Hamerteen

Hamerteen is de in de volksmond gebruikte, toepasselijke naam voor een verkeerd staande teen, waarbij het middelste gewricht van de teen sterk gebogen en het basale gewricht overstrekt is. De vorm van de teen lijkt op die van een hamer.

Een dergelijke verkeerde stand betreft meestal de tweede teen, maar ook aan de kleine teen kan deze misvorming voorkomen. Hamertenen gaan vaak gepaard met een zogenaamde X-teen (hallux valgus). Dit is een afwijkende stand van de grote teen.

Wat is de oorzaak van een hamerteen?

Een hamerteen kan aangeboren zijn. In de meeste gevallen ontstaat het echter pas in verloop van tijd. Over de oorzaak bestaan twee verschillende, tegenstrijdige opvattingen:

* Aan de ene kant wordt aangenomen dat het wordt uitgelokt door een spreidvoet. Bij een spreidvoet is het evenwicht van de voet aanzienlijk gestoord. De welving in dwarse richting is afgevlakt, en het evenwicht tussen de spieren die de tenen buigen en strekken, is zo sterk verstoord dat er ten slotte een verstijving van de gewrichten optreedt.

* Door andere deskundigen worden hamertenen geweten aan te kleine schoenen. Het leer oefent voortdurend druk uit op de tenen, die zich daardoor in een reflex krommen, tot ze uiteindelijk in deze stand verstijven.

Hoe wordt een hamerteen behandeld?

In het beginstadium is het meestal zonder operatie op te lossen. De patiënt moet inlegzolen gebruiken. Door toepassing van warmte ontstaat een betere doorbloeding van de tenen.

Met behulp van fysiotherapeutische oefeningen wordt geprobeerd de gekromde tenen langzaam, maar zeker weer in hun normale stand te brengen. Ook elektrotherapie laat goede resultaten zien. Bovendien wordt de patiënt geleerd om met gymnastische oefeningen de beweeglijkheid van de tenen te verhogen.

In ernstige gevallen en wanneer de hamertenen klachten veroorzaken, is een operatie onontkoombaar. Daarbij kan van verschillende technieken gebruik worden gemaakt. Een veel toegepaste techniek is het verwijderen van het kromme gewricht en vervolgens verstijven van de teen. De teen moet dan na de operatie ongeveer drie weken in het gips blijven.

Wanneer moet men de huisarts raadplegen?

Men moet niet wachten met hamertenen tot er klachten optreden, maar het al bij een verkeerde stand aan de huisarts laten zien. Als het nodig is zal de huisarts naar een orthopedisch chirurg verwijzen. Er worden dan röntgenfoto’s van de voet gemaakt en, afhankelijk van de ernst en de aard van de klachten, zal er een van de boven genoemde behandelingen volgen.

Ziekteverloop

Aangeboren hamertenen ontstaan vaak ongemerkt. Het valt pas op wanneer zich een sterke hoornlaag ontwikkelt op het middelste gewricht van een teen. Deze hoornlaag kan overgaan in een eksteroog. Ook al wordt het eksteroog deskundig weggehaald, na een tijdje komt het op dezelfde plaats weer terug. Reeds door kleine verwondingen kan het eksteroog ontsteken en een pussende wond veroorzaken. In ongunstige gevallen kan deze ontsteking overgaan op het gezonde weefsel en op het laatst het bot of het gewricht aantasten.

Is een hamerteen gevaarlijk?

De verkeerde stand van de tenen kan flinke pijn geven en onaangenaam worden voor het algehele welbevinden. Mensen die in verband met hun werk veel moeten staan of lopen, kunnen daardoor in ernstige problemen geraken.