Toxische shock syndroom (TSS)

Het toxische shock syndroom (TSS) dat meestal in verband wordt gebracht met gebruik van tampons, is een reactie op bacteriële toxinen. Eind jaren zeventig steeg het voorkomen onder jonge vrouwen sterk door gebruik van bepaalde superabsorberende tampons en nadat deze uit de handel zijn genomen, is het aantal gevallen sterk gedaald. Het merendeel van de gevallen betreft nog steeds jonge vrouwen die tampons gebruiken, maar TSS kan ook door andere factoren worden veroorzaakt en bij oudere vrouwen, mannen en kinderen voorkomen. Het kan een ernstige aandoening zijn, die spoedeisende behandeling vereist.

Als geen behandeling volgt kunnen complicaties optreden zoals sterke bloeddrukdaling (shock) of lever- en nierfalen. De meeste patiënten herstellen met behandeling binnen een week of twee, maar toxische shock syndroom kan weer ontstaan (bijvoorbeeld bij een volgende menstruatie) en bovendien, in zeldzame gevallen, fataal zijn. toxische shock syndroom komt tegenwoordig in het algemeen niet veel voor, maar vrouwen die tampons gebruiken moeten erop bedacht zijn en onmiddellijk medische hulp inroepen als de verschijnselen zich voordoen.

Diagnose

Bij bovengenoemde klachten en verschijnselen moet direct een arts gewaarschuwd worden, vooral als de vrouw menstrueert of zojuist gemenstrueerd heeft en tampons heeft gebruikt. (Verwijder de tampon zelf voordat u belt.) Vertel de arts wat de klachten zijn, hoe lang deze klachten al duren en wanneer de menstruatie begonnen is.

Andere mogelijke klachten zijn hoofdpijn, keelpijn, spierpijn en bloeddoorlopen ogen. De uitslag kan op verschillende lichaamsdelen voorkomen, maar vooral op de handpalmen en voetzolen. Na ongeveer een week gaat de huid op handen en voeten meestal vervellen.

Hoe ernstig is TSS?

Toxische shock syndroom verschijnselen ontwikkelen zich plotseling, de ziekte is dodelijk in ongeveer 3 procent van alle gevallen. De bloeddruk kan dalen, waardoor een shock ontstaat. Dit kan leiden tot onvoldoende functioneren van de nieren.

Behandeling

Bij een ernstige TSS worden antibiotica gegeven. Omdat Staphy lokokkus aureus resistent kan zijn tegen penicilline en ampicilline, worden andere antibiotica gebruikt. Bij een verlaging van de bloeddruk is een ziekenhuisopname nodig en worden geneesmiddelen gegeven om de bloeddruk te normaliseren en wordt extra vocht gegeven om uitdroging te voorkomen.

Preventie

De kans op toxische shock syndroom kan verkleind worden door geen of minder tampons te gebruiken indien er sprake is van slechts zeer gering bloedverlies. Vrouwen van wie bekend is dat ze problemen hebben gehad met Staphylokokkus aureus moeten helemaal geen tampons gebruiken. Andere adviezen zijn om tampons af te wisselen met maandverband, om ’s nachts of tussen de menstruaties door geen tampons te gebruiken en een tamponmerk te kiezen dat niet super absorberend is. Helaas vermelden de fabrikanten op de verpakking niet hoe sterk absorberend de tampon is. Wat bij het ene merk ’normaal’ heet, absorbeert soms beter dan de ’super’ tampon van een ander merk. Als de tampon echter droog is of moeilijk uit de vagina te verwijderen is, mag u ervan uit gaan dat de tampon meer absorbeert dan strikt nodig is.

Toxische shock syndroom heeft de neiging terug te komen, ongeveer 30 procent van de vrouwen die TSS gehad hebben, krijgt het nog een keer. De volgende aanval is meestal minder ernstig. Vrouwen die TSS hebben gehad, wordt aangeraden geen tampons meer te gebruiken.