Schizofrenie
Klachten en verschijnselen
Twee of meer van de volgende verschijnselen gedurende tenminste één week: waandenkbeelden, opvallende hallucinaties die een groot deel van de dag duren, verwardheid, gebrek aan emoties of onaangepast tonen van emoties, bizarre waandenkbeelden (zoals spreken met bewoners van Mars).
Niet goed in staat zijn normaal te werken, sociaal te leven en voor de eigen hygiëne te zorgen.
Deze symptomen blijven tenminste zes maanden voortdurend aanwezig.
Geen tekenen van een organische oorzaak of van een stemmmingsstoornis met psychotische trekken.
Schizofrenie is de meest voorkomende en meest destructieve van alle psychosen. Schizofrenie is moeilijk te behandelen en is in de meeste gevallen blijvend. De patiënt trekt zich terug van de mensen en activiteiten in de wereld om hem heen en leeft in een wereld van wanen en fantasieën.
De schizofreen is niet in staat tot enige van hemzelf uitgaande, doelgerichte activiteit en heeft waandenkbeelden die vaak multipel, fragmentarisch of bizar zijn. Hij kan bijvoorbeeld denken dat hij achtervolgd wordt of dat de politie hem wil vermoorden.
De gedachten van de patiënt kunnen ongecontroleerd worden, waardoor hij van de hak op de tak springt. Of de schizofreen praat aan een stuk door zonder erin te slagen enige informatie over te brengen. Wat hij zegt kan vaag of zeer abstract zijn en soms herhaalt de schizofreen zichzelf steeds. Soms speelt hij met de taal, maakt nieuwe woorden die hem heel belangrijk voorkomen, maar die geen betekenis hebben voor anderen.
Waangedachten komen veel voor en de patiënt hoort vaak stemmen. Schizofrenie moet niet verward worden met gevallen van multipele persoonlijkheid. Het gezicht van de schizofreen is meestal uitdrukkingsloos en de stem is monotoon. De normale eigenwaarde is verloren gegaan. Meestal leidt de schizofreen een teruggetrokken leven, maar hij kan soms ook plakkerig en opdringerig zijn tegen vreemden. Er is een uitgesproken gebrek aan reactie op de omgeving. De schizofreen kan zeer stijf lijken of in een toestand van verdoving, maar kan ook onverklaarbare opwinding tonen door vreemde maniertjes en het maken van grimassen. Langdurig heen en weer lopen of in een stoel zitten schommelen komt veel voor. De schizofreen kan er verward uitzien en kleedt zich soms vreemd en slordig.
Op welke leeftijd kan schizofrenie voorkomen?
Schizofrenie openbaart zich meestal in de adolescentie of bij jonge volwassenen, maar kan ook later in het volwassen leven optreden. De oorzaak is niet bekend, hoewel velen geloven dat het een erfelijke ziekte is. Er zijn aanwijzingen dat de oorzaak mogelijk een combinatie zou zijn van genetische invloeden en invloeden van de omgeving.
Komt schizofrenie meer voor bij mannen of vrouwen?
Schizofrenie schijnt even vaak voor te komen bij beide geslachten. Wanneer er eenmaal symptomen verschijnen, is het een zeldzaamheid als de patiënt terugkeert tot het niveau waarop hij leefde voor de ziekte begon. Meestal zijn er acute perioden van schizofreen gedrag, en restverschijnselen in de tussenliggende perioden.
Typen schizofrenie
Er zijn verschillende typen van schizofrenie: het katatone type (waarbij verdoving of niet aanspreekbaarheid kunnen optreden, of een snelle afwisseling tussen extreme opwinding en verdoving), het hebefrene type (waarbij de patiënt verward is en of uitdrukkingsloos, of onaangepaste emoties vertoont) en het paranoïde type (gekenmerkt door een of meer blijvende wanen, zoals het geloof dat de patiënt een beroemd iemand is, of door frequente gehoorshallucinaties over één bepaald onderwerp).
Behandeling
Omdat er meer theorieën bestaan over schizofrenie dan over enig andere geestelijke stoornis, zijn er ook vele behandelingsmethoden. In het algemeen worden patiënten met acute of ernstige episoden van schizofrenie verpleegd in een psychiatrisch ziekenhuis.
Geneesmiddelen
Antipsychotische geneesmiddelen, zoals één van de fenothiazinen, worden meestal voorgeschreven om de opwinding en de onrustige perioden te verminderen en de denkprocessen van de patiënt te verbeteren. Frontale lobotomie – het chirurgisch doorsnijden van de voorhoofdskwabben van de hersenen om agressiviteit te verminderen – wordt niet meer toegepast, omdat de resultaten onvoorspelbaar en onherstelbaar zijn. Antipsychotische middelen leiden gewoonlijk tot verbetering en maken het mogelijk dat de schizofrene patiënt het ziekenhuis kan verlaten. Als de patiënt de geneesmiddelen niet blijft gebruiken, komen de symptomen altijd weer terug.
Ondersteunende psychotherapie kan de schizofreen helpen weer een normaler en minder teruggetrokken leven te gaan leiden.
Schizofrenie kan belastend zijn voor de omgeving van de patiënt. Het is dan wel zo, dat hij of zij er niets aan kan doen, maar de omgeving ook niet. Iemand die aan schizofrenie lijdt, kan een gevaar voor zichzelf en ook voor zijn omgeving betekenen. Ook kan de zelfzorg in het geding komen. Om deze mensen een zo volwaardig mogelijk leven te laten leiden, is begeleid wonen een goede oplossing.