is. Irritatie van de maag kan de zenuw die dit gebied verzorgt (nervus phrenicus) stimuleren en deze zorgt er op zijn beurt voor dat het middenrif (de spier die de borstholte van de buikholte scheidt) zich ritmisch gaat samentrekken. De spieren die tussen de ribben liggen kunnen dit ook doen.

De irritatie is echter niet altijd afkomstig van de maag. Het ‘hikcentrum’ in de hersenen kan ook een rol spelen bij deze reflexbeweging. Afwijkingen in de borstkas, variërend van vergrote lymfeklieren tot tumoren, zowel goedaardig als kwaadaardig, kunnen de prikkel zijn tot het ontstaan van de hikreflex. Daarnaast kunnen aandoeningen in de buik, zoals buikvliesontsteking of nierfunctiestoornissen, maar ook een heftige emotie of stress plotseling aanleiding geven tot de hik.

Om de hik op te heffen, moet je eigenlijk eerst de oorzaak weten. Meestal zal de irritatie afkomstig zijn uit de maag. Teveel en te snel eten, het drinken van koolzuurhoudende dranken, alcohol en te warme of te koude dranken zijn bekende boosdoeners. Als een van deze dingen de oorzaak is, kan je een aanval in de toekomst voorkomen.

Voor het opheffen van een hikaanval zijn talloze methoden aanbevolen: het simpelweg even inhouden van de adem of het ademen in een plastic zakje. Maar ook diep inademen, de adem vasthouden en dan de (gestrekte) armen heel langzaam omhoog brengen en daarna weer onder langzaam uitademen laten zakken. Iemand plotseling heel erg laten schrikken of een koude hand op zijn buik leggen, wil ook wel eens helpen. Alleen als de klachten lang aanhouden, is het nuttig bij de dokter langs te gaan.