Duizeligheid

Ieder mens heeft wel eens last van duizeligheid. Je voelt je draaierig, zweverig of hebt een licht gevoel in je hoofd. Het voelt net alsof je niet stevig genoeg op je benen staat of snel gaat vallen. Een akelig gevoel dat je dag flink kan verpesten. Vooral wanneer je er vaker last van hebt. Hoe ontstaat duizeligheid? Wat is de oorzaak? En wat kun je ertegen doen?

Als je duizelig bent, kan dit een eng gevoel zijn. Toch is het meestal zeer onschuldig. Zo’n 1 op de 30 huisartsbezoeken gaat over duizeligheid. Vrouwen gaan er vaker mee naar de huisarts als mannen. Als je ouder wordt, kan je vaker last hebben van duizeligheid. Het kan verschillende oorzaken hebben, zoals stress of een aandoening aan het oor. Bij 1 op de 3 patiënten wordt er zelfs geen duidelijke oorzaak gevonden.

Hoe ontstaat duizeligheid?

Je hersenen krijgen continu informatie binnen over de ruimte om je heen en over de positie die je lichaam inneemt. Deze informatie is afkomstig van de onderstaande systemen:

• Je evenwichtsorganen
• Je ogen
• Het diepe gevoel in je spieren en pezen

Je hersenstam en de kleine hersenen verwerken alle informatie. Vanuit daar sturen de hersenen weer prikkels naar je spieren, zodat je jouw houding en evenwicht kunt aanpassen en bewaren. Er worden ook signalen met informatie verzonden naar de grote hersenen, waar het bewustzijn zit. Als de grote hersenen verkeerde of onbekende signalen binnenkrijgen, ontstaat er een gevoel van duizeligheid.

Wat zijn de symptomen van duizeligheid?

Onder het woord duizeligheid vallen diverse klachten, zoals:

• Het gevoel dat je ronddraait
• Het gevoel dat je omgeving ronddraait: draaiduizeligheid
• Het gevoel dat je gaat flauwvallen
• Een erg licht gevoel in je hoofd

Duizeligheid zorgt ervoor dat je gedesoriënteerd bent en moeite hebt met het bewaren van je evenwicht. Dit gevoel gaat weer gepaard met diverse andere klachten, zoals zweten, angst, zuchten, geeuwen, braken en misselijkheid. Duizeligheid kan ook een signaal zijn van een evenwichtsstoornis.

Is duizeligheid gevaarlijk?

Veel mensen die regelmatig duizelig zijn, vrezen dat ze iets ernstigs hebben, zoals een hersentumor. Gelukkig is dat haast nooit zo. Duizeligheid is een akelig en vervelend gevoel, maar haast nooit levensbedreigend. Heel soms kan het een teken zijn van ernstige ziekte, zoals multiple sclerose, maar dit zijn echt uitzonderingen. Voor senioren kan duizeligheid gevaarlijk zijn, omdat ze dan een groter risico hebben om te vallen.

Wat kunnen de oorzaken zijn van duizeligheid?

Duizeligheid kan heel veel verschillende oorzaken hebben. Bij ongeveer de helft van de gevallen heeft het te maken met een aandoening in het middenoor, omdat hier het evenwichtsorgaan ligt. Dit orgaan zorgt ervoor dat je je evenwicht bewaart en dat je voelt welke positie je lichaam aanneemt. Verder bepalen je ogen (zicht) en het gevoel in je spieren het evenwicht. Als er iets misgaat in de samenwerking tussen je evenwichtsorgaan, je ogen en je spieren kan je duizelig worden.

Duizeligheid kan de volgende oorzaken hebben:

• BPPD (benigne paroxismale positieduizeligheid): BPPD klinkt heftiger dan het is. Het staat namelijk voor goedaardige duizeligheid waar ieder mens wel eens last van heeft. Deze draaiduizeligheid heeft te maken met de stand van je hoofd, zoals omhoogkijken, jezelf omdraaien als je ligt of voorover buigen. Waarschijnlijk is een tijdelijke vorm van oorgruis in het evenwichtsorgaan de oorzaak van deze draaiduizeligheid. Verder kan slijtage aan het evenwichtsorgaan ook een rol spelen.
• Neuritis vestibularis (middenoorontsteking): hierbij duurt de duizeligheid langer dan bij BPPD. Soms kan het zelfs een paar dagen aanhouden. Als je hier last van hebt, kan je vaak niets anders dan op bed blijven liggen. De klachten kunnen enkele weken aanhouden en verdwijnen langzaamaan. In de meeste gevallen is de oorzaak van de ontsteking niet bekend.
• De ziekte van Ménière: een aandoening die gepaard gaat met duizeligheid, oorsuizingen en gehoorverlies.
• Een hartritmestoornis
• Hyperventilatie
• Bloedarmoede
• Een lage bloeddruk
• Een herseninfarct
• Een hersenbloeding

Hoe lang duurt duizeligheid?

Hoe lang het duizelige gevoel blijft aanhouden, verschilt per persoon en is afhankelijk van de oorzaak. Bij de meeste mensen duurt duizeligheid heel kort. Bij BPPD ben je een paar minuten duizelig als je een bepaalde beweging maakt die klachten veroorzaakt. Als je dezelfde beweging vaker achter elkaar maakt, nemen de
klachten al snel af.

Bij iemand met de ziekte van Ménière kan de duizeligheid soms enkele uren tot een paar dagen duren. Ook komen de klachten regelmatig terug.

Wanneer naar de huisarts met duizeligheid?

Als je vaak last hebt van duizeligheid, maar niet weet wat de oorzaak ervan is dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Aangezien duizeligheid tal van oorzaken kan hebben, is het voor een arts vaak lastig om direct een diagnose te stellen. Naast de veelvoorkomende oorzaken, kan duizeligheid ook een oorzaak zijn van medicijngebruik, migraine, dementie, slecht zien, hoge koorts, diabetes of alcohol- en drugsgebruik.

Hoe stelt de arts een diagnose?

Als je naar de huisarts gaat met klachten, zal deze je diverse vragen stellen. Aan de hand van je antwoorden kan de arts sneller een diagnose stellen. De huisarts zal je onder meer de volgende vragen stellen:

• Hoe omschrijf je de duizeligheid?
• Wanneer heb je er last van?
• Hoe lang heb je al last van duizeligheid?
• Kun je gewoon functioneren?
• Heb je naast de duizeligheid ook last van andere klachten?
• Gebruik je medicijnen?

Soms is het nodig om aanvullend onderzoek te doen, zoals een gehoortest, een bloeddrukmeting, een longfunctietest, een balansonderzoek of een evenwichtsonderzoek. In 85 procent van de gevallen kan de arts dan achterhalen wat de oorzaak is van de klachten. Bij 15 procent van de mensen wordt geen oorzaak gevonden voor. Zij leren, met psychische hulp, om met de duizeligheid om te leren gaan.

Hoe wordt duizeligheid behandeld?

De behandeling hangt weer af van de oorzaak. Als BPPD de oorzaak is van je klachten dan wordt het losgeraakte oorgruis weer naar de oorspronkelijke plek verplaatst. Dit heet een ‘repositiemanoeuvre’. Hierbij word je op een bepaalde manier achterover gekiept. De huisarts, neuroloog, kno-arts of fysiotherapeut kan deze behandeling uitvoeren. Bij de meeste mensen zijn de klachten daarna direct verdwenen.

Draaiduizeligheid

Als het om draaiduizeligheid gaat, krijg je vaak medicijnen tegen de klachten. De medicijnen werken niet bij BPPD.

De ziekte van Ménière

Als de duizeligheid wordt veroorzaakt door de ziekte van Ménière, worden de klachten behandeld met een antibioticum dat een aantal keren in het middenoor wordt gespoten.

Ontstoken of beschadigd evenwichtsorgaan

Wanneer de klachten de oorzaak zijn van een ontstoken of beschadigd evenwichtsorgaan dan kan fysiotherapie een uitkomst bieden. De fysiotherapeut leert je dan speciale oefeningen aan waarmee de hersenen gestimuleerd worden om de evenwichtsproblemen onder controle te houden.

Wat kan je zelf doen bij duizeligheid?

In de meeste gevallen raadt de arts je aan om gewoon te blijven bewegen bij duizeligheid. Hiermee stimuleer je je hersenen om het evenwichtsprobleem te herstellen.

Als je het gevoel hebt flauw te vallen of als je last hebt van draaiduizeligheid, is het wel verstandig om even rustig aan te doen en te gaan zitten of liggen totdat de klachten verdwijnen.

Dagboek bijhouden

Het kan helpen om een dagboek bij te houden waarin je alles opschrijft dat me de duizeligheid te maken heeft. Noteer hierin bijvoorbeeld wanneer je duizelig wordt, waar je op dat moment bent, wat je op dat moment aan het doen bent, hoe lang de duizeligheid aanhoudt en wat helpt om de duizeligheid te verminderen. Door een dagboek bij te houden, kom je misschien zelf al snel achter de oorzaak. Ook biedt het dagboek nuttige informatie voor de arts. Aan de hand van de notities kan deze sneller een diagnose stellen.

Hoe kun je omgaan met duizeligheid?

Als je energiek, sterk, uitgerust en ontspannen bent, kan je duizeligheid en evenwichtsstoornissen beter aan. Bovendien heb je er dan veel minder last van. De volgende tips helpen je op weg:

• Beweeg elke dag minimaal een half uur. Hierdoor blijf je fit en ontspannen.
• Ga elke dag naar buiten, zodat je frisse lucht inademt.
• Eet gezond en gevarieerd
• Pak je dagelijkse bezigheden weer op als je je weer beter voelt.
• Probeer stress te vermijden
• Zorg voor ontspanning en voldoende nachtrust
• Rook niet, drink geen alcohol en gebruik geen drugs