Hoe kun je zonder een directe aanleiding een depressie krijgen?

Depressie is een verschrikkelijke ziekte. Depressieve mensen vertonen een verregaande mate van onverschilligheid, ze denken dat ze niets waard zijn en voelen zich diep ongelukkig, vooral als ze zien dat andere mensen wel van het leven kunnen genieten. Daarnaast hebben ze meestal slaapstoornissen en geen trek in eten. Niet zelden lopen ze met zelfmoordgedachten rond, reden waarom depressie een fatale ziekte kan zijn.

Er is jarenlang vanuit gegaan dat er twee soorten depressies zijn: exogene en endogene. De exogene zou ontstaan zijn als reactie op een bepaalde gebeurtenis, een sterfgeval of een ander ernstig verlies zoals een verbroken liefde, het zakken voor een belangrijk examen of geldzorgen. Het zou een normale reactie zijn op onprettige gebeurtenissen. Het zou inderdaad vreemd zijn als iemand na het verlies van een direct familielid niet gedurende enige tijd slaapstoornissen, weinig eetlust en concentratieproblemen zou hebben.

De endogene depressie, ook wel vitale depressie genoemd, zou een echte ziekte zijn. Deze zou van binnenuit ontstaan, zonder aanwijsbare oorzaak. De endogene depressie zou thuishoren in de groep van de manisch depressieve psychosen. Mensen met laatstgenoemde aandoening wisselen periodes van enorme zwaarmoedigheid af met tijden van grote opwinding. Het beeld is nog niet duidelijk, maar waarschijnlijk is er een afwijking in de stofwisseling van de hersenen in het spel. Tegenwoordig hebben patiënten veel baat bij bepaalde geneesmiddelen, terwijl ze vroeger bijna hun hele leven in psychiatrische inrichtingen moesten doorbrengen.

Bij de vitale depressie zou er ook een stoornis in de hersenstofwisseling zijn. Deze gedachtengang werd gesteund door de ervaring dat bepaalde lichamelijke behandelingen verbetering van de verschijnselen gaven. Depressieve mensen die eveneens aan epilepsie leden, kwamen sneller over hun depressieve periodes heen als ze een epileptische aanval hadden gehad. De behandeling die hieruit voortkwam was de elektroshock-therapie, die vaak aanzienlijke verbetering gaf.

Vervolgens zijn medicijnen ontwikkeld, die een gunstige invloed op vitale depressies hadden. Een belangrijke groep, de mono-amino-oxydaseremmers (MAO-remmers) zijn afgeleid van middelen die tegen tuberculose werden gebruikt. Ze hebben de behandeling van depressieve mensen een stuk eenvoudiger gemaakt.

Later zijn de tricyclische antidepressiva ontwikkeld die eenvoudiger te gebruiken zijn en nog beter helpen.

Al deze medicijnen oefenen hun werking uit door in te grijpen in de stofwisseling van de hersenen. Vandaar dat de vraag gebleven is of een depressie het gevolg is van een hersenafwijking of dat de chemische verschuivingen het gevolg zijn van de depressie. De discussies hierover duren voort. Wel zijn de meeste psychiaters het erover eens dat Hoe waardevol de ‘praatbehandeling’ in de psychiatrie ook is, er is meer dan dat. Veel psychiaters schrijven medicijnen voor, een enkeling maakt ook gebruik van de elektroshock-therapie. Sommige trachten de patiënt te motiveren zijn gedrag zodanig te veranderen dat de problemen hiermee opgelost worden.

Een voorbeeld van het laatste is de behandeling van bedplassen: een kind kan getraind worden om wakker te worden als zijn blaas vol is door een systeem waarbij iedere keer als zijn bed nat wordt, er een bel rinkelt. Een zelfde het weinig zinvol meer is om verschil te maken tussen endogene en exogene depressies. Het verschil zit hem in de persoonlijkheid van de patiënt. De draagkracht van de ene persoon is groter dan die van een ander, waardoor de een wel een en de ander geen depressie zal krijgen naar aanleiding van een bepaalde gebeurtenis.

Er zijn meer vrouwen dan mannen met depressies. Waarschijnlijk speelt de hormoonbalans hierbij een rol. De periode rond de menstruatie, na een geboorte en de overgangsjaren zijn berucht. Reguleren van de hormoonbalans kan de problemen soms oplossen. Voorts is het bekend dat sommige vrouwen van de pil depressief worden.

Een ding is zeker. Niemand moet proberen alleen de symptomen van depressie te bestrijden. (Medicijnen zijn beschikbaar voor de ernstiger gevallen.) Ongelukkigerwijze voelen veel depressieve mensen er weinig voor om met anderen over hun problemen te praten en zoeken ze hiervoor ook de dokter niet op. Het is dan een taak voor familie of vrienden om zich te realiseren wat er aan de hand is en medische, en mogelijk psychiatrische hulp te zoeken. Bij de ernstige en hardnekkige gevallen kunnen de bovengenoemde medicijnen een belangrijke hulp zijn.