Tanden poetsen

Tanden poetsen, het borstelen van de tanden dat enerzijds dient om etensresten uit kleine schuilhoeken te verdrijven, anderzijds om de aanslagplakkaten weg te werken. Om dit te bereiken moet men op de juiste manier borstelen. Men borstelt de tanden niet slechts om de in het gezicht liggende voorvlakte van de snijtanden mooi vlak te maken. Men moet aandacht besteden aan de binnen en buitenvlakte van tanden en kiezen en aan de kauwvlakken van deze laatste. Men dient er daarbij op bedacht te zijn, zoveel mogelijk ook de spleten tussen tanden en kiezen te reinigen.

Om een vergelijking te maken, ook indien men zijn handen naar men meent grondig wast, blijven er, vooral aan de nagels, allerlei schuilhoekjes over die men niet heeft bereikt. Beginnende chirurgen wordt geleerd hoe hij zich zijn handen moet wassen en welke plekjes hij niet moet vergeten door hem zijn handen in Oost indische inkt te laten dopen en hem dan zijn handen schoon te laten wassen. Op overeenkomstige wijze kan men met behulp van een kleurstof die zich aan de plakkaten op de gebitselementen hecht, laten zien hoe weinig effectief het tandenborstelen veelal is.

Velen borstelen hun tanden slechts eenmaal per dag: ’s ochtends bij het opstaan. Dat is op zichzelf heel goed, maar als men inderdaad maar ééns borstelt, is het beter dit ’s avonds vóór het naar bed gaan te doen, want als de mond dan niet goed gereinigd is kan het kwaad mede door de geringe speekselafscheiding in de slaap en het ontbreken van kauw en slikbewegingen voortwoekeren. Is de mond wel schoon, dan kan geen tandbederf optreden.

Het alleen maar geven van horizontale vegen over de voortanden is niet juist: op deze wijze veegt men, wat men losgewerkt heeft, juist in de kieren tussen de tanden. Men vermijde ook de tandenborstel te gebruiken om het tandvlees van de voortanden ver terug te drukken, zoals door sommigen wel wordt gedaan om de schijn van ‘grotere’ tanden te verkrijgen. In de eerste plaats is herhaalde druk op de tanden schadelijk, in de tweede plaats riskeert men het onbeschermd raken van de tandhals, die een dankbare prooi voor het bederf wordt omdat het niet door glazuur bedekt wordt.

Van de tandpasta’s die meestal grotendeels uit gemalen krijt bestaan, verwachte men geen genezend effect op enige afwijking of ‘antiseptische’ (ontsmettende) werking van betekenis. De meeste hebben tegenwoordig de gunstige eigenschap alkalisch te zijn en dus zuur te neutraliseren. De tegenwoordig veel gebruikte groene chlorofyltandpasta verdrijft onaangename geurtjes. De natuurlijke reiniging van een gaaf of verzorgd (gesaneerd) gebit geschiedt door het kauwen van harde spijzen (bijv. Zweeds hard brood), door het speeksel en door de werking van de spieren van wang, lip en tong. Deze natuurlijke reiniging treedt echter tegenwoordig te weinig op en moet daarom worden ondersteund door tanden poetsen met een borstel (kunstmatige reiniging). Deze borstel moet klein, zeer rein en niet te hard zijn.

Er mogen niet meer dan drie rijen haren op staan, die niet te dicht bij elkaar mogen staan. Bij het tanden poetsen moet de borstel vlak achter de haren met duim en wijsvinger worden vastgehouden. De tanden van onderkaak en bovenkaak worden afzonderlijk gereinigd, dus niet de tanden op elkaar en dan samen tanden poetsen. Men plaatst de haren eerst op het tandvlees en maakt dan een draaiende beweging: bij de bovenkaak van het tandvlees langs het tandoppervlak omlaag en bij de onderkaak van het tandvlees langs de tandoppervlakken omhoog. Vervolgens poetst men de kauwvlakken van boven en onderkaak, links en rechts en ten slotte de vlakken aan de tongzijde op dezelfde manier als reeds beschreven voor de naar de wang gekeerde oppervlakken.

Indien bij het borstelen het tandvlees geregeld gaat bloeden behoort men de tandarts te raadplegen. In sommige gevallen zal dit het gevolg zijn van een plaatselijke aandoening van het tandvlees, maar ook kan het een uiting zijn van een algemene ziekte, waardoor de tandarts de patiënt naar zijn huisarts zal verwijzen. Alle omstandigheden die de speekselafscheiding verminderen vergroten het gevaar van tandbederf. De droge mond bij zieken met hoge koorts moet met bijzondere zorg worden schoongehouden. Hetzelfde geldt voor hen die in de omgeving van speekselklieren een bestraling met röntgenstralen of radium hebben ondergaan, waardoor de speekselafscheiding werd verminderd,

De gezondheid van het gebit wordt bevorderd door citroenen, sinaasappelen, appelen en ander vers fruit, in plaats van suikergoed, koek of cake en andere tot zuurvorming aanleidende voedingsmiddelen. Als een hapje tussen de maaltijden voor de kinderen wordt een stukje kaas aanbevolen. Kaas bevat mineralen en vitamines en de voor kinderen zo nodige energie (calorieën). Indien alle moeders ertoe te bewegen waren, vruchten, noten, cocosnoten, kaas, melk en vers vruchtesap zonder suiker (grapefruitsap, sinaasappelsap) te geven in plaats van snoepjes en erg zoete drankjes dan zou de gezondheid van de gebitten zeker aanmerkelijk verbeteren en zou met enige overdrijving gezegd het tanden poetsen niet eens zo nodig zijn.