Bijnieruitputting

Je hebt vast wel eens een dag of een week dat je wat meer gestresst of vermoeid bent of gewoon erg weinig energie hebt. Dit zijn veelvoorkomende klachten waar iedereen wel eens last van heeft. Toch weten veel mensen niet dat je bijnieren uitgeput kunnen raken als deze klachten een langere tijd blijven aanhouden. Er is dan sprake van een bijnieruitputting.

Het lastige is dat een bijnieruitputting niet zichtbaar is vanaf de buitenkant. Toch is het belangrijk dat je deze kwaal op tijd herkent. Je bijnieren zijn namelijk belangrijke organen die verantwoordelijk zijn voor de productie van diverse hormonen. Deze hormonen regelen weer tal van lichaamsfuncties. Zo zijn je energie, uithoudingsvermogen en je weerstand afhankelijk van het functioneren van je bijnieren. Als deze dus trager functioneren, zorgt dit direct voor klachten.

Wat doen de bijnieren?

De bijnieren vervullen tal van belangrijke functies in je lichaam. Het zijn kleine klieren op de nieren die tal van hormonen produceren. Een bijnier bestaat uit twee gebieden:

• Bijniermerg: dit is de binnenkant van een bijnier. Het bijniermerg produceert de hormonen noradrenaline en adrenaline.
• De bijnierschors: dit is de buitenkant van de bijnier. Deze schors zorgt voor de aanmaak van tal van bijnierschorshormonen, zoals cortisol, aldosteron, DHEA en pregnenolone. Deze hormonen worden gebruikt om onder meer je energievoorraad, het immuunsysteem en je hartritme in balans te houden. Verder maakt de bijnierschors ook testosteron, progesteron en oestrogeen aan in kleine hoeveelheden.

Welke hormonen maken de bijnieren aan?

De bijnieren zijn dus verantwoordelijk voor de aanmaak van tal van belangrijke hormonen, zoals:

• Adrenaline en noradrenaline: deze hormonen staan bekend als het ‘vluchthormoon’.
• Aldosteron: dit hormoon is verantwoordelijk voor de bloeddruk en de vochthuishouding.
• Cortisol: het hormoon cortisol remt ontstekingen en zorgt ervoor dat het immuunsysteem goed werkt.
• Testosteron en oestrogeen: dit zijn de mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen.

Wat is een bijnieruitputting?

Bijnieruitputting is een aandoening die aan stress gerelateerd is. Bij deze aandoening functioneren de bijnieren minder goed. Het is een nog redelijk onbekende aandoening en een verzamelnaam voor tal van klachten. Nog niet alle wetenschappers erkennen dat bijnieruitputting bestaat.

Wat is de oorzaak van een bijnieruitputting?

Een bijnieruitputting kan diverse oorzaken hebben, zoals:

• Stress
• Tekort aan vitamine C
• Tekort aan vitamine B5

Stress

Een van de meest voorkomende oorzaken van een bijnieruitputting is stress. De bijnieren reageren op verschillende prikkels, zoals stressprikkels. Als er geen evenwicht is tussen stressvolle situaties en ontspanningsmomenten dan loop je een groter risico op bijnieruitputting. Om deze reden is het dan ook belangrijk om na een stressvolle dag of gebeurtenis te ontspannen, zodat je lichaam zich weer goed kan herstellen. Als je dit niet doet dan put je lichaam hormonen uit de bijnieren. Hierdoor raak je snel door de hormoonvoorraad heen, waardoor je last krijgt van bijnieruitputting.

Wat zijn de symptomen van een bijnieruitputting?

Een bijnieruitputting heeft diverse symptomen. Voordat er sprake is van een bijnieruitputting heb je meestal last van chronische stress. Als de stress langer duurt, kun je klachten krijgen die op een burn-out duiden. De bekendste symptomen van een bijnieruitputting zijn:

• Duizelingen
• Vermoeidheid
• Drang naar zoet of zout eten
• Allergieën
• Ontstekingen
• Slaapproblemen en moeite met opstaan
• Lage bloeddruk
• Verlaagd libido
• Auto-immuunziekten
• Onzuivere huid
• Weinig spierkracht
• Vergeetachtigheid

Hoe wordt de diagnose bijnieruitputting gesteld?

Niet alle artsen erkennen dat bijnieruitputting bestaat. Verder komen veel symptomen van een bijnieruitputting ook weer voor bij andere aandoening. Hierdoor is het soms lastig om de diagnose bijnieruitputting te stellen. Voordat een arts de diagnose bijnieruitputting stelt, moeten alle andere oorzaken zijn uitgesloten.

De vier fases van een bijnieruitputting

Bijnieruitputting kent vier fases:

• De eerste fase: Het begin van de alarmfase
• De tweede fase: De alarmfase
• De derde fase: Bijnieruitputting
• De vierde fase: Bijnierfalen

De eerste fase

Tijdens de eerste fase kunnen de bijnieren nog hormonen aanmaken. Het kan zijn dat je veel stress hebt voor een belangrijke gebeurtenis, zoals een presentatie of een sollicitatiegesprek. Je slaapt minder goed en voelt je af en toe erg vermoeid.

De tweede fase

In de tweede fase zijn de bijnieren al wat uitgeput. Je hebt nog meer last van vermoeidheid en je bent snel geïrriteerd. Soms word je ’s nachts ineens wakker en ’s ochtends kan je moeilijk je bed uitkomen. De meeste mensen krijgen dan meer behoefte aan koffie en sommigen gaan naar de dokter. Meestal wijzen de resultaten van een bloedtest nog niet op een bijnieruitputting.

De derde fase

In de derde fase functioneren de bijnieren nog slechter en kunnen ze geen cortisol meer aanmaken. Hierdoor heb je nog meer last van vermoeidheid en breng je meer tijd door in bed. Het wordt lastiger om te sporten en actief bezig te zijn.

De vierde fase

In de vierde fase zijn de bijnieren helemaal uitgeput. Je kunt last krijgen van diarree. Ook kan het zijn dat je moet overgeven of flauwvalt. In deze fase is de scheidingslijn tussen bijnieruitputting en de ziekte van Addison erg vaag.

Hoe wordt een bijnieruitputting behandeld?

Er is nog geen officiële behandeling voor bijnieruitputting. Aangezien stress vaak de oorzaak is voor een bijnieruitputting, is het van belang om stress in het dagelijkse leven te verminderen. Dit kan je onder meer doen door:

• Voor mentale rust te zorgen
• Stressfactoren aan te pakken en verminderen
• Regelmatig en tijdig te rusten
• Een gezonde levensstijl aan te houden

Gezonde levensstijl

Een gezonde levensstijl kan helpen om stress te reduceren en een bijnieruitputting te voorkomen. Eet dus gezond en gevarieerd, sport geregeld, slaap genoeg en eet of drink geen bijnierstimulerende middelen, zoals koffie, cola, andere frisdranken en koolhydraatrijke maaltijden. Beperk suikerrijke voeding en eet niet te vet.

Beweging

Door te bewegen zorg je ervoor dat je hormonale stelsel weer wat meer in balans komt. Ook maak je dan het stofje endorfine aan. Dit stofje maakt je blijer. Wanneer je stress ervaart of moe bent, is het juist verstandig om wel te gaan bewegen. Zo kun je gaan fietsen of hardlopen. Het is vaak even lastig, maar na het sporten zul je merken dat je je beter voelt.

Hoe lang duurt het herstel van een bijnieruitputting?

Het hangt weer af van de fase waarin de bijnieruitputting zich bevindt. Het kan zo’n een tot twee jaar duren om volledig te herstellen.