Medische termen en afkortingen: A

Bekijk hier alle Medische termen en afkortingen

A.C. is de Latijnse afkorting van ante cenam en betekent voor de maaltijd in te nemen (op recepten).

Aambei is een andere naam voor hemorroïd; uitzetting van de aders van de endeldarm door stuwing in de anus of de omgeving daarvan.

Aangeboren (ook wel congenitaal) betekent al aanwezig bij de geboorte, dus ontstaan tijdens de zwangerschap.

Abaissement is de Franse term voor depressie.

Een abces is een opeenhoping van pus als gevolg van een infectie door micro-organismen, bijvoorbeeld door bacteriën.

Abductie is de beweging van een arm of been van het lichaam af.

ABG is de medische afkorting voor: arterieel bloed gas

Ablatie is het verwijderen van dood of afgestorven weefsel door wegsnijding, bevriezing, wegbranding of met een laserbehandeling.

Abortus is de afdrijving van de embryo of foetus uit de baarmoeder, waardoor de zwangerschap wordt afgebroken. Abortussen kunnen worden veroorzaakt door een lichamelijk defect of een slechte gezondheid van de moeder. Soms is de lichamelijke toestand van de moeder reden tot abortus. Abortussen die om andere reden worden uitgevoerd, zoals op verzoek van de moeder, worden soms als immoreel beschouwd en zijn in veel landen wettelijk verboden. De meeste abortussen worden echter op verzoek van de moeder uitgevoerd.

Abrasio is het afkrabben van een zweer, het uitkrabben van de baarmoeder, het afschaven van hoornvlieszweren of het afslijten of afgesleten zijn van tanden.

Absorptie is het vermogen dat alle weefsel van het lichaam in meerdere of mindere mate bezitten om andere stoffen van buitenaf in zich op te nemen.

Accommodatie is het vermogen van de ogen om op verschillende afstanden scherp te zien door boller of minder bol worden van de lens.

Acetaminofen is een medicijn dat algemeen wordt gebruikt als een pijnstiller en koortsverlagend middel.

Acetylcholine is een van de vele neurotransmitters in de hersenen. Andere neurotransmitters zijn onder andere dopamine, norepinephrine (adrenaline) en serotonine.

Acetylcholinesterase is een enzym dat voorkómt dat acetylcholine wordt vrijgegeven door zenuwprikkels door het om te zetten in choline en acetaat.

Acetylcysteïne is een medicijn, bereid uit schimmels, dat wordt gebruikt bij de behandeling van chronische bronchitis en als tegengif bij een overdosis acetaminofen.

Achalasie (relaxatiestoornis van de gladde spieren in het maag-darmkanaal) is een toestand waarbij de spieren in de wand van de slokdarm en de sluitspier tussen de slokdarm en de maag zich na doorslikken niet ontspannen, zodat het voedsel de maag niet in kan.

Achloorhydrie is een gebrek aan zoutzuur in het maagsap.

Achromatopsie is totale kleurenblindheid.

Achromie is de afwezigheid van normaal pigment in de rode bloedlichaampjes en de huid.

Het achtervoegsel ‘algie’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘pijn’ of ‘ongemak’, zoals in neuralgie (zenuwpijn).

Het achtervoegsel ‘centese’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘weghalen van vocht door een punctie’, zoals in amniocentese (het door middel van een punctie wegnemen van vruchtwater tijdens de zwangerschap om onderzoek te plegen).

Het achtervoegsel ‘cyt’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘cel’, zoals in leukocyt (witte bloedcel).

Het achtervoegsel ‘ectomie’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘wegsnijden’, zoals in appendectomie (operatieve verwijdering van de appendix).

Het achtervoegsel ‘emese’ (ook wel ‘emesis’) wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘overgeven’, zoals in haematemese (braken van bloed). Als op zichzelf staand woord betekent emese ‘het overgeven van’ of ‘braken’.

Het achtervoegsel ‘emie’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘wat met bloed heeft te maken’, zoals in anemie (bloedarmoede, een tekort aan rode bloedcellen).

Het achtervoegsel ‘fobie’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘abnormale angst’, zoals in claustrofobie (abnormale angst voor afgesloten ruimten).

Het achtervoegsel ‘formis’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘gevormd als’, zoals in vermiformis (wormvormig).

Het achtervoegsel ‘geen’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘produceren’, ‘voortbrengen’ of ‘veroorzaken’, zoals in aritmogeen (wat een onregelmatige hartslag veroorzaakt).

Het achtervoegsel ‘genese’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘beginnen’ of ‘vormen’, zoals in osteogenese (beenvormend).

Het achtervoegsel ‘grafie’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘grafiek’ of ‘opname’, zoals in mammografie (een röntgenfoto van de borst).

Het achtervoegsel ‘iasis’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘aandoening’, zoals in psoriasis (aandoening van de huid).

Het achtervoegsel ‘itis’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘ontsteking’, zoals in gastritis (ontsteking van de maagwand).

Het achtervoegsel ‘oïde’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘lijkend op’, zoals in sesamoïde (lijkend op een sesamzaadje).

Het achtervoegsel ‘oom’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ’tumor’, zoals in lymfoom (vergrote lymfeklier).

Het achtervoegsel ‘ose’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘aandoening’, zoals in cirrose (een leveraandoening die wordt veroorzaakt door een infectie of vergiftiging als gevolg van bijvoorbeeld overdadig alcoholgebruik).

Het achtervoegsel ‘otomie’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘een insnijding in’, zoals in lobotomie (insnijding in een kwab van de hersenen).

Het achtervoegsel ‘penie’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ’tekort’, zoals in pancytopenie (te laag aantal cellen in het bloed).

Het achtervoegsel ‘plastiek’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘chirurgische reconstructie of nieuw model’, zoals in rinoplastiek (ingreep voor nieuwe neus met weefsel van een ander orgaan).

Het achtervoegsel ‘pnoe’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘ademen’, zoals in apnoe (ademstilstand).

Het achtervoegsel ‘rrhagia’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘ongecontroleerde of overdadige stroom’, zoals in hemorragie (ernstige bloeding).

Het achtervoegsel ‘rrhoea’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘verlies van vocht’. Het Nederlandse achtervoegsel is ‘rree’, zoals in diarree (verlies van vocht via de anus, gewoonlijk als gevolg van een infectie of ondervoeding).

Het achtervoegsel ‘scopie’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘onderzoek’, zoals in bronchoscopie (onderzoek van de luchtpijp).

Het achtervoegsel ’tomie’ wordt toegevoegd aan woorden en betekent ‘het maken van een incisie’.

Acidose of zuurvergiftiging is een verstoring van het zuur-base evenwicht door vermeerdering van zuur of vermindering van alkali, merkbaar aan een verlaging van de pH (< 7,36).

Acinus is de anatomische term voor de kleine blaasjes van trosvormige klieren (letterlijk betekent het druif).

Acne is een chronische huidaandoening die wordt veroorzaakt door een ontsteking van de haarzakjes en de talgkliertjes.

Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS) is een aandoening van het immuunsysteem dat normaal gesproken infecties bestrijdt. Men denkt dat AIDS wordt veroorzaakt door het HTLV-3 virus.

Acromegalie is een zeldzame aandoening die gekenmerkt wordt door langere en grotere extremiteiten, gezicht en kaak ten gevolge van een overmatige hoeveelheid groeihormoon in het systeem.

Acroparesthesie is de medische term voor een kriebelig, dof, soms pijnlijk gevoel aan de handen en voeten.

De acrosoom is het kapvormig voorste gedeelte van de kop van een zaadcel dat de enzymen afscheidt die het eitje binnendringen.

Het adrenocorticotroophormoon (ACTH) is een hormoon uit het voorste gedeelte van de hypofyse dat verantwoordelijk is voor de groei en ontwikkeling van de bijnierschors. Door dit hormoon scheidt de bijnierschors corticosteroïden of bijnierschorshormonen af waarmee het lichaam een weerstand tegen stress opbouwt.

Actieve immuniteit is een vorm van immuniteit die het lichaam beschermt tijdens de opbouw van antilichamen ten gevolge van een initiële infectie of vaccinatie.

Actine is een spiereiwit dat samen met myosine actief is bij het samentrekken van de spier.

Actinomysine D, ook bekend onder de naam dactinomysine, is een krachtig antibioticum waarmee een aantal kwaadaardige tumoren wordt behandeld.

Actomyosine is een eiwit dat ontstaat door een verbinding van actine en myosine, en dat verantwoordelijk is voor het samentrekken van de spiervezels.

Acuminatus betekent spits.

Acupressuur is een alternatieve of versterkende medische procedure die veel lijkt op acupunctuur en waarmee pijnvermindering en andere resultaten worden behaald. Bij acupressuur worden punten langs ‘meridianen’ in het lichaam niet gestimuleerd met naalden maar met druk- en massagetechnieken zoals shiatsu.

Acupunctuur is een zeer oude therapie die voor het eerst in Oost-Azië werd ontwikkeld en gebruikt. Bij acupunctuur worden door middel van dunne naaldjes bepaalde punten in het lichaam gestimuleerd. Deze punten staan in verbinding met bepaalde structuren en functies. Alhoewel de pijnstillende effecten van acupunctuur goed zijn beschreven, blijven de meeste westerse medici sceptisch over de genezende werking van deze therapie.

Acusis is de medische term voor het normale gehoor.

Acute reuma of reumatische koorts is een acute, vaak terugkerende ziekte die wordt gekenmerkt door koorts, gewrichtspijnen, neusbloedingen en overgeven. Deze koorts komt voornamelijk voor bij kinderen en jonge volwassenen en kan ernstige hartproblemen tot gevolg hebben.

Acuut is de toestand die plotseling begint, snel erger wordt en slechts kort duurt.

Acyclovir is een antiviraal medicijn dat voor het eerst in 1979 is gebruikt. Dit medicijn wordt voornamelijk in de beginfase van geslachtsziekten gebruikt en voorkomt dat deze ziekten weer terugkomen. Het werkt ook goed bij koortsuitslag van de huid, hersenen, ogen en endeldarm, bij besmettelijke klierkoorts (Pfeiffer), gordelroos en longontsteking veroorzaakt door het waterpokkenvirus. Men heeft acyclovir ook getest bij de behandeling van AIDS. Het medicijn zorgt ervoor dat het DNA van het virus zich niet kan vermenigvuldigen en gaat de verspreiding van het virus tegen, waardoor de duur en de ernst van de infectie worden verminderd. Dit medicijn kent als bijwerkingen onder andere misselijkheid, braken, diarree en in enkele gevallen neerslachtigheid en pijn in de spieren en gewrichten.

AD (auris dextra) is de medische afkorting voor: rechteroor.

Ad Lib (ad libitum) is de medische afkorting voor: naar goedvinden (op recepten).

De adamsappel vormt een uitsteeksel aan de voorkant van de nek en is een verhoging op het kraakbeen van de schildklier.

Adductie is de beweging van een arm of been naar het lichaam toe.

Het ademhalingscentrum is een in de medulla oblongata gelegen centrum dat de ademhaling reguleert.

Een adenoïd bestaat uit klierweefsel dat zich achter de neusholte bevindt.

Adenopathie is de vergroting van een klier, meestal een lymfeklier.

Adenosinedifosfaat (ADP) is de chemische stof die energie opneemt die vrijkomt tijdens biochemische reacties en die adenosinetrifosfaat (ATP) vormt.

Adenosinemonofosfaat (AMP) is een wit bloedlichaampje dat belangrijk is in de biochemie van de cel en dat kan worden omgezet in ADP of ATP.

Adenosinetrifosfaat (ATP) is een chemische stof die levende organismen in staat stelt glycogeen om te zetten in glucose.

Een ader is een bloedvat waardoor zuurstofarm bloed naar het hart en de longen stroomt, waar het bloed weer zuurstof opneemt.

ADH is de medische afkorting voor: aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.

Het antidiuretisch hormoon (ADH), ook bekend onder de naam vasopressine, wordt afgescheiden door het achterste gedeelte van de hypofyse en werkt op de nieren die daardoor de resorptie van water in het bloed verhogen.

Een adipocyt is een bindweefselcel, volgeladen met vet.

Adjuvante therapie is ondersteunende medicamenteuze behandeling bij of na een bestraling of chirurgische ingreep, bijvoorbeeld met cytostatica.

ADL is de medische afkorting voor: activiteiten van het dagelijks leven.

Adenosinedifosfaat (ADP) is de chemische stof die energie opneemt die vrijkomt tijdens biochemische reacties en die adenosinetrifosfaat (ATP) vormt.

Adrenaline (ook bekend onder de naam norepinefrine), een hormoon dat in de bijnieren wordt gemaakt, is een van de vele neurotransmitters in de hersenen. Een van de effecten van adrenaline is een stoot energie in een crisissituatie, die de ‘vecht of vlucht reactie’ wordt genoemd.

Een adrenergische vezel is een sympatische zenuwvezel die bij prikkeling stoffen produceert met een effect als adrenaline.

Adrenocorticotrofine (ACTH) is een hormoon uit het voorste gedeelte van de hypofyse dat verantwoordelijk is voor de groei en ontwikkeling van de bijnierschors. Door dit hormoon scheidt de schors het bijnierschorshormoon af waarmee het lichaam een weerstand tegen stress opbouwt.

Een adstringens is een stof die weefsels en bloedvaten laat samentrekken en bloed laat stollen.

Een adversieve reactie is een vijandige reactie op medicatie, diagnostisch onderzoek of therapeutische interventie.

Aërofagie is de medische term voor het inslikken van lucht .

Aëroob betekent afhankelijk van zuurstof (om te leven).

Afebriel is de medische term voor: koortsvrij.

Aferese is de procedure waarbij bloed van een donor wordt afgetapt en dan opnieuw wordt toegediend nadat bepaalde onderdelen van het bloed, zoals bloedplaatjes, witte bloedlichaampjes of bloedplasma, zijn afgescheiden en verwijderd.

Afferent verwijst naar de aanvoer van materiaal in een deel van het lichaam. Een voorbeeld hiervan is een bloedvat waarmee bloed voor een bepaald orgaan wordt aangevoerd, zoals een lymfeklier of een nier. Het tegenovergestelde van afferent (aanvoer) is efferent (afvoer).

Een afferent neuron is een sensorisch neuron. Het is een zenuwcel dat prikkels vanaf de periferie naar het centraal zenuwstelsel draagt.

Het afferent zenuwstelsel is het deel van het perifeer zenuwstelsel dat bestaat uit de binnenkomende sensorische zenuwen.

Afonie is het verlies van de stem.

Een agger is een anatomische verhevenheid (bijvoorbeeld agger nasi: een walachtige verhevenheid op de neus-zijwand).

Agglutinatie is het samenklonteren van deeltjes.

Agglutinine is een stof meestal een antigeen, die zorgt voor een samenklontering van cellen.

Agglutinogeen is een antigene stof die het organisme aanzet tot vorming van agglutinine waar het mee reageert, met als gevolg agglutinatie.

Een agonist is een spier waarvan de werking opweegt tegen die van een antagonist. De term verwijst ook naar een geneesmiddel dat de werking van een ander middel versterkt.

Acquired Immunedeficiency Syndrome (AIDS) is een aandoening van het immuunsysteem dat normaliter infecties bestrijdt. Men denkt dat AIDS wordt veroorzaakt door het HTLV-3 virus.

Akinesie (bewegingsarmoede) is het verlies van de willekeurige bewegingen van de spieren.

De alar (vleugel) is een vleugelvormig aanhangsel of uitsteeksel (bijvoorbeeld alar nasi: de kraakbenige neusvleugel).

Albinisme is een erfelijke gebrek aan pigment in de huid en andere weefsels dat wordt gekenmerkt door witte haren, rode ogen en een erg bleke huid. Mensen met een erfelijk tekort aan pigment worden albino’s genoemd en zijn bijzonder gevoelig voor direct zonlicht .

Het albuginea is een dik weefsel dat als een kapsel rond de zaadballen en eierstokken ligt.

Aldosteron, een hormoon dat wordt afgescheiden door de bijnier, is belangrijk voor de regulering van de bloeddruk en van de natrium- en kaliumconcentraties.

Alfa-cellen zijn bepaalde cellen in de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier, die het hormon glucagon produceren.

Algehele narcose is het door middel van medicijnen opwekken van bewusteloosheid en een ongevoeligheid voor sensaties, zoals pijn. Bij veel operaties wordt de patiënt volledig onder narcose gebracht.

Algor mortis (lijkkoude) is de term voor de geleidelijke daling van de lichaamstemperatuur na het intreden van de dood.

Alkali is een stof die in verbinding met zuur een zout vormt..

Alkolose of zuurverlies is een verstoring van de lichaamsvochtbalans waarbij de pH-waarde hoger is dan 7,44. Na behandeling van deze kwaal is het zuurpeil weer op normaal niveau.

De allantois is een uitstulping van de embryonale endeldarm.

Een allergeen is een stof of micro-organisme die een allergische reactie veroorzaakt. Te denken valt aan onder andere stof, pollen, haren van huisdieren, bepaalde voedingsstoffen, enzovoorts. Het allergeen maakt histaminen vrij in de bloedsomloop wat benauwdheid, waterige ogen en niesbuien tot gevolg heeft. Dit zijn allemaal lichamelijke reacties op de aanwezigheid van de vreemde stof.

Een allergie is een reactie op een bepaalde stof, zoals pollen, haren van huisdieren of bepaalde voedingsstoffen. De reactie bestaat gewoonlijk uit niezen, benauwdheid, waterige ogen en uitslag. Dergelijke symptomen worden veroorzaakt omdat er histaminen in het bloed vrijkomen, de reactie van het lichaam om de vreemde stof af te stoten. De symptomen kunnen worden verlicht door antihistaminen.

Allolalie is een spraakgebrek dat zijn oorzaak vindt in de hersenen, waarbij wartaal wordt geuit.

Alopecia is de medische term voor kaalheid.

Amalgaam is een mengsel van kwik en andere metalen dat in de tandheelkunde worden gebruikt voor het vullen van tanden en kiezen.

Amblyopie (lui oog) is een chronische aandoening van de ogen die wordt gekenmerkt door een slechtere visus. Dit kan soms worden behandeld door het goede oog met een lapje af te dekken, waardoor het slechte oog harder moet werken zodat het beter wordt.

Een ameloblast is een cel die glazuur produceert en dit op het oppervlak van een groeiende tand of kies aanbrengt.

Amfiartrose is een gewricht met onmiddellijk tegen elkaar sluitende gewrichtsvlakken en met een geringe beweeglijkheid.

Aminozuur is de bouwsteen van eiwit. Het is een organisch zuur dat uit een of meer aminogroepen (NH2) en een carboxylgroep (CO2H) bestaat.

Ammonia, een molecuul dat bestaat uit stikstof- en waterstofatomen, is een van de vormen van stikstof die in water kan worden opgelost en wordt met de urine uitgescheiden.

Amnesie is de medische term voor geheugenverlies dat wordt veroorzaakt door extreem emotioneel trauma of door een hersenbeschadiging.

Een amniocentese of vruchtwaterpunctie is een chirurgische ingreep waarbij met een naald vruchtwater wordt weggenomen. Door onderzoek van dit vruchtwater kunnen de gezondheidstoestand en ontwikkeling van de foetus worden bepaald en afwijkingen worden vastgesteld.

Een amoebicidum is een amoebedodend middel.

amoxicilline is een penicilline-achtig antibioticum waarmee een groot aantal infecties kan worden behandeld.

Adenosinemonofosfaat (AMP) is een wit bloedlichaampje dat belangrijk is in de biochemie van een cel en dat kan worden omgezet naar ADP of ATP.

Amphotericine B is een schimmeldodend antibioticum dat vaak wordt gebruikt in combinatie met een ander antibioticum en dat het risico vermindert op een teveel aan gistorganismen in de spijsverteringsorganen (maag en darmen). Amphotericine B is een krachtig antibioticum dat lichaamseigen bacteriën in de spijsverteringsorganen kan doden. Deze bacteriën reguleren normaal gesproken de groei van de gistorganismen in de maag en darmen.

Ampicilline is een penicilline-achtig medicijn voor de bestrijding van infecties.

Een ampul is een glazen of plastic buisje voor het bewaren van injectievloeistof, dat na vulling hermetisch wordt dichtgesmolten.

Een amputatie is een chirurgische ingreep waarbij een ledemaat geheel of gedeeltelijk wordt afgezet.

Amylase is een spijsverteringsenzym dat wordt gevonden in speeksel en maagsappen.

Amylnitriet is een nitrietmedicijn dat voorheen veel werd voorgeschreven voor het verlichten van angina pectoris. Vanwege de schadelijke bijwerkingen worden tegenwoordig andere medicijnen gebruikt.

Amyotrofische laterale sclerose is een ziekte die leidt tot spierzwakte en -atrofie, fasciculaties en spierhypotonie ten gevolge van degeneratie van voorhoorncellen, gecombineerd met laesies van de piramidebaan. De ziekte heeft meestal na 2 tot 3 jaar een dodelijke afloop, ten gevolge van slik- en ademhalingsstoornissen.

Anabole steroïden zijn steroïden die de stofwisseling en daardoor de opbouw van diverse weefselbestanddelen bevorderen en die in de sportwereld vaak (illegaal) toegepast worden om de prestaties te verhogen.

Anabolisme is de medische term voor de opbouw van weefsels.

Anaëroob houdt in dat organismen zonder zuurstof kunnen leven en groeien.

De anafase is de voorlaatste fase van de mitose; in deze fase bewegen de dochterchromosomen zich naar de twee celpolen.

Een anafylactische shock is een shock ten gevolge van anafylaxie: een acute, gegeneraliseerde immunologische reactie die kan leiden tot shock of zelfs dood.

Een analepticum is een middel dat een opwekkende werking heeft op het centraal zenuwstelsel. Te denken valt aan caffeïne of amfetamine.

Een analgeticum is een pijnstillend middel.

Anastole is het terugtrekken van de randen van een wond.

Een anastomose is het punt waar twee (natuurlijke of kunstmatige) buisvormige lichamen, zoals bloedvaten, bij elkaar komen.

De anatomie is zowel de structuur van het lichaam van elk levend wezen als de studie van die structuur.

Androgene stoffen zijn alle hormonen die een vermannelijking tot gevolg hebben, zowel bij de man als bij de vrouw.

De andropauze of penopauze is de periode waarbij de seksuele activiteit van de man afneemt.

Anemie of bloedarmoede is een tekort aan rode bloedlichaampjes. Dit kan genetisch bepaald zijn of het gevolg van ziekte, bepaalde eetgewoonten of bloedverlies tijdens de menstruatie. Het belangrijkste symptoom van bloedarmoede is vermoeidheid.

Anesthesie is de afwezigheid van alle gevoel als gevolg van een beschadigde zenuw, psychologische factoren of medicijnen. Het kan ook de betekenis hebben van ongevoelig maken (door bijvoorbeeld narcose of hypnose).

Aneurine (vitamine B1) is een andere naam voor thiamine.

Een aneurysma is een uitstulping op een zwakke plaats in de wand van een bloedvat. Hierdoor kan druk worden uitgeoefend op omliggende zenuwen wat pijn of andere symptomen (zoals dubbelzien als er druk wordt uitgeoefend op een gezichtszenuw) tot gevolg heeft. Een aneurysma kan barsten waardoor een fatale interne bloeding kan ontstaan.

Angina is pijn of druk op de borst als gevolg van ischemie (verminderde bloedtoevoer) van de hartspier. Door een verstopping in de kransslagaders krijgt de hartspier te weinig bloed en zuurstof.

Angiodynografie is een techniek met ultrasone geluidsgolven waarbij met het Doppler-effect de bloedstroom wordt onderzocht.

Een angiogram is een röntgenfoto waarop de vaten zichtbaar zijn.

Angiotensine is een vaatvernauwend, bloeddrukverhogend, dat door inwerking van renine uit een polypeptide van de lever ontstaat.

Een anion is een ion met een negatieve lading.

Ankylose is de medische term voor de verstijving van een gewricht ten gevolge van een gewrichtsziekte.

Annulair betekent cirkel- of ringvormig.

Anodontie is het niet tot ontwikkeling komen van tanden en kiezen.

Anoftalmie is de medische term voor het ontbreken van één of beide ogen.

Een anomalie is een afwijking van wat als normaal wordt geaccepteerd.

Anorexia is een verlies aan eetlust waardoor een patiënt niet meer kan eten. Anorexia nervosa is een geestelijk ziektebeeld met een kenmerkende langdurige voedselweigering.

Een ansa is een lusachtige structuur.

Een antacidum (zuurbindend middel) is een stof met alkali waarmee een teveel aan maagzuur wordt geneutraliseerd.

Een antagonist is een element dat een ander element tegenwerkt (bijvoorbeeld spieren).

Ante cenam betekent voor de maaltijd (in te nemen – op recepten).

Het antebrachiaal gebied is het deel van de arm tussen de elleboog en de pols. Het wordt ook wel onderarm genoemd.

Anterior betekent voorste of voorkant.

Anthelminthica zijn medicijnen die darmwormen vernietigen of verdrijven. De medicijnen verstoren de stofwisseling van de parasiet, remmen de enzymen van de ademhaling, blokkeren de zenuwen en spieren of maken ze vatbaar voor vernietiging door de macrofagen van de gastheer.

Antidepressivum is een verzamelnaam voor geneesmiddelen die een stemmingsverbeterende en depressie-bestrijdende werking hebben.

Een anti-neoplasmaticum is een geneesmiddel of behandeling die neoplastische cellen uitroeit,

Een anti-oxidant is een stof die oxidatie vertraagt of tegengaat.

Antibiotica worden gemaakt van culturen van micro-organismen, maar het kunnen ook medicijnen zijn waarmee de groei van levende organismen wordt tegengehouden.

Een anticoagulans (bloedverdunnend middel) is een medicijn dat het stollen van bloed vertraagt.

Het antidiuretisch hormoon (ADH), ook bekend onder de naam vasopressine, wordt afgescheiden door het achterste gedeelte van de hypofyse en werkt op de nieren waardoor de resorptie van water in het bloed toeneemt.

Een antidotum is een tegengif dat het effect van een giftige stof neutraliseert.

Een antigeen is een lichaamsvreemde stof, vaak een eiwit of koolhydraat, die een immuniteitsreactie oproept.

Een antipyreticum is een koortswerend middel.

Antisceptica of ontsmettingsmiddelen zijn chemische stoffen die op de huid worden aangebracht en die bacteriën en andere micro-organismen vernietigen.

Een antiserum of immuniteitsserum is een bloedextract van een dier of mens waarin antistoffen zitten. Het antiserum wordt bij mensen ingespoten om bescherming te bieden.

Een antispasmodicum is een krampstillend middel.

Antistoffen zijn immunoglobulinen die worden geproduceerd als reactie op bepaalde lichaamsvreemde deeltjes en micro-organismen. Ze vormen de bouwstenen van onze immuniteit.

Antitoxinen zijn stoffen die zich in het lichaam vormen om dit te beschermen tegen de ziekteveroorzakende bacteriegiffen.

Een antitussivum is een middel tegen hoest.

Ap is de medische afkorting voor: apicaal (uiteinde).

Apathie is de medische term voor lusteloosheid en ongevoeligheid voor indrukken van buiten.

Een aperiens is een laxeermiddel.

Apex betekent punt, top of spits (bijvoorbeeld apex cordis = hartpunt).

De Apgar-score is de index die is samengesteld door Virginia Apgar, een Amerikaanse anesthesiste, aan de hand waarvan de conditie van een pasgeboren baby wordt gecontroleerd. Vijf functies worden beoordeeld bij één minuut en vijf minuten na de geboorte.

Een apicale hartslag is de hartslag die gehoord wordt door een stethoscoop.

Aplasie is een volledige of gedeeltelijke ontwikkelingsstoornis van een weefsel.

Apnoe is de afwezigheid van de ademhaling. Slaapapnoe is een tijdelijk stoppen van de ademhaling tijdens de slaap en is een veel voorkomende slaapstoornis.

Apoferritine is een eiwit in de dunne darm dat in combinatie met ijzer ferritine (ijzer-eiwit complex) vormt, waardoor de opname van ijzer in het spijsverteringskanaal wordt geregeld.

Het aponeurose is het bindweefselvlies dat spieren bedekt.

Apoplexie is een ouderwetse term voor beroerte.

Een apotheek (van het Griekse apotheke = opslagplaats) is een inrichting waar medicijnen bereid en verstrekt worden, meestal op recept van een arts.

Een apotheek is een plaats waar geneesmiddelen bereid en uitgegeven worden.

Een apotheker is iemand die is gespecialiseerd in het bereiden en uitgeven van geneesmiddelen.

Aqua is de term die verwijst naar water of een oplossing in water.

ARD (acute respiratory disease) is de internationale medische afkorting voor : acute aandoening van de ademhalingsorganen.

Aritmie is een verstoord hartritme. Een onregelmatige hartslag kan worden veroorzaakt door een neurologische stoornis of problemen met het hart zelf.

Aromatherapie is een therapie waarbij door het ruiken van geuren bepaalde stoornissen worden behandeld. Veel mensen beschouwen deze behandeling als een ‘alternatieve’ en niet-bewezen medische techniek. Voorstanders van aromatherapie geloven dat geuren van grote invloed zijn op het geestelijke en lichamelijke welzijn van mensen en zien in deze therapie een krachtig therapeutisch hulpmiddel.

Een arterie of slagader is een bloedvat dat zuurstofrijk bloed vanaf het hart naar de cellen in het gehele lichaam vervoert.

Een arteriole is een bloedvat dat de verbinding vormt tussen een slagader en een haarvat.

Arteriosclerose is een veelvoorkomende aandoening van de bloedvaten. De bloedvaten worden dikker en minder elastisch en de wanden van de bloedvaten worden harder door calcium, met als gevolg dat er minder bloed kan worden aangevoerd, vooral naar de benen en hersenen.

Articulair kraakbeen is het glasachtig bindweefsel dat de oppervlakte van het synoviaal gewricht bedekt.

Articulatie is het losjes verbonden zijn door middel van een gewricht waardoor er beweging tussen de delen mogelijk is, zoals tussen botten. Een andere betekenis van articulatie is het vermogen om duidelijk te kunnen spreken.

Artritis is een aandoening waarbij de botgewrichten ontstoken raken en vergroten. De gewrichten worden daardoor pijnlijk en stijf.

Artropyose is de productie van pus in een gewricht.

Artroscopie is het onderzoeken van gewrichten op onderliggende oorzaken van aandoeningen aan het gewricht. Artroscopische chirurgie bestaat onder andere uit het onderzoeken en corrigeren van ontwrichte knieën en andere gewrichtsaandoeningen.

Het arytenoïd (bekervormig kraakbeen) is een van de twee piramideachtige kraakbeentjes aan de achterkant van het strottenhoofd.

AS (auris sinistra) is de medische afkorting voor: linkeroor.

Ascites is de medische term voor buikwaterzucht; een ophoping van vocht in de buikholte.

Ascorbinezuur is de scheikundige naam voor vitamine C.

Een aselecte proef is een onderzoek naar een nieuwe behandeling waarbij de deelnemers willekeurig (aselect) worden gekozen om in de controlegroep dan wel in de experimentele groep te zitten.

Asfyxie of verstikking is het onvermogen om adem te halen met zuurstofgebrek en uiteindelijk bewusteloosheid of de dood als gevolg. Verstikking kan worden veroorzaakt door een obstructie in de luchtwegen of een teveel aan vocht in de longen.

Aspartaat (ofwel asparaginaat) is een neurotransmitter die schadelijk kan zijn voor zenuwcellen.

Aspergillose is een infectie die wordt veroorzaakt door een schimmel. Meestal is het oor aangedaan, maar het kan ook tumor-achtige lesies in andere organen veroorzaken.

Aspiratie is zowel de aanzuiging van vloeistof of vaste stof in de bronchi bij ademhaling als de opzuiging van vloeistof of weefsel met een spuit.

Aspiratie betekent aanzuiging of opzuiging van lucht of vloeistof.

Aspirine is in 1899 ontdekt als medicijn door de Duitse wetenschapper Felix Hoffman en wordt gebruikt bij pijn en koorts.

Een assay is een biochemische test voor de bepaling van de onderdelen van bloed, weefsel of vloeistof. Bij deze test wordt de aard van een infectie of een andere aandoening vastgesteld.

Ast. is de medische afkorting voor: astigmatisme (onduidelijke beeldvorming door oog of lens).

Het asterion is het punt achter het oor waar het wandbeen, het slaapbeen en de achterhoofdsbenen bij elkaar komen.

Astigmatisme is een chronische aandoening waarbij de kromming van het brekende oppervlak van het oog niet goed meer functioneert. Hierdoor wordt het licht in een diffuus patroon op het netvlies geprojecteerd, wat het zicht minder scherp maakt.

Astma is een chronische aandoening van de luchtwegen met benauwdheid als gevolg . Deze benauwdheid wordt erger door lichamelijke inspanning, koude lucht, allergenen en bepaalde voedingsstoffen.

De astralagus of het sprongbeen is een middenvoetsbeentje dat scharniert met het onderste uiteinde van het scheenbeen.

Een astrocyt is een zenuwcel met stervormig uitstralende uitlopers.

Ataxie is een coördinatiestoornis van de spieren, als gevolg van een aandoening van de hersenen of het ruggenmerg.

Een atheroom is een vetafzetting aan de binnenkant van een bloedvat die de normale bloedstroom belemmert.

Atherosclerose is een aandoening warbij de arteriën verstopt raken met plaque dat cholesterol, lipiden en afvalstoffen bevat.

Athetose is een vorm van hyperkinesie, met niet-gewilde, patroonloze, langzame bewegingen, vooral van vingers en handen, waarbij de spieren veelal gespannen blijven.

Adenosinetrifosfaat (ATP) is een chemische stof waarmee levende organismen glycogeen kunnen omzetten in glucose.

Atrofie betekent letterlijk ‘vormloos’ en is een verlies van vorm en structurele gezondheid. Een voorbeeld hiervan is spieratrofie als gevolg van ziekte of het niet gebruiken van de spier. Dit laatste komt veel voor bij bedlegerige patiënten die hun spieren niet goed kunnen gebruiken.

De atticus is de koepel van de trommelholte in het middenoor.

Augmentatie betekent groter qua omvang, hoeveelheid, graden of ernst.

Ausculteren is het beluisteren van de in het lichaam geproduceerde geluiden als hulpmiddel bij het vaststellen van een diagnose en behandeling.

Een auto-immuniteitsreactie is een reactie waarbij antistoffen worden gevormd tegen de eigen lichaamsweefsels.

Een auto-immuunziekte is een ziekte waarvan het ontstaan in vele gevallen wordt toegeschreven aan het vormen van antistoffen tegen eigen lichaamweefsel. Een voorbeeld hiervan is AIDS.

Autonoom is de medische term voor zelfbeheersing, het vermogen om onafhankelijk (zelfstandig) te functioneren.

Het autonoom zenuwstelsel is het zenuwstelsel dat onafhankelijk van de wil de gladde spieren, de hartspier, de klieren en de inwendige organen bestuurt. Het staat onder controle van de hersenschors, de hypothalamus en de medulla oblongata.

Avasculair betekent geen (bloed)vaten bevattend.

Avulsie is het afscheuren van een deel van het lichaam op de plaats waar dat deel aan het lichaam vastzit.

Axiaal betekent in de richting van de (lichaams-)as.

Axillair heeft betrekking op de okselholte.

De axolemma is de dunne schacht die de uitloper van een zenuwvezel omsluit.

Azidothymidine was de originele naam voor het medicijn zidovudine (AZT). Het was het eerste medicijn dat werd goedgekeurd voor de behandeling van AIDS en het wordt vandaag de dag nog steeds gebruikt in combinatie-therapie.

Azoöspermie is de medische term voor afwezigheid van zaadcellen in het zaad van de man. Dit kan een aangeboren aandoening zijn, maar het kan ook op latere leeftijd optreden.

Azotemie is de toename van stikstofhoudende afbraakprodukten in het bloed.

Azidothymidine (AZT), voorheen zidovudine genoemd, is een medicijn dat bij de behandeling van AIDS wordt gebruikt.