Blozen

In tegenstelling tot wat er bij schrikken gebeurt, waarbij het bloed uit het gezicht wegtrekt, waardoor men een bleke kleur krijgt, is er bij blozen juist sprake van een opeenhoping van bloed. De kleine uitlopers van de slagaders en de capillairen vlak onder het huidoppervlak worden wijder, en er stroomt meer bloed doorheen. Deze reactie ontstaat als gevolg van een bepaalde opwinding en verleent het gezicht en de hals gedurende een paar seconden een dieprode kleur. Blozen gaat vaak nog gepaard met kenmerkende uitingen zoals verlegen lachen, giechelen, een neergeslagen blik of een opzij gedraaid hoofd.

Wat is de oorzaak van blozen?

Ofschoon er veel redenen zijn voor blozen, wordt de opvallende verandering van de gezichtskleur vooral beschouwd als een teken van schaamte. Van jonge meisjes werd vroeger niet anders verwacht dan dat ze zouden blozen wanneer seksualiteit, mannen en in het algemeen ‘onfatsoenlijke zaken’ aan de orde kwamen. En de overgangstijd van kind naar jongvolwassene is ook tegenwoordig nog de tijd waarin meisjes en jongens bij bepaalde indrukken en uitingen verlegen worden en reageren met een hoogrood hoofd.

Maar ofschoon er vooral in de puberteit vaak sprake is van blozen, kan het niet tot een bepaalde leeftijdsgroep beperkt worden. De meeste volwassenen zijn op de hoogte (en zijn daar ook bang voor) van de situaties waarin ze een rode kleur krijgen. Niet alleen een gekwetst schaamtegevoel veroorzaakt blozen. Alleen al de herinnering aan situaties waarin men zich doorgaans onhandig voelt, kan een rode kleur in het gezicht veroorzaken. Ook door een compliment of een berisping moeten sommige mensen al blozen.

Angst om te blozen

De vakterm voor de angst om te blozen is erytrofobie. Deze angst lijkt op plankenkoorts en op de angst om in het openbaar te spreken of door lichaamsgeur op te vallen. Angst om te blozen kan zo sterk zijn, dat deze angst op zich ervoor zorgt dat men gaat blozen. Met een zeker automatisme leidt dat ertoe dat het blozen zich steeds vaker voordoet en telkens heviger wordt. Evenals andere fobieën is ook erytrofobie een irrationele angst, die kan overgaan in paniek. De betreffende persoon kan deze fobie alleen ontlopen door de uitlokkende situaties te vermijden.

Psychische achtergronden

Psychologen gaan er van uit dat achter blozen en de angst om te blozen een groot aantal oorzaken schuilgaat. In wezen wordt blozen door hen beschouwd als een aanwijzing voor onopgeloste conflicten tussen het driftleven en het geweten. Onbewust bestaat de angst dat er iets ontdekt zou kunnen worden, waarover men zich schaamt.

Blozen is niet meer dan een lichamelijk bijverschijnsel.
Naarmate men er echter meer op let, des te meer betekenis krijgt het en uiteindelijk neemt het een centrale plaats in het denken in en is men daarbij bang voor gezichtsverlies.

Wat kan men doen tegen blozen?

Wanneer men slechts af en toe hoeft te blozen, is er geen reden voor onzekerheid. Bepaalde opmerkingen en indrukken worden door iedereen als beschamend of pijnlijk ervaren, en soms is blozen het gevolg. Voor een deel wordt blozen niet eens waargenomen door de omgeving, omdat het meestal maar een paar seconden duurt. Wanneer er sprake is van een echte erytrofobie, kan deze na een bepaalde tijd door autogene training of assertiviteitstraining tot verdwijnen worden gebracht.

Wanneer is blozen ziekelijk?

Bijna niemand is ervan gevrijwaard af en toe eens te blozen. Ook het feit dat men van te voren bang is voor bepaalde situaties waarbij men zal moeten blozen, is eigenlijk niet abnormaal. Deze vrees om te blozen is pas ziekelijk wanneer het sociale leven van de betreffende persoon er zodanig door wordt beïnvloed dat hij zijn leven zo inricht dat hij de uitlokkende situaties altijd vermijdt. De verhoudingen met anderen worden dan gekenmerkt door hulpeloosheid en uit de weg gaan en kan zelfs leiden tot vluchtgedrag.