Melanoom

Men onderscheidt goedaardige (benigne) en kwaadaardige (maligne) pigmentvlekken in de huid en de slijmvliezen. Goedaardige pigmentvlekken komen vaak voor. Het zijn vlakke of iets verheven moedervlekken (naevus naevocellularis). Ze kunnen zo klein zijn als een erwt of zo groot als een kippeëi. De kleur kan variëren van geelrood tot bruin. Het kwaadaardige melanoom deelt men in in drie soorten:

Het lentigo maligne melanoom groeit jaren als een onschuldige moedervlek in het niveau van de huid, met name in het gelaat op oudere leeftijd. Pas als er een verhevenheid in komt of knobbeltjes voelbaar worden, is de gevaarlijke groei naar diepere gedeelten van de huid begonnen.

Het ‘superficial spreading’ melanoom groeit oppervlakkig en blijft in de bovenste laag van de huid. Dit melanoom heeft geelbruine kleurschakeringen. Pas in een latere fase gaat het melanoom de diepte ingroeien.

Het nodulair melanoom begint oppervlakkig, maar groeit zeer snel naar diepere gedeelten. De kleur is zwartblauw. Dit melanoom is hard bij aanraken en wordt gerekend tot de kwaadaardigste kankersoorten.

Wat zijn de oorzaken van een melanoom?

De oorzaken zijn niet goed bekend. Waarschijnlijk komen vele factoren samen. Een zekere erfelijke factor meent men wel te hebben bewezen. Mensen met een blanke huid lopen meer gevaar dan mensen met een getinte of donkere huid. Men heeft ontdekt dat melanomen vaker voorkomen op plaatsen van de huid die met de zon in aanraking komen.

Met name is het gevaarlijk nu en dan volop in de zon te gaan, bijvoorbeeld in de vakantie. Iemand die voortdurend buiten is en zon op de huid krijgt, wordt minder snel getroffen. Ultraviolette B-straling is duidelijk gevaarlijker dan de ultraviolette A-straling die gebruikt wordt in hoogte zonnen en zonnebanken.

Tot de risicofactoren behoren ook alle stoffen die de melaninesynthese in het lichaam verstoren. Melanine is de pigmentstof die zorgt voor de kleur van de huid, de haren en de ogen.

De stoffen die de synthese kunnen verstoren zijn een reeks van chemicaliën, verschillende medicijnen en alcohol.

Hoe wordt een melanoom behandeld?

Een melanoom moet altijd operatief verwijderd worden, soms onder volledige narcose. Het melanoom wordt met een deel van de gezonde huid om de tumor heen weggesneden.

Wat kan men er zelf aan doen?

Men doet er verstandig aan zelf met name moedervlekken en andere pigmentvlekken goed in de gaten te houden.

Wanneer moet men de huisarts raadplegen?

Als moedervlekken veranderen, groter of dikker worden of van kleur veranderen moet u de huisarts raadplegen. Ook jeukende, vochtige en bloedende moedervlekken zijn verdacht. Ook elke nieuwe pigmentvlek kan men beter laten onderzoeken.

Wat doet de dokter?

De arts zal de veranderingen onderzoeken en soms het stukje weefsel wegsnijden om in het laboratorium verder te laten onderzoeken.

BELANGRIJK
Blanke mensen met weinig pigment behoren tot de risicogroep. Ook mensen die veel (25 a 30) moedervlekken hebben, lopen wat meer gevaar. In moedervlekken die groter zijn dan 2 centimeter, ontstaan vaak melanomen. Ook iemand die al eens een melanoom heeft gehad of bij wie in de familie melanomen voorkomen of voorgekomen zijn, behoort tot de risicogroep.

Ziekteverloop

Melanomen ontwikkelen zich meestal uit moedervlekken. De tumoren groeien op de huid of op de slijmvliezen, maar ook in de ogen of in de hersenvliezen.

Daarna ontstaan uitzaaiingen (metastasen) van de tumor. De dichtstbijzijnde lymfeklieren veranderen door de tumoruitzaaiing. Uiteindelijk komen de tumorcellen via deze lymfeklieren in het bloed terecht en worden met de bloedstroom naar de organen meegevoerd.

Hoe eerder een melanoom geopereerd wordt des te beter zijn de vooruitzichten op genezing. Zolang er geen metastasen zijn, zijn de genezingskansen goed.

Zijn melanomen gevaarlijk?

Melanomen zijn zeer kwaadaardige tumoren. Daarom liever één keer teveel de huisarts geraadpleegd dan één keer te weinig.

Hoe kan men melanomen voorkomen?

Men moet de huid langzaam aan de zon laten wennen. Gebruik zonnefilterlotions met een hoge beschermfactor. Iemand die niet dagelijks aan de zon blootstaat moet beschermfactor 10 of hoger gebruiken. Niet te lang in de zon liggen en de ogen beschermen.