Duikersziekte

Duiken is een sport die ook wetenschappelijk wordt bedreven. Een caisson is een soort kuip waarin duikers naar grote diepte onder water gebracht worden. Met de toenemende populariteit van de duiksport, stijgt ook het aantal gevallen van duikers ziekte. De ziekteverschijnselen van de duikersziekte kunnen variëren van gewrichtsklachten gedurende 24 uur na het duiken tot het plotseling bewustzijnsverlies bij het omhoog komen. De ernst van de klachten is afhankelijk van de diepte en de snelheid van het opstijgen.

Wat zijn de oorzaken van duikersziekte?

Ter inleiding herhalen wij hier nog eens enkele natuurkundige wetten.
Wanneer men zich op tien meter diepte onder water bevindt, zal door het gewicht van het water boven ons, de druk met één atmosfeer toenemen, oftewel twee keer zo groot zijn als aan het wateroppervlak. Dat komt ongeveer overeen met de bandenspanning van een personenauto. Een bal die zonder druk uit te oefenen twee liter lucht bevat, zal op 20 meter diepte nog maar een kwart van zijn oorspronkelijke grootte hebben. De twee liter lucht worden tot een halve liter samengedrukt.

Als men zich nu voorstelt, dat met de adem lucht van een duiker hetzelfde gebeurt, dan begrijpt men dat de duiker op 20 meter diepte met iedere ademhaling vier keer zoveel lucht inademt als aan het wateroppervlak. Dat betekent ook dat het bloed in zijn longen vier keer meer gassen zal opnemen dan aan het wateroppervlak. Onder normale omstandigheden zijn deze gassen (bijv. zuurstof en stikstof) in het bloed opgelost, en bevinden zich dus niet in gasvorm. Als de duiker van 20 meter diepte snel opstijgt, kunnen de gassen niet meer in dezelfde mate in het bloed opgelost blijven. Ze gaan in de gasvorm over en vormen kleine gasbelletjes, ongeveer zoals de belletjes die omhoog-borrelen wanneer men een fles spuitwater opent.

De belletjes in de bloedsomloop (hoofdzakelijk stikstof) zijn gevaarlijk voor het lichaam. In kleine hoeveelheden veroorzaken ze door bloedingsstoornissen van de organen, in grote hoeveelheden komt het tot een circulatiestilstand. Als de betreffende persoon niet direct in een drukkamer opnieuw onder druk gezet wordt, kan deze toestand dodelijk zijn. Theoretisch kan de duikersziekte ook ontstaan als men met een vliegtuig dat geen drukcabine heeft, te snel tot grote hoogten opstijgt.

Hoe wordt de duikersziekte behandeld?

De enige manier waarop de duikersziekte behandeld kan worden, is de patiënt direct in een drukkamer te plaatsen. Zodra de druk in deze kamer weer gelijk is aan de druk die in de diepte heerste (voor het opstijgen), is het gevaar geweken. Nu kan men de druk weer heel geleidelijk afbouwen, met een snelheid die uit ervaring veilig blijkt.

Ziekteverloop

Als men met ingehouden lucht (uit de zuurstoffles) te snel opstijgt, ontstaat er overdruk in de longen. Bovendien kan sterke druk op de oren ontstaan en kunnen oor- en neusbloedingen, duizeligheid en sufheid optreden. In ernstige gevallen ontstaan levensgevaarlijke verlammingsverschijnselen, longembolie of scheuren in het longweefsel.