Psychiatrische inrichting
Patiënten die een gevaar vormen voor zichzelf of voor de samenleving, kunnen gedwongen worden opgenomen in een Psychiatrische inrichting via een zogenoemde Inbewaringstelling (IBS, een spoedmaatregel) of via een rechterlijke machtiging (RM).
Een gedwongen opname staat haaks op de vrijheid van het individu, vandaar dat er strenge eisen aan worden gesteld:
– de situatie waarin de patiënt verkeert, moet acuut gevaar met zich meebrengen voor hemzelf of de omgeving;
– er moet een ernstig vermoeden zijn dat het gevaar door een psychische stoornis wordt veroorzaakt;
– een opname in een instelling is de enige manier om het gevaar af te wenden;
– en de patiënt wil zich niet vrijwillig laten opnemen.
Ook een psychiatrische inrichting valt onder de Kwaliteitswet zorginstellingen hetgeen betekent dat het wettelijk verplicht is verantwoorde zorg aan te bieden, die zorg te bewaken en hierover ook verantwoording af te leggen.
De kosten van opname en verblijf in een inrichting worden door de AWBZ gedekt. Hiervoor geldt de inkomensafhankelijke eigenbijdrageregeling.
Juist bij gedwongen opnamen moeten de rechten van de patiënt extra zorgvuldig worden bewaakt. Daarom heeft de wetgever in de Wet bijzondere opneming psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ, zie par. 1.4.2) artikelen opgenomen voor klachten over bijvoorbeeld de privacy, het recht op lichamelijke integriteit en het zelfbeschikkingsrecht.
Gaat het om gedwongen opnamen in een ziekenhuis, dan moet zo’n ziekenhuis een klachtenreglement hebben dat zowel voldoet aan de WKCZ als aan de BOPZ. We beschrijven hier de specifieke regeling voor ‘art. 41 BOPZ-klachten’.
Een klacht kan niet alleen worden ingediend door de patiënt, maar ook door iedere andere in het ziekenhuis verblijvende patiënt, door de echtgeno(o)t(e), ouders, voogd, curator, mentor of naaste familie van de patiënt. De klacht kan gaan over het niet toepassen van het overeengekomen behandelplan; over het toepassen van middelen of maatregelen in tijdelijke noodsituaties of de inperking van de rechten van de patiënt (post, bezoek, bewegingsvrijheid in en rond het ziekenhuis, vrij telefoonverkeer); over dwangbehandeling en over een onbekwaamheidverklaring (de behandelaar hoeft dan geen toestemming meer van de patiënt, maar moet deze krijgen van de echtgenoot, de wettelijke vertegenwoordiger of de naaste familie).
Andersoortige klachten worden behandeld conform de algemene klachtenregeling van de instelling.
In de BOPZ-klachtencommissie moeten een jurist en een psychiater zitten. Opvallend is dat het reglement voorschrijft dat de commissie binnen twee weken na ontvangst van de klacht een gemotiveerde beslissing moet nemen; dat is behoorlijk snel. Net als bij de afhandeling van een ‘gewone’ klacht kan er sprake zijn van bemiddeling, eventueel door een patiëntenvertrouwenspersoon of door de klachtencommissie zelf. Na een onderzoek op basis van hoor en wederhoor volgt de uitspraak. De commissie kan de beslissing waartegen de klacht zich richt (bijvoorbeeld een besluit tot dwangbehandeling) gedurende de behandeling schorsen.
De commissie kan haar uitspraak combineren met aanbevelingen. De directie van het betreffende ziekenhuis of de inrichting moet binnen twee dagen na de uitspraak aankondigen of zij maatregelen neemt en zo ja, welke.
Tegen een uitspraak kan beroep worden aangetekend bij de arrondissementsrechtbank van de klager, mits de klager de patiënt zelf is. Is dat niet het geval, dan gaat het verzoekschrift altijd via de Inspectie voor de gezondheidszorg. Deze hoort de patiënt om vast te stellen of deze bezwaar heeft tegen het uitlokken van een rechterlijke beslissing.
Voor de behandeling van het verzoekschrift bij de arrondissementsrechtbank kan de rechter besluiten een raadsman toe te voegen. Vindt de rechter de klacht kennelijk ongegrond, dan kan hij zonder behandeling ter rechtszitting onmiddellijk op het verzoekschrift beschikken. In de overige gevallen doet hij dat binnen vier weken na indiening van het verzoekschrift.
Tegen deze beschikking van de rechtbank kan niet in beroep worden gegaan.
Prachtig gezegd. Wat een stuk
Heb er zelf ook last van maar dit helpt me zo erg. 100x bedankt.