Herkenning en behandeling van een EPA

Bij ziekte en aandoeningen wordt vaak gedacht aan fysieke klachten, maar een net zo belangrijk deel van de gezondheid is onze psyche. Er zijn verschillende psychische aandoeningen die ons functioneren dusdanig kunnen beïnvloeden, dat het leidt tot afwijkende ervaringen of het vertonen van (sterk) afwijkend gedrag. Er wordt gesproken van een ernstig psychische aandoening (EPA), ook wel psychiatrische stoornis of geestesziekte genoemd, als het ziektebeeld voldoet aan een aantal kenmerken. Het herkennen en behandelen van een EPA kan behoorlijk gecompliceerd zijn en vereist specifieke kennis.

Kenmerken van een EPA

In de wereld van de geestelijke gezondheidszorg, is de term ‘EPA’ zorgvuldig afgebakend. Er is sprake van een EPA, indien:

• Gespecialiseerde zorg of behandeling noodzakelijk is voor het verminderen van het ziektebeeld.
• De gevolgen van de aandoening het sociale, maatschappelijke functioneren van de persoon in kwestie ernstig beperkt.
• Het ziektebeeld niet van voorbijgaande aard is, maar al langere tijd speelt (minstens twee jaar).

Herkenning

Het is lang niet altijd gemakkelijk om een psyische aandoening te herkennen. Vaak is het zo dat een familielid of iemand anders in de nabije omgeving een gedragsverandering opmerkt. Het feit dat iemand zich anders of vreemd gedraagt, hoeft echter niet altijd te duiden op de aanwezigheid van een psychische aandoening. Als één of meerdere onderstaande symptomen optreden, dan kan het raadzaam zijn om een (huis)arts te raadplegen:

• Uitlatingen over (onrealistische) complottheoriën.
• Stemmingswisselingen.
• Het horen van stemmen of communiceren met denkbeeldige personen.
• Het hebben van dwanggedachten en/of –handelingen.
• Sterke vorm van vergeetachtigheid.
• Emotie die zich uit in woede of agressiviteit. Ook impulsief gedrag kan een uiting zijn.
• Een sterk veranderende prestatiecurve, bijvoorbeeld bij werk of studie.
• Een teruggetrokken houding met de neiging tot zelfverwaarlozing.
• Het aannemen van een angstige houding.
• Hyperactiviteit.

Behandeling van verschillende aandoeningen

EPA is een verzamelterm voor verschillende aandoeningen, die elk een eigen behandeling vergen. Bekende voorbeelden hiervan zijn schizofrenie (of een andere vorm van psychose), depressies, angststoorissen en borderline (of andere persoonlijkheidsproblemen).

Als u symptomen herkent, dan is het verleidelijk om zelf een diagnose te stellen. Juist door het complexe karakter van psychische aandoeningen, is het uiterst noodzakelijk om over de juiste expertise te beschikken. De huisarts kan een goed eerste aanspreekpunt zijn. In de huidige gezondheidszorg zijn er helaas lange wachttijden voor doorverwijzing. In geval van verdenking van een EPA, is het daarom raadzaam zo snel mogelijk een psychiater of psycholoog in te schakelen. Het behandeltraject kan door deze professionals zorgvuldig worden uitgestippeld.