Gerstekorrel

Een gerstekorrel is een etterige ontsteking van de talg of zweetklieren van het bovenste of onderste ooglid. Bij deze ontsteking van de ooglidklieren onderscheidt men twee vormen: één aan de buitenkant van het ooglid en één aan de binnenkant.

Bij de eerste vorm zijn de klieren van Zeis (haarzakklieren van de wimpers) of de klieren van Moll (wimperklieren) aangedaan, bij de tweede vorm het kliertje van Meibom(ooglidklier).

In tegenstelling tot de aan de buitenkant van het ooglid liggende gerstekorrel, die naar buiten toe opengaat, breekt de binnen liggende gerstekorrel naar binnen in het bindvlieszakje open. De aandoening begint met pijnlijke roodheid en een gespannen gevoel van het betreffende ooglid. Er ontstaat een verettering van de ontstekingshaard. Als de etter aan het ooglidoppervlak doorbreekt, worden pijn en zwelling minder. Ook bij hagelkorrels zijn de klieren van Meibom aangedaan.

Wat zijn de oorzaken van gerstekorrels en hagelkorrels?

De aan de binnen en buitenzijde van het ooglid gelegen gerstekorrels zijn bacteriële ontstekingen van de reeds genoemde talg of zweetklieren van het ooglid. Deze ontstekingen worden door bepaalde ziektekiemen, de zogenaamde stafylococcen of streptococcen veroorzaakt. Patiënten met suikerziekte zijn zeer vatbaar voor deze huidaandoening.

Secreetstuwing
De hagelkorrel is niet een etterige ontsteking, maar een onschuldige ophoping van secreet met een lichte chronische ontsteking. Deze aandoening veroorzaakt een zwelling onder het ooglid, die later door kan breken en kleine knobbeltjes achter kan laten.

Hoe worden gerstekorrels en hagelkorrels behandeld?

Door toepassing van ‘droge warmte’, bijvoorbeeld de IR-lamp of een warmtekussen, wordt bij een gerstekorrel het ontstekingsproces geactiveerd. Hierdoor rijpt de gerstekorrel snel en komt de etter spontaan naar buiten.

Over het algemeen volgt hierop een spoedige genezing zonder littekenvorming. Bij de hagelkorrel daarentegen is de kans op spontane genezing klein. In de meeste gevallen kan de hagelkorrel met behulp van een kleine, ongevaarlijke operatie weggehaald worden.

Wanneer moet men de huisarts raadplegen?

Bij een hevige ontsteking en roodheid van het ooglid, pijn en temperatuurverhoging moet men in ieder geval de huisarts raadplegen. Hij zal een desinfecterende of antibiotische oogzalf voorschrijven. Wanneer door deze maatregelen de gerstekorrel niet opengaat en vervolgens geneest, zal hij hem moeten aanprikken.

Ziekteverloop
Het eerste symptoom van een gerstekorrel of hagelkorrel is meestal het gevoel alsof er een vuiltje aan de rand van het ooglid schuurt. Bij de gerstekorrel ontstaat er een steeds pijnlijker wordende zwelling van het ooglid, en gaat net oog sterk tranen. Soms bestaat er tevens een duidelijk ziektegevoel met lichte temperatuurverhoging. In een vergevorderd stadium van de gerstekorrel ontstaat er een gelige etterkop. De etter breekt kort daarna aan het binnenste of buitenste ooglidoppervlak door, waarbij de pijn en de zwelling meteen minder worden.

Na het opengaan van de etterhaard is er een snelle genezing zonder littekenvorming. Als de pijn ondraaglijk wordt, kan de arts door een klein sneetje een vroegtijdig uitbreken van de etter mogelijk maken. Bij de hagelkorrel verdikken zich één of meer klieren van Meibom. Deze klieren zijn als knobbels duidelijk te voelen, maar zij veroorzaken geen pijn.

Zijn gerstekorrels en hagelkorrels gevaarlijk?

Bij mensen met een verminderde weerstand kan zich de infectie onder bepaalde omstandigheden over de gehele oogkas uitbreiden. Omdat dit gevaar bij de aan de binnenkant van het ooglid gelegen gerstekorrel duidelijk groter is, moet men bij deze vorm van de aandoening in ieder geval de huisarts raadplegen.