Ascariasis

Ascariasis is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door een parasitaire spoelworm, de Ascarsis lumbricoides. Dit is een witte, cilindervormige en taps toelopende rondworm die tussen de 15 en 38 cm lang kan worden. Hij leeft in de dunne darm van zijn gastheer. Deze infectie komt in de hele wereld voor, vooral in de tropen. In de Derde Wereld raakt 80% tot 90% van de bevolking besmet als de hygiëne en sanitaire voorzieningen slecht zijn. Er kunnen een of meer spoelwormen bij besmetting aanwezig zijn, maar de klachten komen meestal pas bij meerdere wormen naar boven.

De eitjes van de worm worden in droge klimaatgebieden met de wind meegevoerd en overgebracht. Meestal vindt de besmetting echter plaats via water, voedsel en de handen. De eitjes worden dan ingeslikt via de mond van de nieuwe gastheer en in de dunne darm komen er uit de eitjes larven. Deze larven komen door de darmwand via de bloed- en lymfebaan in de longen en in de trachea (luchtpijp) omhoog waar ze weer ingeslikt worden en in de dunne darm uitkomen. Vervolgens groeien ze daar, in de jejunum (nuchtere darm, middelste deel van de dunne darm), uit tot de volwassen spoelwormen.

De volwassenwording is twee maanden na de besmetting voltooid.

De volwassen wormen leggen weer eitjes die via de ontlasting van de gastheer worden verspreid in afwachting van een nieuwe gastheer, waarna het hele proces opnieuw begint. Een worm leeft niet langer dan anderhalf jaar, maar de vrouwtjesworm produceert zo’n 200.000 eitjes per dag. Deze eitjes kunnen zonder voedsel nog maanden- of jarenlang levensvatbaar blijven. De besmetting kan worden vastgesteld door de ontlasting onder de microscoop op eitjes te onderzoeken. Een lichte besmetting veroorzaakt meestal geen klachten, hooguit lichte misselijkheid. Eerste aanwijzingen voor besmetting van de luchtwegen zijn hoesten, piepende ademhaling en een lichte koorts.

Ernstige besmetting betekent meestal dat de aanwezige wormen het voedsel van de gastheer opeten, waardoor de besmette mens ondervoed raakt en anemie (bloedarmoede) krijgt. Bij kinderen kan de verplaatsing van de wormen naar de lever, galblaas of de peritoneum(buikvlies-) holte zelfs de dood tot gevolg hebben. Ascariasis wordt behandeld met een anthelminthicum (antiwormmiddel) als pyrantelembonaat of mebendazol, waarvan slechts een kleine dosis al een krachtige werking heeft. De wormen worden dan via het rectum (endeldarm uitkomend in anus) afgescheiden waardoor de betrokken patiënt weer volledig kan herstellen.