Ascites
De buikholte bevindt zich tussen het middenrif en de liezen. Met ascites bedoelt men een ophoping van vocht in de buikholte. De hoeveelheid vocht kan tot meer dan 20 liter oplopen. Ascites is niet een ziekte die op zichzelf staat, maar een begeleidend verschijnsel van verschillende andere aandoeningen. Als slechts kleine hoeveelheden vocht in de buikholte binnendringen hoeft dat nog geen klachten te veroorzaken. Bij grotere hoeveelheden neemt de buik omvang toe. Ernstige ascites kan buikklachten en ademnood veroorzaken. In een gevorderd stadium is de buikwand opgezet en gespannen, en de navel puilt naar buiten.
Wat zijn de oorzaken van ascites?
Een veel voorkomende oorzaak van ascites is levercirrose die door alcoholmisbruik kan ontstaan. Maar er zijn ook andere aandoeningen in de buikholte die aanleiding kunnen geven tot ophoping van vocht: buikvliesontsteking, een zwak hart of tumoren van het maagdarmkanaal zijn hierbij kenmerkende voorbeelden. Door welke processen de vochtophoping in de buikholte veroorzaakt wordt, is nog niet helemaal duidelijk. Wat vaststaat, is dat de uitwisseling van vocht door het membraan van het buikvlies ernstig verstoord is.
Hoe wordt ascites behandeld?
Als eerste vereisten gelden strikte bedrust en continue medische behandeling. De therapie zelf varieert afhankelijk van de onderliggende aandoening. De nieren extra activeren om het vocht uit de buikholte te verwijderen, is één van de manieren. De nieren kunnen het vocht uit de buikholte absorberen en via de urine uitscheiden. Maar deze methode moet voorzichtig toegepast worden. Per dag mag de patiënt niet meer dan één pond aan gewicht verliezen. Als de urineuitscheiding te sterk wordt opgevoerd kan dat tot kaliumverlies en nierfalen leiden. In acute situaties moet het ascitesvocht gepuncteerd worden. Men steekt een holle naald door de buikwand om voorzichtig het vocht af te nemen. Als er meerdere liters vocht zijn, kan het afnemen langer dan een uur duren.
Tegen vochtophoping in de buikholte kan men zelf niets doen. Een algemeen advies is matig te zijn met alcohol, hetgeen ook helpt om andere aandoeningen te voorkomen.
Wanneer moet men de huisarts raadplegen?
Door de onderliggende aandoening zijn de patiënten meestal al in behandeling, voordat de vochtophoping in de buikholte optreedt. Maar leveraandoeningen worden in vele gevallen pas laat ontdekt. Ga daarom naar uw huisarts als de buikholte om onbekende redenen toeneemt, en zeker als men buikpijn of moeilijkheden met de ademhaling heeft, of als men maar weinig urine produceert. De huisarts zal eerst een eenvoudig lichamelijk onderzoek doen.
Wat doet de dokter?
Door bekloppen en aftasten van de buikwand kan vocht opgespoord worden, hetgeen soms door een golvende beweging kenbaar wordt. Soms wordt een echo onderzoek gedaan. Zo nodig wordt er een diagnostische buikpunctie verricht om uit te vinden wat de oorzaak van de ascites is. Het vocht wordt dan op cellen, bacteriën en eiwitten onderzocht. Als de oorzaak eenmaal bekend is, kan men aan een gerichte behandeling beginnen. Meestal moet de patiënt in het ziekenhuis opgenomen worden.
Ziekteverloop
In het beginstadium hoeft ascites nog helemaal geen problemen te veroorzaken. Vervolgens kunnen algemene klachten en moeilijkheden met de ademhaling optreden. Bij toenemende vochtophoping zal de buikwand opzetten en zich strak spannen. De urineproduktie door de nieren neemt af. Een zoutarm (natriumarm) dieet kan hierin verbetering brengen.
Is ascites gevaarlijk?
Ascites is geen ziekte, maar een symptoom van een onderliggende aandoening. Bij ophoping van vocht in de buikholte is continue medische behandeling nodig. Ascites moet zeker serieus genomen worden, alleen al omdat de onderliggende ziekten meestal vrij ernstig zijn. Een punctie bij ascites gaat ook met kleine risico’s gepaard. Een bloeding is de meest voorkomende complicatie. Het afnemen van grote hoeveelheden vocht kan tot een collaps leiden.
Duidelijke uiteenzetting !