Antihistaminica

Als je immuunsysteem een binnendringer heeft geïdentificeerd, dan produceert het antistoffen waarna er histamine vrijkomt uit de mestcellen. Histamine is een lichaamseigen stof die een rol speelt in tal van lichaamsprocessen. Histamine is niet schadelijk, maar als de hoeveelheid boven een bepaalde waarde (drempelwaarde) komt, dan kan dit tot klachten leiden.

Drempelwaarde histamine

De drempelwaarde is voor ieder mens weer verschillend. Normaal houden enzymen de hoeveelheid histamine onder controle. De enzymen neutraliseren het teveel aan histamine. Zo’n 150.000 Nederlanders hebben last van een histamine-intolerantie. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Allergische klachten

Allergische klachten die kunnen optreden zijn: jeuk, huiduitslag, een loopneus, prikkeling van de ogen, keel en mondholte, netelroos, misselijkheid, astma of in het ergste geval een anafylactische shock.

Om de werking van histamine tegen te gaan, kan de arts antihistaminica voorschrijven. Deze medicijnen zijn er in verschillende soorten en vormen. Zo zijn er pillen, capsules, kauwtabletten en vloeistoffen.

Wat zijn antihistaminica?

Zoals de naam al zegt, blokkeren deze middelen de uitwerking van histamine. Antihistaminica bevat stoffen die de werking van histamine tegengaan, waardoor een allergische reactie wordt bestreden.

Waar worden antihistaminica voor gebruikt?

Antihistaminica kunnen gebruikt worden om allergieën te behandelen, zoals hooikoorts en voedselallergie. Verder worden antihistaminica soms ook gebruikt tegen draaiduizeligheid, reisziekte en bij misselijkheid en braken.

Hoe werken antihistaminica?

Antihistaminica hebben het onderstaande effect:

• Blokkeren van de werking van histamine of ervoor zorgen dat er minder histamine vrijkomt.
• Anticholinergische werking. Dit houdt in de ze de werking van acetylcholine onderdrukken en ervoor zorgen dat slijm opdroogt.
• Inwerken op de bronchi waardoor deze wijder worden. Een patiënt kan dan weer makkelijker ademen.

Welke soorten antihistaminica bestaan er?

Er bestaan vier soorten antihistaminica. Dit zijn:

• H1-antihistaminica
• H2- antihistaminica
• antileukotriënen
• Prednison

H1-antihistaminica

H1-antihistaminica zijn de bekendste anti-allergie tabletten, ofwel histamineremmers. Deze tabletten worden bijvoorbeeld gebruikt door mensen met hooikoorts of allergie voor huisstofmijt of dierenharen. H1-antihistaminica blokkeren de werking van histamine, zodat bepaalde symptomen verminderen, zoals een loopneus, niezen, zwelling van de neus- en oogslijmvliezen en huiduitslag. Verder kunnen H1-antihistaminica ook gebruikt worden bij netelroos, een insectenbeet of reisziekte.
Er zijn verschillende soorten H1-antihistaminica, zoals:

• (Levo)cetizirine
• (Des)loratidine
• Fexofenadine
• Mizolastine
• Kestine
• Ketotifen

H2-antihistaminica

H2-antihistaminica worden van oorsprong gebruikt door mensen met maagklachten. Bij netelroos kunnen ze echter als aanvulling op de H1-antihistaminica worden gebruikt, om klachten te verminderen. Voorbeelden van H2-antihistaminica zijn:

• Ranitidine
• Famotidine
• Cimetidine

Antileukotriënen

Wanneer de mestcellen leeglopen, komen er naast histamine ook stofjes vrij. Deze stofjes heten leukotriënen. Deze stofjes kunnen dezelfde gezondheidsklachten veroorzaken als histamine. Het geneesmiddel montelukast wordt vaak voorgeschreven in combinatie met een H1-antihistaminica om netelroos te verminderen.

Prednison

Als een antihistaminicum niet helpt bij het verminderen van de klachten, dan kan de arts prednison voorschrijven. Dit middel wordt gebruikt bij aandoeningen waarbij ontstekingsverschijnselen optreden. Meestal schrijft de arts een stootkuur voor van een week tot tien dagen.

Andere middelen

Wanneer niks helpt of als je de klachten enkel kunt onderdrukken door langdurig Prednison te gebruiken, dan zijn er nog andere opties, zoals het gebruiken van:

• Omalizumab
• Ciclosporine-A

Omalizumab

Dit middel is sinds 2014 geregistreerd voor het behandelen van (chronische) netelroos. Het medicijn werd voorheen gebruikt door mensen met ernstige allergische astma. Omalizumab houdt het eiwit IgE vast, waardoor de mestcellen bepaalde prikkels niet herkennen. Hierdoor worden de mestcellen niet geactiveerd. Omalizumab wordt toegediend middels een onderhuidse injectie.

Ciclosporine-A

Dit is een alternatief voor omalizumab. Ciclosporine-A is een afweeronderdrukkend middel dat de reactie van het immuunsysteem op de externe prikkel remt. Dit kan allergische klachten verminderen. Een groot nadeel van ciclosporine-A is dat dit medicijn vaak bijwerkingen heeft. Bij mensen die dit middel gebruiken, is een regelmatige controle van de bloeddruk en de nierfunctie noodzakelijk.

Welke bijwerkingen kunnen optreden door het gebruik van antihistaminica?

Klachten die kunnen ontstaan door het gebruik H1- of H2-antihistaminica zijn: een droge mond en keel, minder of niet kunnen plassen, verminderd zich, pupilverwijding, maagdarmklachten, vermoeidheid, sufheid, trillingen en coördinatiestoornissen. Echter, over het algemeen geven antihistaminica geen of nauwelijks bijwerkingen.

Hoe vaak mag je antihistaminica gebruiken?

Aangezien antihistaminica veilige, niet-verslavende geneesmiddelen zijn, kun je deze
zowel chronisch als sporadisch gebruiken.

Sporadisch

Je kunt een antihistaminicum sporadisch gebruiken om een allergische reactie te voorkomen. Dit kan je bijvoorbeeld doen voordat je iemand bezoekt die huisdieren heeft waar jij allergisch voor bent. Ook kun je een antihistaminicum gebruiken op het moment dat er een allergische reactie optreedt, bijvoorbeeld als je iets hebt gegeten of iets hebt aangeraakt waar je allergisch voor bent.

Chronisch

Je kunt een antihistaminicum ook chronisch gebruiken, bijvoorbeeld bij een huisstofmijtallergie of als je merkt dat je minder allergische klachten hebt als je dagelijks een antihistaminicum inneemt. Ben je allergisch voor pollen en grassen? Start dan met het innemen van antihistaminica voordat het gras- of pollenseizoen begint. Doe dit dus ruim een paar maanden van tevoren.

Waar moet je op letten als je antihistaminica gebruikt?

Gebruik je ook andere medicijnen? Dan is het verstandig om eerst je (huid)arts hier over in te lichten. Deze kan je dan vertellen of je antihistaminica kunt gebruiken. Bepaalde geneesmiddelen veroorzaken namelijk een wisselwerk met antihistaminica.

Matig met drank

Ga je een avondje uit? Let er dan op dat je niet te veel drinkt. Het kan geen kwaad om af en toe een glas bier of wijn te drinken. Drink geen grapefruitsap. Dit kan de werking van antihistaminica beïnvloeden.

Zwangerschap en borstvoeding geven

Ben je zwanger of geef je borstvoeding? Overleg dan eerst met je arts of je een antihistaminicum mag gebruiken.

Wanneer contact opnemen met een arts na gebruik van een antihistaminicum?

Als je een overgevoeligheidsreactie opmerkt, is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts of huidarts. Het komt zelden voor dat er bij iemand een overgevoeligheidsreactie optreedt door het gebruik van antihistaminica. Als er toch een overgevoeligheidsreactie optreedt, dan merk je dit aan een plotselinge toename van de klachten of omdat er een geheel andere vorm van huiduitslag ontstaat.