Onderkoeling

Bij onderkoeling daalt de lichaamstemperatuur tot beneden een normaal niveau. Als de kerntemperatuur te laag wordt, worden de hartslag en de stofwisseling sterk vertraagd, de zuurstofopname daalt, bewusteloosheid kan optreden en zelfs hartstilstand. Een lichaamstemperatuur onder 34,5°C betekent matige tot ernstige onderkoeling; tussen 34,5 en 36,1°C geringe onderkoeling. Hoe lager de temperatuur, des te ernstiger zijn de symptomen. (NB: de meeste koortsthermometers voor huiselijk gebruik geven geen temperaturen onder 34,5°C aan, en zijn derhalve niet betrouwbaar bij ernstige onderkoeling.)

Hypothermie kan zelfs bij gematigde buitentemperatuur van -1 tot 10°C optreden, met name bij veel wind en nat weer. Water voert de warmte ca. 25 maal sneller af dan lucht. Vooral ouderen zijn kwetsbaar, aangezien het vermogen om de lichaamstemperatuur te regelen afneemt met het stijgen van de leeftijd. Onderkoeling is een veel voorkomend gevaar voor buitensporters en recreanten en vereist spoedeisende medische hulp.

Symptomen

• Rillen.
• Gevoelloosheid.
• Bleekheid, blauwe of grijze teint.
• Onduidelijk spreken, verwarring.
• Struikelen.
• Spoedeisende symptomen: slaperigheid, sterk gedaalde polsslag en ademhalingstempo, verwijde pupillen, bewustzijnsverlies.

oorzaken:

• Blootstelling aan koude lucht of koud water, vooral bij regen en wind. Onderkoeling kan ook binnenshuis optreden, met name bij kinderen en ouderen.
• Overmatig alcoholgebruik is een risicofactor, evenals diabetes, hypofyse-, schildklier- of bijnieraandoeningen; vermoeidheid; gebruik van bètablokkers (tegen verhoogde bloeddruk).

Preventie:

• Draag verschillende lagen warme, wollen kleding over elkaar bij koud of nat weer. Blijf niet te lang in de kou. Denk erom dat vermoeidheid, gebrek aan zuurstof op grote hoogten, en alcoholgebruik er de oorzaak van kunnen zijn dat onbehagen door kou wordt veronachtzaamd.
• Niet roken en geen alcohol gebruiken als u naar buiten gaat bij extreme kou; het vermogen om de lichaamstemperatuur te regelen wordt erdoor beïnvloed. Let op conditie van ouderen in uw omgeving bij koud weer.

Behandeling

• Bel onmiddellijk een ambulance.
• Bij onderkoeling moet iemand zo snel mogelijk naar binnen gebracht worden. Natte kleding verwijderen en droge kleding aantrekken, of in een deken of slaapzak rollen. Dek vooral het hoofd ook af.
• Huid-op-huid contact is effectief om iemand warm te maken.Verwarm vooral de romp, bij warm wrijven van de ledematen trekt het bloed weg uit de vitale organen.
• De patiënt moet stil blijven liggen tot medische hulp komt. Door beweging komt het bloed uit de ledematen in de kern van het lichaam, waardoor de kerntemperatuur verder daalt. Vervoer een bewusteloos slachtoffer niet of heel voorzichtig, aangezien hartritmestoornissen optreden als het koude bloed uit de ledematen het hart bereikt.
• Geef warme drank te drinken, geen alcoholische drank, die veroorzaakt warmteverlies.
• De dokter kan een vochtinfuus geven. In ernstige gevallen kan het bloed worden afgenomen en na verwarming teruggebracht in het lichaam.