Hormonale systeem
De endocriene klieren, de klieren met interne afscheiding (secretie), treden op als regelsysteem van het menselijk lichaam. In tegenstelling tot andere organen en lichaamsdelen, die ons in staat stellen te bewegen, adem te halen, te eten of de wereld om ons heen waar te nemen, beïnvloedt het hormonale ofwel endocriene systeem de lichaamsprocessen. Samen met het zenuwstelsel coördineert het de lichaamsactiviteiten en de reacties op gewone en ongewone gebeurtenissen.
Het belangrijkste hulpmiddel van dit systeem is het hormoon. Verschillende klieren produceren verschillende hormonen. De meeste hormonen worden afgegeven aan de bloedbaan, zodat ze hun instructies kunnen doorgeven aan de organen en weefsels. De pancreas (alvleesklier), bijvoorbeeld, scheidt het hormoon insuline af, waardoor het lichaam in staat is het glucosegehalte in de bloedstroom te regelen. Als antwoord op stress of andere prikkels produceren de bijnieren adrenaline, dat een plotselinge en opmerkelijke uitbarsting van energie tot gevolg heeft. Op de zelfde manier beïnvloeden de hypofyse (het hersenaanhangsel), de schildklier, de bijschildklieren en de geslachtsklieren, ieder bepaalde lichaamsfuncties.
Een hormoon is een chemische boodschapper (de naam zelf komt van het Griekse werkwoord dat aansporen betekent). Hoewel hormonen via de bloedstroom door het gehele lichaam circuleren, beïnvloedt ieder hormoon slechts bepaalde organen (doelorganen) of weefsels.
Hoe groter de hoeveelheid van een hormoon in de bloedstroom is, hoe groter in de regel de activiteit van het doelorgaan of de doelorganen wordt. Een aantal hormonen, waarvan er verscheidene door de hypofyse worden geproduceerd, regelen de activiteit van andere klieren; maar praktisch ieder stelsel in het lichaam staat direct of indirect onder de invloed van hormonen. Voortplanting en groei komen tot stand door hormonale activiteit, evenals de water- en zouthuishouding van het lichaam.
Het endocriene stelsel bestaat uit een aantal gescheiden, maar met elkaar samenwerkende, klieren of weefsels die hormonen aanmaken. Bij de meeste mensen werken alvleesklier, bijnier, hypofyse, schildklier en bijschildklieren en de eierstokken of testikels zo goed samen en regelen zij het getij van de hormonen zo efficiënt, dat de werking van deze klieren welhaast onopgemerkt blijft. Soms echter werkt het endocriene stelsel niet goed.
Omdat het hormonale systeem gecompliceerd is, kunnen veel problemen, grote en kleine, voorkomen als gevolg van onjuist functioneren van dit systeem. Bij suikerziekte (diabetes mellitus) bijvoorbeeld, de meest voorkomende endocriene afwijking, is er te veel van een suiker, glucose, aanwezig in het bloed. Dit heeft diverse verschijnselen tot gevolg, waaronder voortdurende dorst en overvloedige productie van urine. Als de hypofyse van een kind niet goed werkt, loopt hij de kans reuzengroei of dwerggroei te vertonen als de afwijking niet tijdig wordt vastgesteld en behandeld.
De arts die zich voornamelijk bezighoudt met de werking van het endocriene stelsel, is de endocrinoloog. In dit gedeelte wordt een aantal hormonale problemen besproken zoals endocrinologen die regelmatig tegenkomen, waaronder ziekten van de alvleesklier, bijnier, hypofyse, schildklier en bijschildklieren.
Bedankt voor deze goed te begrijpen uitleg.
Ben een seminar aan het voorbereiden om onze trainers op de academie van FC Zenith bij te spijkeren omtrent basiskennis “Physical Development”
van onze jeugdspelers.