Endoscopie van de slokdarm

Endoscopie van de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm (oesophagogastroduodenoscopie), meestal kortweg gastroscopie genoemd, maakt het de onderzoekende arts mogelijk het bovenste deel van het spijsverteringskanaal van binnen te inspecteren. Een apparaat, de endoscoop met fiberglasoptiek, wordt door de mond in de slokdarm en verder in de maag en de twaalfvingerige darm gebracht. Deze dunne, buigbare buis, voorzien van een licht en van een lenssysteem, maakt het de arts mogelijk het inwendige van het spijsverteringsstelsel te bekijken. Door de endoscoop kunnen instrumenten worden gevoerd waarmee de arts voor nader onderzoek vocht kan verwijderen of kleine stukjes uit de weefsels kan nemen (biopsie) en waarmee hij bepaalde behandelingen kan uitvoeren.

Werkwijze

Zoals bij röntgenonderzoek met bariumpap moet u enkele uren voor deze diagnostische ingreep vasten of mag u alleen maar vocht gebruiken. Het onderzoek kan vaak poliklinisch worden gedaan. Wanneer echter een kalmeringsmiddel wordt toegediend, mag u die dag niet rijden.

Voordat de dokter de buis inbrengt, kan hij een plaatselijk verdovingsmiddel in uw mond en keelholte verstuiven om de slikreflex te onderdrukken die de druk van de buis op het achterste van de tong en de keel kan veroorzaken. Ook kan intraveneus (in een ader) een kalmeringsmiddel worden toegediend. Het inbrengen van de buis of het inblazen van lucht kan een licht onaangenaam, vol gevoel geven.

Door de slokdarm komt het instrument in de maag en daarna in de twaalfvingerige darm zodat het gehele traject kan worden bekeken. Zo nu en dan wordt er lucht in geblazen om meer ruimte voor een goede inspectie van het inwendige te krijgen.

Gebruiksmogelijkheden

In de laatste jaren heeft de endoscoop zijn nut voor de diagnostiek bewezen door zowel inspectie als biopsieën mogelijk te maken. Door de endoscoop kunnen ook instrumenten worden ingebracht voor de verwijdering van kleine vormsels, poliepen of van een ingeslikt vreemd voorwerp. Speciale katheters kunnen er doorheen om bloedende spataders te scleroseren (te verharden) of te verlittekenen. Ook kunnen door de endoscoop instrumenten ingebracht worden, die door middel van elektrische stroom of laserstralen bloedingen kunnen stelpen of tumorweefsel kunnen vernietigen. Een vernauwd gebied (strictuur), vooral in de slokdarm, kan uitgerekt (gedilateerd) worden om het slikken te verbeteren.

Complicaties

Gastroscopie is erg veilig. Een bloeding of perforatie, ten gevolge van een gastroscopie, is zeer zeldzaam.

Voor de hierna genoemde aandoeningen wordt vaak een endoscopie verricht:

Oesophagitis

Oesophagitis (slokdarmontsteking) is een van de meest voorkomende, goedaardige ziekten van het bovenste deel van het maag-darmkanaal. Deze ontsteking kan niet met röntgenonderzoek worden gediagnostiseerd, maar met de endoscoop kunnen de afwijkingen duidelijk worden waargenomen. Natuurlijk zal niet voor iedereen met klachten van zuurbranden een endoscopie nodig zijn. Wanneer echter de symptomen, ondanks behandeling, voortduren, als slikken een probleem wordt of wanneer de röntgenfoto’s een vernauwing, een verdikking of een zweer in de slokdarm laten zien, wordt een endoscopie aangeraden. Het aangedane gebied kan met de endoscoop beter worden beoordeeld en er kunnen biopten worden genomen.

Slikmoeilijkheden

Behalve littekens in de slokdarm kunnen ook andere aandoeningen van de slokdarm het slikken bemoeilijken. Hieronder valt ook de peristaltiekstoornis waardoor het voedsel niet op de gewone manier in de maag kan komen. Inspectie met behulp van de endoscoop kan de behandelend arts een beter inzicht geven in de problematiek.

Peptische zweer

Endoscopie is nauwkeuriger dan een röntgenonderzoek met bariumpap in het opsporen van een peptische zweer en kan als eerste mogelijkheid worden gekozen wanneer een zweer wordt vermoed. Omdat röntgenonderzoek echter minder duur is en niet zo belastend voor de patiënt, maken veel artsen hiervan nog gebruik wanneer er aanwijzingen voor een zweer zijn.

Endoscopie wordt dan meestal verricht wanneer er uit de röntgenfoto’s geen conclusie valt te trekken of als deze een duidelijke afwijking aantonen, speciaal van de slokdarm of maag.

Als er verdenking bestaat op een bloeding uit een zweer of uit een kankergezwel of wanneer een zweeroperatie moet worden ondernomen en het is belangrijk om te weten of er andere afwijkingen zijn, dan is endoscopie aangewezen.

Kanker

Wanneer er verdenking op kanker bestaat, kan de endoscoop gebruikt worden, zowel om verdachte verdikkingen te inspecteren die door röntgenfoto’s zijn aangetoond, als om daaruit biopsieën te verrichten.

Bij mensen met een maagzweer moeten endoscopische na-onderzoeken worden gedaan om er zeker van te zijn dat de zweer geheeld is.

Bij een maagzweer bestaat een grotere kans op een kwaadaardige ontaarding dan bij andere typen van zweren en een röntgenonderzoek kan niet altijd met zekerheid uitwijzen of de zweer echt niet kwaadaardig is.

Bloeding in het bovenste deel van het maag-darmkanaal

Endoscopie is de beste methode om nauwkeurig de plaats te bepalen van een bloeding in het bovenste deel van het maag-darmkanaal.

Veel medici zijn van mening dat endoscopie moet worden verricht bij iedereen met een hardnekkige maag-darmbloeding waarvoor mogelijk operatieve behandeling nodig is. Hoewel in het merendeel van de gevallen de bloeding in het bovenste deel van het maag-darmkanaal spontaan stopt, is er geen manier om te voorspellen in welke gevallen de bloeding zal blijven doorgaan. Een endoscopie kan hierin uitkomst brengen.

Daarnaast bestaat bij patiënten die blijven bloeden of die het risico lopen heel gauw opnieuw te bloeden de mogelijkheid instrumenten via de endoscoop in te brengen voor hetzij elektrocauterisatie (elektrisch dichtschroeien), behandeling met laserstralen of voor het injecteren van een scleroserende (verlittekenende) stof; allemaal methoden om de bloeding te verminderen of te stoppen, zodat een operatie overbodig wordt.

Controle-onderzoek

Bepaalde chronische aandoeningen van het bovenste deel van het maag-darmkanaal, zoals metaplasie van de slokdarm kunnen ontaarden in kanker. In deze gevallen kan regelmatig uitgevoerde endoscopie van nut zijn om de allereerste tekenen van een maligniteit te ontdekken.