Eetlustremmende middelen

In 1937 werd bij toeval ontdekt dat het gebruik van amfetamine tot gewichtsvermindering leidt. Dit werd bij dieren en ook mensen nader onderzocht. Het bleek dat amfetamine een vermindering van de voedselopname teweegbrengt. Deze werking verdwijnt na een aantal weken van gebruik. Er trad dus tolerantie op. Bovendien zijn de bijwerkingen (althans bij gebruik als eetlustremmer) niet gering. Het ergste was echter dat er soms verslaving optrad. Om deze redenen heeft men gezocht naar middelen die zonder de nadelige werkingen de eetlust zouden kunnen onderdrukken. Men is hierin slechts ten dele geslaagd. Weliswaar kan het gewicht in de eerste weken of misschien maanden van het gebruik afnemen, maar een blijvend effect is niet te verwachten.

Te dik zijn, vetzucht of ‘overgewicht’ komt bij een groot deel van de bevolking van de Westerse landen voor. Statistische gegevens van levensverzekeringsmaatschappijen wijzen uit dat mensen met veel overgewicht gemiddeld minder oud worden dan mensen met een normaal gewicht. Dit behoeft geen verbazing te wekken. Dikke mensen hebben meer kans op te hoge bloeddruk, hart-aandoeningen, suikerziekte, galstenen, gewrichtsslijtage en nog andere aandoeningen. De oorzaak van ‘te dik zijn’ is slechts zelden gelegen in stofwisselingsstoornissen. Meestal gaat het eenvoudig om te veel eten. Gezien het beperkte nut van eetlustremmende middelen is de enige echte oplossing voor te dik zijn: minder eten! Dit betekent in de praktijk verandering van eetgewoonten en van dieet. Lichamelijke inspanning kan hierbij helpen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat geen of weinig lichamelijke inspanning gepaard gaat met relatief hoge voedselopname maar dat bij lichte tot matige arbeid de voedselopname af neemt en pas bij grotere lichamelijke inspanning weer toeneemt. Bij het opstellen van een ander eetpatroon kan soms hulp van een diëtiste worden verkregen. Verder kan deelname aan clubs als de ‘Weight Watchers’ stimulerend werken om vol te houden. Ondanks de in feite zeer geringe betekenis van eetlustremmende middelen voor de behandeling van vetzucht, worden deze middelen nog betrekkelijk veel gebruikt.

De middelen die een amfetamine-achtige werking hadden, zijn enige jaren geleden onder een bijzondere wettelijke regeling gebracht. Het werd hierdoor minder eenvoudig deze gevaarlijke stoffen voor te schrijven. Het gebruik is dan ook aanzienlijk afgenomen. De enige min of meer aan amfetamine verwante stof die thans nog (veel) wordt gebruikt, is fenfluramine (Kataline en Pondera!). Ook dit middel veroorzaakt na een periode van hooguit tien tot twaalf weken gewenning. Langdurige toepassing is dus zinloos. Bijwerkingen zijn sufheid en duizeligheid. Een ander eetlustremmend middel is mazindol (Teronac) dat ook na verloop van maanden minder werkzaam wordt. De belangrijkste bijwerkingen van deze stof zijn slapeloosheid (soms echter juist slaperigheid), zenuwachtigheid, verstopping, een versnelde hartslag, hoofdpijn, een droge mond en veel zweten. Celluloseverbindingen die als ‘maagvulling’ dienen, worden ook wel tot de eetlustremmers gerekend. Ze zouden een calorie-vrije volle maag en gevoel van verzadiging geven. Hun nut wordt betwijfeld.

Nogmaals zij vermeld dat gebruik van schildklierhormonen, laxeermiddelen en plastabletten als ‘vermageringsmiddelen’ gevaarlijk en uit den boze is!

Een alternatief voor de eetlustremmers kan zijn de toepassing van dieetmiddelen die weinig calorieën bevatten zoals Modifast en Shape. Het verdient aanbeveling hierover met de huisarts te overleggen.