Wormen

Wormen vormen voor kinderen en volwassenen niet alleen een onaangename kwaal, maar kunnen de gezondheid ook ernstige schade berokkenen. In tegenstelling tot de micro-organismen , die zich in het organisme, waarin zij zijn binnengedrongen, vermeerderen, vermenigvuldigen de wormen zich in het algemeen niet in hun gastheer; de wormeneitjes maken echter ofwel hun rijpingsproces door in de buitenwereld (bijvoorbeeld de eitjes van de spoelworm) ofwel de uitkomende larven leven eerst bij een of meer voorlopige gastheren tot de volwassen wormen zich ten slotte in een definitieve gastheer vestigen. In de landen van de gematigde zone komen in de menselijke darm voornamelijk als parasiterende wormen voor: aarsmade, spoelworm en lintworm. In tropische en subtropische gebieden komen daarentegen een groot aantal wormen voor, die sterk verschillen in vorm, levenscyclus en wijze van verspreiding. De meeste soorten komen in het menselijk lichaam doordat de microscopisch kleine eitjes met verontreinigd water of voedsel worden ingenomen. Het voorkomen van een infectie vereist dus smetteloos sanitair, zuiver drinkwater, goed functionerende vuilnisdienst en riolering, een hygiënische manier van leven en een hygiënische manier van voedselbereiding. Dit laatste vormt een aandachtspunt tijdens vakantiereizen, vooral in de tropen.

Van de in Europa verbreide wormensoorten moet allereerst de aarsmade (Oxyuris vermicularis) genoemd worden, ook springworm of priemworm genoemd. Hij leeft in de dunne en de dikke darm, die hij echter dikwijls verlaat; dit veroorzaakt, vooral ’s nachts, sterke jeuk aan en rondom de anus. Het is een draadvormig wormpje, 3 tot 12 mm lang, met een witachtige kleur. Infectie geschiedt vaak door vieze vingers die, met name bij kinderen, in de mond gestopt worden: bijvoorbeeld in de slaap krabben aan de jeukende anus, daarna duimzuigen. Vaak heeft het hele gezin deze kwaal. Nadat hij met een wormmiddel verholpen is treedt hij vaak opnieuw op, in het algemeen het eerst bij kinderen.

De spoelworm (Ascaris lumbricoides) is ook wijdverbreid. Hij leeft in de dunne darm en wordt vaak afgevoerd met de ontlasting of met braaksel. De eitjes, die zich in groten getale in de ontlasting bevinden, ontwikkelen zich in de aarde. Daarom worden zij gemakkelijk met besmette groente weer in het lichaam opgenomen. Het is – en niet alleen daarom – absoluut noodzakelijk groenten en fruit voor het eten grondig te wassen. De larve van de spoelworm verlaat de darm en begeeft zich in de bloedbaan en volvoert vervolgens een eigenaardige zwerftocht door het menselijk lichaam: via longen, luchtpijp, strottenhoofd en slokdarm keert hij weer naar de darm terug, en ontwikkelt zich daar tot een volwassen worm. De kwaal kan leiden tot maagdarmstoornissen, bij grote aantallen wormen tot verstopping en zelfs tot afsluiting van de darm; ook symptomen die wijzen op een allergie komen voor.

In tegenstelling tot deze beide draadwormen (nematodes, ook spoel- en haarwormen genoemd), die geslachtelijke verschillen vertonen, is de lintworm eigenlijk een kolonie van diertjes, die bestaat uit een kop die zich in de darmwand vasthecht en een groter of kleiner aantal individuen, proglottiden. De door deze afzonderlijke organismen gelegde eitjes ontwikkelen zich, wanneer zij in de maag van een geschikte gastheer terechtkomen, in diens organen tot blaasjes, de zogenaamde blaasworm (cysticercus). Wordt zo’n blaaswormpje in het darmkanaal van een gastheer opgenomen, dan groeit het uit tot een lintworm. Van de 40 bekende lintwormsoorten gaan er slechts enkele over op de mens. De varkenslintworm (Taenia solium) wordt 2 tot 6 m lang. Het blaasje, ongeveer ter grootte van een erwt, komt bij het eten van onvoldoende verhit varkensvlees in de menselijke darm en veroorzaakt trichinose ; deze komt echter sedert het systematisch overheidstoezicht van de vleeskeuring bij ons nauwelijks meer voor.

Een wel veel voorkomende infectie daarentegen is die met de ongewapende- of runderlintworm (Taenia saginata): miljoenen mensen over de hele wereld gelden als geïnfecteerd! De verbreiding wordt in de hand gewerkt door onvoldoende sanitaire voorzieningen en door gebrekkige afvoer van rioleerwater. De hondenlintworm (Echinococcus granulosus) wordt, in tegenstelling tot andere soorten, nauwelijks 1 cm lang. Het blaaswormpje hiervan komt bij mensen voor in de inwendige organen (lever, milt, nieren, longen) en ook in de beenderen; een enkele maal ook in de oogholte. De brede vissenlintworm komt als blaasworm voor in zoetwatervis (snoek, forel, baars); bij de mens veroorzaakt hij een zware anemie. Met gerechten als vissalade en met water kunnen ook eieren van andere soorten lintwormen in het menselijk lichaam terechtkomen, waarbij de ziekteverschijnselen afhangen van het weerstandsvermogen van de persoon in kwestie. Een behandeling met wormmiddelen (anthelminthica) is gewoonlijk eenvoudig en doeltreffend.

Ten slotte kan bilharzia (schistosomiasis) genoemd worden, een bijzondere worminfectie die in de tropen voorkomt.


Relevante artikelen

Nog geen reacties geplaatst, wees de eerste.



Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

MEDISCH VOORBEHOUD

De informatie op Menselijk Lichaam is géén medisch advies. Neem bij twijfel over gezondheid, behandeling of medicijnen altijd contact op met een arts, specialist of apotheker.

Meer informatie

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Met het laatste nieuws en gezonde tips