Codeïne

Het middel codeïne bestaat al sinds 1884. Het zit in veel hoestdranken en paracetamol. Artsen schrijven codeïne voor bij pijn en hoesten. Codeïne is een middel dat de prikkelhoest dempt. Het zorgt ervoor dat het hoesten vermindert. Verder heeft codeïne een pijnstillende werking. Wat is codeïne precies? Hoe lang werkt het? En hoeveel mag je hier per dag van innemen?

Codeïne zit in de volgende producten: Codeïne, Codeïnefosfaat, ACCod, Melrosum extra sterk stroop, Bronchicum extra sterk nieuwe formule stroop. Codeïne wordt ook vaak gebruikt in combinatie met paracetamol. Het is dan verkrijgbaar onder de naam Paracetamol/codeïne. Ook wordt het gebruikt in combinatie met acetylsalicylzuur en coffeïne. Het is dan verkrijgbaar onder de merknaam ACCod of onder de merkloze naam Acetylsalicylzuur/Codeïne/Coffeïne.

Wat is codeïne?

Codeïne is een opiaat. Opiaten hebben een verdovende en pijnstillende werking. Codeïne is een zwakke opiaat. Dit betekent dat de verdovende en pijnstillende werking erg mild is. Het effect is een stuk minder dan bij een sterke opiaat, zoals morfine. Codeïne zorgt ervoor dat pijnprikkels niet of veel minder sterk in de hersenen komen. Hierdoor nemen de pijnklachten af of verdwijnen ze. Verder dempt codeïne ook de hoestprikkel.

Hoe werkt codeïne?

Codeïne komt in de lever terecht en wordt hier door een enzym omgezet in morfine. Dit is de stof die de pijn verminderd. Als je codeïne op een lege maag inneemt, werkt de stof binnen vijftien tot dertig minuten en maximaal na een tot twee uur. De werkingsduur van codeïne is zo’n drie tot vier uur.

Wanneer wordt codeïne voorgeschreven?

De arts schrijft codeïne voor bij een (droge) hoest en acute matige pijn. Dit middel kan alleen worden gebruikt of in combinatie met andere pijnstillers, zoals paracetamol of hoestdrank waarin codeïne is verwerkt.

Waar wordt codeïne voor gebruikt?

Codeïne kan worden gebruikt bij kwalen als:

• Hoofdpijn
• Spierpijn
• Menstruatiepijn
• Griep
• Verkoudheid
• Zenuwpijn
• Spit
• Kiespijn
• Koorts en pijn na een vaccinatie

Hoe moet je codeïne innemen?

Neem een codeïnetablet altijd in met een glas water. Gebruik dit middel niet langer dan drie dagen achter elkaar. Zijn de klachten na drie dagen nog niet verdwenen? Dan is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts.

Hoeveel codeïne mag je dagelijks innemen?

De hoeveelheid codeïne die je dagelijks mag innemen, is weer afhankelijk van de klacht. Zo wordt bij hoest een lagere dosis geadviseerd dan bij pijn.

Bij hoest

Volwassenen
De maximum aanbevolen hoeveelheid voor volwassenen is 120 milligram per dag (per 24 uur). Dit komt neer op 10 tot 20 milligram per keer, elke vier tot zes uur.

Kinderen vanaf twaalf jaar
De maximum aanbevolen hoeveelheid voor kinderen vanaf twaalf jaar is 60 milligram per dag (per 24 uur). Dit komt neer op 5 tot 10 milligram om de zes uur.

Bij lichte tot matige pijnklachten

Volwassenen
De maximum aanbevolen hoeveelheid voor volwassenen is 240 milligram per dag (per 24 uur). Dit komt neer op 30 tot 60 milligram per keer. Je mag vier keer per dag een dosis innemen, met een interval van zes uur.

Kinderen vanaf twaalf jaar
De maximum aanbevolen hoeveelheid voor kinderen vanaf twaalf jaar is een halve milligram tot een milligram gedeeld door het lichaamsgewicht. Een kind mag om de zes uur een dosis innemen. Een kind mag maximaal 240 milligram codeïne per dag innemen.

Mogen jonge kinderen codeïne gebruiken?

Kinderen die jonger zijn dan twaalf jaar mogen dit middel niet innemen. Inname kan leiden tot ernstige ademhalingsproblemen.

Heeft codeïne ook bijwerkingen?

Codeïne kan bijwerkingen geven, zoals:

• Obstipatie (soms)
• Sufheid (soms)
• Slaperigheid (soms)
• Concentratieproblemen (soms)
• Vermoeidheid (soms)
• Misselijkheid (zelden)
• Duizeligheid (zelden)
• Draaierig gevoel (zelden)
• Jeuk en galbulten (zelden)
• Moeilijk kunnen plassen (zelden)
• Ademhalingsproblemen (zeer zelden)
• Overgevoeligheid voor codeïne: huiduitslag (zeer zelden)
• Slaapapneu (zeer zelden)

Obstipatie

Obstipatie is de bekendste bijwerking van codeïne. Vaak treedt deze klacht op na redelijk lang gebruik, bijvoorbeeld een week of langer. Nadat je stopt met de behandeling verdwijnt deze klacht vanzelf weer. Je kunt verstopping voorkomen door veel vezelrijk voedsel te eten, zoals groente, fruit en volkorenproducten. Let er ook op dat je voldoende vocht binnenkrijgt.

Gewenning

Een ander neveneffect van codeïne kan gewenning zijn. Dit effect kan vooral optreden bij langdurig gebruik.

Wanneer mag je geen codeïne gebruiken?

Sommige mensen wordt het gebruik van codeïne afgeraden. Dit is zo als je:

• Borstvoeding geeft
• Een luchtwegaandoening hebt, zoals astma of longemfyseem
• Een slecht functionerende lever hebt
• Een hersenletsel hebt opgelopen
• Een verhoogde druk in de hersenen hebt
• Medicijnen gebruikt tegen neerslachtigheid, zoals MAO-remmers
• Overgevoelig bent voor codeïne of een ander bestanddeel in een tablet

Mag je codeïne gebruiken tijdens de zwangerschap?

Ben je zwanger? Dan is het verstandig om eerst met je arts te overleggen of je codeïne mag gebruiken.

Mag je alcohol drinken als je codeïne gebruikt?

Alcohol versterkt het effect van codeïne. Het is dan ook verstandig om op te letten met alcoholische dranken als je een codeïnetablet hebt ingenomen. Beperk dan ook het gebruik van alcohol of drink liever niets.

Mag je autorijden als je codeïne hebt gebruikt?

Codeïne kan sufheid, duizeligheid en slaperigheid veroorzaken. Dit kan weer leiden tot een verminderd reactievermogen. Het is verstandig om geen auto te rijden tijdens de eerste week dat je het middel gebruikt.

Hoe bewaar je codeïne?

Je kunt codeïne in de verpakking bewaren op kamertemperatuur.

Wat gebeurt er als je te veel codeïne inneemt?

Bij een overdosering codeïne kunnen ernstige bijwerkingen optreden, zoals ademhalingsproblemen, een verminderde werking van de centrale lichaamsfuncties, sufheid, slaperigheid, bewusteloosheid, een vertraagd hartritme, een daling van de bloeddruk (hypotensie), daling van de lichaamstemperatuur of een shock.

Voorkom klachten en lees altijd de bijsluiter voordat je codeïne gebruikt of raadpleeg je arts.