Witte stinkende propjes in de keel

Heb je soms ook last van stinkende witte propjes in de keel? Een groot deel van de mensen heeft zo nu en dan van kleine witte tot witgele propjes die ogenschijnlijk uit het niets in de keel zitten. Hoewel vaak gedacht dat het om voedselresten gaat, wijst dit vaak op zogenaamde amandelstenen (Engels: tonsil stones).

Amandelstenen zijn resten van cellen, voedsel en een flinke hoeveelheid bacteriën. Ze kunnen een vervelend gevoel in de keel veroorzaken en leiden vaak tot een slechte adem. Zonder de propjes aan te pakken blijft deze geur ook na het tandenpoetsen bestaan. Niet alleen vervelend voor de persoon zelf, maar ook voor de directe omgeving.

Gelukkig zijn de propjes goed behandelbaar. In de meeste gevallen is een bezoek aan een (tand)arts of mondhygiënist niet vereist om het probleem aan te pakken.

Wat zijn stinkende witte propjes?

Hoewel naar schatting 1 op de 60 mensen last heeft van stinkende propjes in de keel en nog veel meer mensen ergens in hun leven te maken krijgen met het probleem, heeft het geen grote bekendheid.

Dat hangt deels samen met het feit dat veel mensen de aanwezigheid niet opmerken of er nauwelijks last van hebben. Toch is dat niet geheel terecht, want amandelstenen (officieel: tonsillolieten) kunnen wel degelijk diverse klachten veroorzaken.

Deze klachten verschillen van storend tot schadelijk voor de gezondheid:

• Slechte adem (halitose)
• Irritatie in de keel, gevoel dat er iets vastzit
• Lichte zwelling amandelen
• Moeite met slikken
• Metaalachtige smaak in de mond
• Oorpijn
• Vaak ook andere mond- en keelklachten

De witte propjes groeien in de groeven (crypten) van de amandelen. Amandelen zijn kleine kliertjes aan weerszijden van de keel en zijn betrokken bij het afweersysteem van het lichaam.

De amandelen bevatten vrij diepe crypten. Hier worden onder meer bacteriën en virussen opgevangen die het lichaam vervolgens onschadelijk kan maken. Hiermee vormen de amandelen een eerste verdediging tegen indringers van de luchtwegen en het spijsverteringskanaal.

Vorming van propjes

De amandelen zijn echter ook gevoelige klieren. De crypten zijn vatbaar voor afvalophopingen en ontstekingen. Aan stinkende propjes in de keel gaat vaak de ophoping van cel- en voedselresten vooraf.

Deze resten vormen een beschermend laagje waaronder bacteriën zich kunnen gaan nestelen. In deze omgeving is het voor afweercellen lastig om ze onschadelijk te maken.

In de mond zitten veel soorten bacteriën die in een natuurlijke balans samenleven, maar bij propjes gaat het vaak om de zogenaamde anaerobe bacteriën. Dit zijn bacteriën die goed gedijen in zuurstofarme omgevingen, zoals tussen de voedsel- en celresten.

Helaas zijn het juist deze bacteriën die de stank veroorzaken. Tijdens het vermenigvuldigen en groeien vormen ze afvalstoffen met zwavelverbindingen. Deze zwavelverbindingen ruiken erg naar en worden geroken bij het uitademen.

Risicofactoren propjes in de keel

Voor zover duidelijk loopt iedereen het risico om amandelstenen te vormen. We zien de propjes in alle leeftijdscategorieën en bij zowel mannen als vrouwen voorkomen.

Wel zijn er enkele risicofactoren die de kans op propjes in de keel vergroten. Van de volgende factoren weten we dat ze kunnen leiden tot de groei van de brokjes:

• Droge mond
• Veel zuivel in het dieet
• Slechte mondhygiëne
• Veel koffie- en alcoholgebruik
• Mondwater met alcohol

In vrijwel alle gevallen is minimaal één van deze risicofactoren aanwezig. Veel problemen kunnen voorkomen worden deze factoren aan te pakken. Ook kan de groei van bestaande brokjes een halt toe worden geroepen door deze risicofactoren te elimineren.

Het is echter altijd goed om als onderdeel van de behandeling ook de brokjes actief te verwijderen. Zo kun je vervelende symptomen als een slechte adem per direct verhelpen.

Behandelen van witte stinkende propjes

De genoemde risicofactoren kunnen over het algemeen relatief eenvoudig verholpen worden. Het verwijderen van de brokjes zelf is zonder hulpmiddelen iets lastiger. Er zijn echter diverse instrumenten beschikbaar waarmee je thuis, voor de spiegel, de brokjes vrij makkelijk kunt weghalen.

AE Dental Power Floss

De AE Dental Power Floss is een monddouche waarmee de brokjes weggespoeld kunnen worden uit de amandelen. Hiervoor kan ook de Monosyringe gebruikt worden, een spuit zonder naald.

Het voordeel van deze monddouches is dat je goed zelf kunt bepalen hoe krachtig de straal is. Dit maakt de instrumenten beter dan elektrische apparaten, zoals een waterpik. Omdat deze instrumenten ook gebruikt worden om het gebit te reinigen, is de kracht vaak te groot voor de amandelen. Dit kan leiden tot beschadigingen en een kokhalsreflex.

Gebruik een goed mondwater om de regio direct te reinigen. Vermijd mondwater op basis van alcohol, maar kies bijvoorbeeld voor Oxyd8 mondwater, dat werkt op basis van actief zuurstof.

AE Dental Tonsil Stone Removal tool

De AE Dental Tonsil Stone Removal tool is een eenvoudig instrument waarmee je zichtbare propjes kunt loswippen. Het instrument bestaat uit een metalen staafje met aan het uiteinde een klein lusje.

Dit lusje wordt achter een brokje gebracht, waarna deze met een minimale handbeweging losgemaakt kan worden.

TonsilFresh Led Tool

Achterin de keel kan het lastig zijn om de amandelen te zien, wat het verwijderen van de kleine brokjes nog lastiger maakt. De TonsilFresh Led Tool kan hierbij uitkomst bieden. Vergelijkbaar met de eerder genoemde AE Dental Tonsil Stone Removal tool, beschikt de TonsilFresh Led Tool ook over een klein LED-lampje.

Met behulp van dit lampje zie je precies waar de propjes zitten en hoef je de amandelen niet meer aan te raken dan nodig.

Tonsilfresh Cupping Glass

De Tonsilfresh Cupping Glass is een klein zuigertje waarmee met name dieper gelegen amandelstenen losgemaakt kunnen worden. Het instrument bestaat uit een klein hol buisje met een afgerond uiteinde en een ballonnetje aan het andere uiteinde.

Met dit ballonnetje kunnen de stukjes voorzichtig losgezogen worden.

Preventie vorming nieuwe steentjes

Worden aanwezige risicofactoren niet aangepakt, dan kunnen nieuwe brokjes binnen de kortste keren terugkeren. Voorkom dit door deze structureel aan te pakken. Minderen met koffie en alcohol is eenvoudig te bewerkstelligen.

Een droge mond kan verholpen worden door meer water te drinken en zo nu en dan een keelpastille te nemen, zoals Dr Katz lozenges. Deze pastilles stimuleren de speekselklieren, zodat je op een natuurlijke wijze een vochtigere mond krijgt.

Pak een slechte mondhygiëne aan door goed te stoken en flossen, mondwater te gebruiken (zoals Oxyfresh mondwater) en de tong zo nu en dan schoon te schrapen met een goede tongschraper.

Gebruik hiervoor liever geen tandenborstel. Met een tandenborstel kan de tong beschadigd worden en besmet je bovendien de borstel met een hoop bacteriën. De Orabrush biedt hierbij uitkomst: de zachte haartjes reinigen diep zonder het weefsel te beschadigen.

Klik hier voor meer informatie over amandelstenen.