Aplastische anemie

Aplastische anemie is het gevolg van onvoldoende aanmaak van bloedcellen door het beenmerg. Het begint meestal geleidelijk, maar kan ook acuut zijn. Door een laag gehalte aan rode bloedcellen (erythrocyten) ontstaat slapte, moeheid, bleekheid en kortademigheid. Door gebrek aan witte bloedcellen (leukocyten) wordt de patiënt gevoelig voor ernstige infecties, terwijl te weinig bloedplaatjes het risico op bloedingen vergroot. Daarom kan aplastische anemie levensbedreigend zijn en in ernstige gevallen overlijdt 70 procent van de patiënten. De kans op herstel is het grootst als de bloedarmoede wordt veroorzaakt door celgroeiremmende middelen (cytostatica) of andere geneesmiddelen. Zelfs dan duurt het herstel minstens zes tot acht maanden. Deze betrekkelijk zeldzame aandoening komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen en veelal op een leeftijd tussen dertig en veertig jaar.

Symptomen bij aplastische anemie

• Verhoogde gevoeligheid voor infecties.
• Zweren in mond, keel en rectum.
• Ongewoon veel blauwe plekken of bloedingen, bijvoorbeeld uit neus en mond, van tandvlees, rectum of vagina, zonder aanwijsbare oorzaak.
• Rode vlekjes onder de huid (petechiae).
• Bleke huid en slijmvliezen.
• Slapte, moeheid en kortademigheid.

Oorzaken

Ongeveer de helft van alle gevallen zijn het gevolg van externe oorzaken zoals giftige stoffen (arsenicum, benzeen), oplosmiddelen en andere in de industrie gebruikte chemicaliën, bepaalde geneesmiddelen (middelen tegen immuunreacties en cytostatica) en blootstelling aan straling.

• Ernstige ziekten zoals hepatitis of een vroeg stadium van leukemie.
• Mensen met een familiegeschiedenis van aplastische anemie of mensen die net hersteld zijn van een ernstige ziekte hebben een verhoogd risico.

Preventie

Aplastische anemie is niet te voorkomen, behalve door ervoor te zorgen in ieder geval zo weinig mogelijk in aanraking te komen met giftige chemicaliën, straling en geneesmiddelen die de ziekte al eerder hebben veroorzaakt.

(Zelf)behandeling

• Transfusie met volledig bloed, of met specifieke bloedcellen (bloedplaatjes, witte bloedcellen) kan worden voorgeschreven tot het beenmerg weer goed functioneert.

• De patiënt moet blootstelling aan een bekende oorzaak van aplastische anemie vermijden. Als een geneesmiddel de vermoedelijke oorzaak is, moet gezocht worden naar een veiliger middel.