Gordelroos

Gordelroos is een virusinfectie die wordt veroorzaakt door een reactivatie van het waterpokkenvirus. Een andere naam voor gordelroos is herpes zoster.

Bij kinderen is gordelroos vaak onschuldig en minder heftig dan bij volwassenen. Bij volwassenen is deze aandoening heftiger en zeer pijnlijk. Ook duurt het bij volwassenen langer voordat de infectie over is.

Wat zijn de symptomen van gordelroos?

Bij gordelroos bevindt de huiduitslag zich aan één kant van het lichaam, bijvoorbeeld op één been of arm of aan één kant van het gezicht. De uitslag kan ook als een soort gordel om één helft van de borstkas zitten. Vandaar ook de naam gordelroos.

Gordelroos komt meestal voor in het buik- of taillegebied, maar kan zich soms ook op een andere plek uiten. De virusinfectie ontstaat in het gebied van één zenuw. Hierdoor blijft de infectie aan één kant van het lichaam. De plek waar de gordelroos zich ontwikkeld is de eerste dagen extreem gevoelig. Binnen één of twee dagen wordt de plek erg pijnlijk. Na vier of vijf dagen ontstaat er rode huiduitslag op de plek en zie je kleine blaasjes die met vocht zijn gevuld. De blaasjes bevinden zich op één begrensd gebied van je lichaam waar ze de vorm hebben van een soort gordel. Deze blaasjes kunnen heel erg pijnlijk zijn of jeuken. De meeste mensen met gordelroos voelen zich ook vaak moe en koortsig. Na ongeveer een week drogen de blaasjes uit en worden het korstjes. Soms kan je hier kleine littekens aan overhouden.

Als de gordelroos zich rondom het ooggebied ontwikkeld dan is directe medische verzorging vereist. Je loopt dan het risico dat er ontstekingen in het oog ontstaan die een blijvende schade aanrichten.

Hoe wordt gordelroos veroorzaakt?

Gordelroos wordt veroorzaakt door het herpes zoster virus. Dit virus is ook de veroorzaker van waterpokken. Als je al een keer waterpokken hebt gehad dan blijft het waterpokkenvirus je hele leven inactief in je lichaam aanwezig. Het kan dat het virus na tientallen jaren weer actief wordt. Dit kan gebeuren als je een verminderde weerstand hebt. Ongeveer één op de driehonderd mensen krijgt gordelroos. Vrouwen hebben het vaker dan mannen. Zestigplussers hebben meer kans op deze virusinfectie.

Hoe lang duurt gordelroos?

Gordelroos gaat vanzelf over en duurt één tot twee weken. Hierna blijf je het nog een paar weken zien op je huid. Deze is dan vlekkerig. Bij de meeste mensen geeft gordelroos geen littekens, tenzij je de plekken open hebt gekrabd. Sommige mensen hebben last van langdurige klachten. De plek blijft gevoelloos, vlekkerig of pijnlijk en kan jeuken. Dit komt bij ongeveer vijftien procent van de patiënten voor. Er is dan sprake van postherpetische neuralgie. Dit is een lang aanhoudende jeuk of pijn die optreedt nadat de gordelroos is verdwenen. De klachten komen voornamelijk voor bij oudere mensen.

Is gordelroos besmettelijk?

Als je nog nooit waterpokken hebt gehad dan is gordelroos erg besmettelijk. Iemand met gordelroos kan je dan besmetten met het waterpokkenvirus, waardoor je waterpokken krijgt. Je kunt gordelroos niet rechtstreeks krijgen. Je kunt deze virusinfectie dus niet overdragen door te hoesten. Als je gordelroos hebt, ben je ongeveer twee dagen voor het doorbreken van het virus tot maximaal zeven dagen nadat de blaasjes verschijnen, besmettelijk.

Als je aan de blaasjes hebt gezeten, is het belangrijk dat je je handen grondig wast met water en zeep. Deze vochtblaasjes bevatten het virus en zijn besmettelijk totdat ze zijn ingedroogd. Dit indrogen duurt een week tot tien dagen. Als het virus zich op je handig bevindt, draag je de gordelroos gemakkelijk over.

Is gordelroos gevaarlijk?

Voor sommige mensen is het virus erg gevaarlijk. Vermijd in deze periode contact met baby’s, zwangere vrouwen en mensen met een verminderde weerstand. Bij een zwangere die nog nooit waterpokken heeft gehad kan gordelroos in de eerste drie maanden van de zwangerschap schade veroorzaken aan de foetus. Bijna alle volwassen Nederlanders hebben als kind waterpokken gehad. Een aangeboren afwijking door waterpokken is dan ook zeldzaam.

Direct contact opnemen met je huisarts

Heb je gordelroos? Neem in de volgende gevallen dan direct contact op met je huisarts:

• Als je ineens minder ziet
• Als je licht niet goed kunt verdragen
• Als je pijn hebt in je oog
• Als een rood oog hebt
• Als je last hebt van pijn of blaasjes aan je oor
• Als je ineens minder hoort
• Als je gezicht ineens ‘scheef hangt’: je kunt je oog niet meer sluiten of je mondhoek hangt

Je huisarts schrijft je dan direct virusremmende medicijnen voor om te voorkomen dat je een oogontsteking of gehoorbeschadiging krijgt. Neem ook contact op met je huisarts als je erg veel pijn of blaasjes hebt.

Hoe wordt gordelroos behandeld?

Meestal gaat gordelroos vanzelf over en is een behandeling met medicijnen niet nodig. De vochtblaasjes kun je behandelen met zinkzalf of een basiszalf, zoals lanettezalf, cetomacrogolzalf of koezalf.

Om de pijn wat te verminderen, kan je paracetamol gebruiken. Paracetamol werkt ongeveer vijf uur. Slik drie tot vier keer per dag twee tabletten van vijfhonderd milligram. Als de paracetamol te weinig helpt, kun je eventueel kiezen voor een andere pijnstiller, zoals diclofenac, ibuprofen of naproxen. Deze pijnstillers behoren tot de groep NSAID’s (niet-steroïdale anti-ontstekingsmedicijnen)). Dit zijn goede pijnstillers, maar ze geven wel vaak bijwerkingen en zijn voor sommige mensen risicovol. Overleg dus eerst met je arts of je een NSAID mag gebruiken.

Virusremmer

Soms wordt gordelroos behandeld met een virusremmer. Dit middel wordt voorgeschreven als de gordelroos zich in je gezicht bevindt, bij hevige pijn of als je verzwakt bent door een ziekte. Met virusremmers herstel je sneller en wordt de pijn verminderd. Bijwerkingen van virusremmers zijn hoofdpijn en misselijkheid. Als de huisarts je virusremmers heeft voorgeschreven dan moet je na een week terugkomen voor een controle.

In een kliniek

Zeer ernstige vormen van gordelroos kunnen worden behandeld in een medisch kliniek.

Kun je gordelroos voorkomen?

Gordelroos komt vaker voor onder zestigplussers. Voor mensen vanaf vijftig jaar is het mogelijk om zich te laten inenten tegen gordelroos. Met het vaccin Zostavax wordt de kans op gordelroos gehalveerd. Hiermee neemt de kans op blijvende zenuwpijnen ook af. Een vaccinatie met Zostavax kost ongeveer 150 euro.

Het komt nauwelijks voor dat iemand voor de tweede keer gordelroos krijgt. Bij herhaalde infecties is er meestal sprake van een gestoorde afweer of verminderde weerstand.

Ondersteunende voedingsstoffen bij gordelroos

Heb je gordelroos? Zorg er dan voor dat je voldoende van de volgende voedingsstoffen binnenkrijgt:
Vitamines
Vitamine A: versterkt het immuunsysteem en bevordert de genezing.
Vitamine B complex: van belang voor de gezondheid van de zenuwen.
Vitamine C plus bioflavonoïden: versterken het afweersysteem tegen virussen.
Vitamine E: helpt littekens te voorkomen.

Mineralen
Calcium en magnesium: bevorderen de werking van de zenuwen en stimuleren het genezingsproces.

Aminozuren
Lysine: helpt bij de bestrijding van het gordelroosvirus.

Kruiden
Lange peper: verlicht de pijn en bevordert het genezingsproces.
Knoflook: versterkt het immuunsysteem.

Nederlandse Vereniging voor Neurologie

De Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV) is een beroepsvereniging van Nederlandse dermatologen. De vereniging richt zicht niet op patiënten, maar doet wel aan patiëntenvoorlichting. Zo heeft de NVDV folders ontwikkeld over diverse aandoeningen, zoals gordelroos.