Vitamine D
Vitamine D is een van de weinige vitamines die je lichaam zelf voor een deel aanmaakt. Dit gebeurt in de huid, onder invloed van zonlicht. Verder levert voeding ook vitamine D.
In welke voeding zit vitamine D?
Vitamine D komt van nature voor in vette vis, zoals zalm, makreel of haring. Daarnaast zit er ook een kleine hoeveelheid vitamine D in vlees en eieren. Ook wordt deze vitamine toegevoegd aan margarine, halvarine, bak- en braadproducten en kunstmatige zuigelingenvoeding.
Twee vormen
Vitamine D komt in voeding voor in twee vormen. Dit zijn ergocalciferol, oftewel vitamine D2, en cholecalciferol, oftewel vitamine D3.
Gevormd onder invloed van uv-straling
De vitamines D2 en D3 worden allebei gevormd onder invloed van ultraviolette (uv) straling, dit is een onderdeel van zonlicht. Vitamine D2 wordt aangemaakt in bepaalde schimmels en paddenstoelen. Vitamine D3 wordt gevormd in de huid van mens en dier. Om deze reden komt vitamine D3 voor in dierlijke producten.
Vitamine D uit voeding wordt goed in de darmen opgenomen als er ook olie of vet aanwezig is. De gemiddelde opname van vitamine D uit voeding ligt rond de 80 procent. Je lichaam slaat vitamine D op in het vetweefsel en organen, zoals de lever. In de lever wordt de vitamine weer omgezet in 25-hydroxyvitamine D. Vervolgens wordt deze stof in de nieren weer omgezet in 1,25-dihydroxyvitamine D. De werkzame vorm van vitamine D.
Wat doet vitamine D?
Je lichaam heeft vitamine D nodig voor de groei en het behoud van stevige botten en tanden, maar deze vitamine doet nog veel meer. Vitamine D doet het volgende voor je lichaam:
- Zorgt voor sterke botten
- Zorgt voor een goede spierfunctie
- Zorgt voor een goede werking van het immuunsysteem
- Zorgt voor een goede werking van de alvleesklier
Sterke botten
Je lichaam heeft vitamine D nodig om calcium op te nemen. Een combinatie van beide voedingsstoffen is dus van essentieel belang. Verder heeft je lichaam ook vitamine D nodig om botontkalking te beperken en het risico op osteoporose te verminderen.
Goede spierfunctie
Het actieve deel van vitamine D zorgt voor een goede spierfunctie. Het zorgt ervoor dat je een betere balans hebt, waardoor je minder risico loopt om te vallen.
Goede werking van het immuunsysteem
Vitamine D speelt mogelijk een rol in het immuunsysteem. De actieve vorm van deze stof wordt omgezet in de witte bloedcellen en zorgt voor een ‘cellulaire immuniteit’. Hierdoor ben je minder snel ziek. Wel is er meer onderzoek nodig om de invloed van vitamine D op het immuunsysteem te achterhalen.
Goede werking van de alvleesklier
Het is een opmerkelijk feit dat diabetes type 1 het meest voorkomt in noordelijke landen en het minst in zuidelijke landen. Het lijkt er dan ook op dat er een verband bestaat tussen minder zonlicht en de ontwikkeling van diabetes 1. Wetenschappers zijn dan ook op onderzoek gegaan en hebben dit verband aangetoond. Diabetes type 1 ontstaat door een fout in het afweersysteem, oftewel een auto-immuunreactie. Hierdoor worden bepaalde belangrijke cellen vernietigd en geeft de alvleesklier geen insuline meer af aan het bloed.
Hoeveel vitamine D heb je dagelijks nodig?
Volgens het Voedingscentrum is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D 10 microgram. Alleen oudere mensen van boven de 70 jaar hebben 20 microgram vitamine D per dag nodig. Als je gezond en gevarieerd eet volgens de Schijf van Vijf en dagelijks buiten bent, krijg je voldoende vitamine D binnen via voeding en de zon. Het is een advies om elke dag minimaal een kwartier in de zon te zijn, met in ieder geval je hoofd en handen onbedekt.
Wat is een vitamine D-tekort?
Als er voldoende vitamine D in je bloed aanwezig is dan wordt dit vitamine D-sufficiënte genoemd. Bij een te lage hoeveelheid wordt er gesproken van een vitamine D-tekort. Dit kan leiden tot lichamelijke en emotionele klachten.
Wat zijn de symptomen van een vitamine D-tekort?
Een vitamine D-tekort gaat meestal gepaard met een aantal lichamelijke en/of emotionele klachten, zoals:
- Weinig energie
- Bloedend tandvlees
- Breekbare botten
- Spierpijn
- Gewrichtspijn
- Krampen
- Spiertrillingen
- Lusteloos gevoel
- Hyperventilatie
- Angstaanvallen
- Hartklachten (bij een langdurig vitamine D-tekort)
Drie vormen van vitamine D-tekort
Er zijn drie vormen van vitamine D-tekort. Dit zijn:
- Vitamine D-insufficiëntie
- Vitamine D-deficiëntie
- Vitamine D-uitputting
Vitamine D-insufficiëntie
Bij een vitamine D-insufficiëntie (hypovitaminose D) is er sprake van een kortdurend, licht vitamine D-tekort. Deze klacht leidt meestal tot lusteloosheid, oververmoeidheid, spierpijn en/of spierkramp.
Vitamine D-deficiëntie
Bij een vitamine D-deficiëntie heeft iemand al een langere tijd een ernstig vitamine D-tekort. Dit kan leiden tot tal van klachten, zoals spier-, bot- en gewrichtsklachten.
Vitamine D-uitputting
Uitputting is de ernstigste vorm van een vitamine D-tekort. Het kan zelfs levensbedreigend zijn. Hierbij heeft het lichaam geen vitamine D meer op voorraad. Dit kan afwijkingen en ziekten tot gevolg hebben, zoals spierziekten, botafwijkingen, afwijkingen van de bijschildklier en zenuwafwijkingen.
li>
Risicogroepen
Ook al leveren zonlicht en voeding vitamine D, toch is dit niet altijd genoeg. De een heeft meer vitamine D nodig dan de ander. Sommige personen behoren tot een van de risicogroepen. Dit zijn:
- Mensen die niet veel buiten komen
- Mensen die altijd bedekkende kleding dragen, zoals lange mouwen, hoofddoeken en hoeden
- Vegetariërs en veganisten
- Ouderen
- Zwangere vrouwen
- Mensen met een donkere huid (mensen met een donkere huid maken minder vitamine D aan in de zon)
- Mensen die veel alcohol drinken
- Mensen die vetarm of vetvrij eten
- Mensen die een ongezond en eenzijdig eetpatroon hebben
Deze bovenstaande risicogroepen hebben extra vitamine D nodig, bijvoorbeeld in de vorm van een supplement. Verder hebben jonge kinderen ook meer vitamine D voor de ontwikkeling van sterke botten en tanden.
Hoe ouder we worden, hoe minder vitamine D het lichaam zelf aanmaakt. Iemand van tachtig jaar maakt nog maar een kwart van de hoeveelheid van iemand van twintig jaar. Mensen die ouder zijn dan vijftig jaar hebben dan ook extra vitamine D nodig.
Ook meer risico op een vitamine B12-tekort
Ben je vegetariër of veganist? Dan loop je niet alleen meer risico op een vitamine D-tekort, maar ook op een vitamine B12-tekort. Om gezondheidsklachten te voorkomen, is het dan ook van belang dat je dit tekort aanvult met voeding of extra voedingssupplementen. Ook mensen die er een eenzijdig voedingspatroon op nahouden, lopen risico op een vitamine D- en B12-tekort
Vitamine D-supplementen
Bij de apotheek en drogist zijn vitamine D-supplementen verkrijgbaar in de vorm van tabletten, capsules of druppels. Het maakt niet uit of je voor A-merk of een huismerk kiest, want ze zijn allebei even goed.
Vaak staat er op het etiket van het supplement aangegeven of er vitamine D3 of D2 in zit. Het beste is om te kiezen voor een supplement met vitamine D3. Dit is de actievere vorm van vitamine D.
Graag een advies voor mij , ik heb n.l. te weinig weerstand