Petit mal

Klachten en verschijnselen:
– Plotseling kortdurende bewustzijnsdaling.
– Vermindering van het vermogen tot leren.

Petit mal aanvallen, ook absences genoemd, zijn een vorm van epilepsie. Iedere aanval duurt slechts enkele seconden of minuten, maar er kunnen honderden aanvallen per dag optreden. Bij een typische aanval maakt iemand soms geen enkele beweging. Soms knipperen de oogleden of trekt een hand tijdens de kortdurende bewustzijnsdaling. Volledig herstel neemt slechts enkele seconden in beslag en naderhand is er geen verwardheid. De persoon kan zich het voorval niet herinneren.

Atypische petit mal aanvallen kunnen met opvallender spierbewegingen gepaard gaan, zoals ritmische spiertrekkingen, spierstijfheid of omvallen. Atypische aanvallen kunnen gevolgd worden door een periode van verwardheid en het herstel neemt meer tijd in beslag dan na een typische petit mal aanval.

In beide gevallen beginnen de aanvallen bijna altijd tussen het zesde en twaalfde levensjaar en zelden boven het twintigste levensjaar. Na het begin kan het nog weken of maanden duren voordat een volwassene de aanvallen opmerkt, omdat ze meestal optreden als het kind rustig zit en zelden tijdens lichamelijke activiteit. Nog voordat de ouders of onderwijzers de aanvallen opmerken, kan het kind leerproblemen ontwikkelen.

Minder dan 10 procent van alle mensen met epilepsie heeft de petit mal vorm, soms in combinatie met andere typen aanvallen. Voor de typische petit mal aanvallen wordt meestal geen aanwijsbare oorzaak gevonden.

Kinderen met deze vorm van epilepsie hebben verder waarschijnlijk geen afwijkingen van het zenuwstelsel. De atypische petit mal aanvallen houden vaak verband met andere aandoeningen van het zenuwstelsel, die al dan niet een aanwijsbare oorzaak hebben.

Voorbeelden hiervan zijn aangeboren misvormingen van de hersenen, chemische stoornissen door lever- of nierziekten en littekens in het hersenweefsel door hoofdletsel of geboortetrauma.

Diagnose.

Er zijn geen bevindingen bij lichamelijk of neurologisch onderzoek die de diagnose petit mal kunnen bevestigen. Een EEG (elektro-encefalogram) kan laten zien of er sprake is van het voor deze vorm van epilepsie kenmerkende elektrische patroon.

De arts kan ook bloedonderzoek of een CT-scan aanvragen om de andere mogelijke oorzaken voor de verschijnselen te onderzoeken.

Hoe ernstig is petit mal?

Ongeveer 90 procent van alle kinderen met petit mal aanvallen zal duidelijk minder of helemaal geen aanvallen meer krijgen bij geneesmiddelengebruik.

Ongeveer eenderde groeit over de aanvallen heen en eenderde houdt petit mal aanvallen en krijgt zo nu en dan grand mal aanvallen.

Behandeling.

De meeste kinderen met typische petit mal aanvallen kunnen een vrij normaal leven leiden en moeten aangemoedigd worden om dat ook te doen. De huisarts zal de ouders waarschijnlijk adviseren het kind zo weinig mogelijk beperkingen op te leggen bij lichamelijke activiteiten en school. Als het kind ouder wordt, kunnen er wel wat beperkingen nodig zijn bij autorijden of het werken met gereedschap.

Geneesmiddelen.

Petit mal aanvallen reageren erg goed op geneesmiddelen tegen epileptische aanvallen (anticonvulsiva). Met deze geneesmiddelen zijn de meeste mensen vrij van aanvallen. Nauwkeurig medisch toezicht en onderzoek zijn vereist om het beste geneesmiddel en de beste dosering daarvan vast te stellen. Deze geneesmiddelen kunnen bijwerkingen zoals duizeligheid, maagklachten of sufheid veroorzaken.