Cara

Cara is een door artsen veel gebruikte afkorting voor chronische aspecifieke respiratoire aandoeningen. Hiertoe behoren onder andere astma en chronische bronchitis, in het algemeen dus aandoeningen die een langdurig (chronisch) verloop hebben en waarvoor geen duidelijke oorzaak is aan te wijzen (vandaar de term aspecifiek). De afwijkingen bij deze aandoeningen zetelen in de ademhalingswegen (respiratoire organen).

De sterfte ten gevolge van deze ziekte, die in het begin van deze eeuw sterk daalde, is in de loop van de jaren vijftig en zestig weer toegenomen. Ook het ziektepercentage voor deze aandoeningen ligt hoog. Met name de oudere mannelijke bevolking klaagt zeer vaak over langdurig hoesten en kortademigheid. Het percentage langdurig hoestende mannen in de leeftijdsgroep 60 jaar en ouder ligt in West-Europa tussen de 20 en 25%.

Bij het ontstaan van cara spelen zowel erfelijke (endogene) factoren als invloeden van buitenaf (exogene factoren) een grote rol. Vooral voor astma is aangetoond dat bij het merendeel van de patiënten een erfelijke invloed in het spel is.

De invloeden van buitenaf vallen uiteen in:

1.Roken. Een van de opvallendste verschijnselen van cara is het overwegend voorkomen bij het mannelijk geslacht. Vele onderzoekers hebben aangetoond dat er een duidelijk verband bestaat tussen langdurig hoesten en roken, met name het roken van zware sigaretten. Verschillen in rookgewoonten dragen dus in belangrijke mate bij aan de waargenomen verschillen in ziekteverzuim en sterfte ten gevolge van cara tussen mannen en vrouwen. Mannen roken veel meer dan vrouwen, zowel in absolute zin als verhoudingsgewijs.

2.Verontreiniging van de buitenlucht. De in de buitenlucht aanwezige gassen, dampen en vaste deeltjes werken in op de menselijke luchtwegen. Op den duur kunnen door sterke verontreinigingen lichamelijke aandoeningen en veranderingen in werking ontstaan. Luchtverontreiniging speelt een betrekkelijk kleine rol bij het ontstaan van cara, maar is van grote betekenis bij het verergeren van de ziektetoestand. Het hogere sterftecijfer dat in Londen enkele malen voorkwam berustte vooral op een sterke toename in de sterfte van cara-lijders ten gevolge van de luchtverontreiniging, üok in Nederland en België vormt deze groep patiënten de bevolkingsgroep die het meest door plotselinge luchtverontreiniging wordt bedreigd.

3.Beroep. In een aantal beroepen is de kans op het ontstaan van langdurige prikkeling van de luchtwegen groter door verontreinigde lucht in de werkruimten.

4.Geestelijke en maatschappelijke invloeden. Ten dele kunnen deze als een gevolg van de ziekte worden gezien. Van astma is bekend dat moeilijkheden in het gezin, op school of op het werk het ontstaan van een aanval in de hand werken.

Opsporing en onderzoek.

Door het ontbreken van een besmettelijk karakter – ziektekiemen zoals bacteriën spelen een ondergeschikte rol bij het ontstaan van de ziektetoestand – zal het bestrijden van cara als volksgezondheidsprobleem niet door afzondering van ziekte-bronnen kunnen geschieden, maar alleen door vroegtijdige opsporingen vakkundige begeleiding van alle gevallen.

Een moeilijkheid, die zich bij het opsporen van CARA-gevallen voordoet, vloeit voort uit het feit dat er geen eenvoudige test bestaat die de patiënten aanwijst. In de praktijk komt het erop neer dat men personen opspoort die aan een aantal kenmerken voldoen. Volgens afspraak zijn dit personen die lijden aan een aanvalsgewijze optredende of voortdurend aanwezige kortademigheid, eventueel van wisselende hevigheid, en/of gedurende ten minste twee achtereenvolgende jaren minstensper jaar drie maanden lang bijna elke dag last hadden van hoesten en/of speeksel (sputum) opgeven. Een ogenschijnlijk eenvoudig middel om de aanwezigheid van CARA-lijders vast te stellen is een bevolkingsonderzoek (enquête), dat tot doel heeft na te gaan of de ondervraagden de bovengestelde kenmerken bezitten.

Daartoe zijn een aantal vragenlijsten opgesteld voor kinderen (tot zestien jaar) en voor ouderen. Men is thans bezig met het ontwikkelen van zgn. enquêteermachines die met een klein computerprogramma in een elektronische rekenmachine de antwoorden kunnen verwerken. Daarnaast wordt gedacht aan grootscheeps longfunctieonderzoek en röntgenologisch onderzoek van de borstorganen teneinde gevallen van cara op te sporen.

Personen met cara dienen onder regelmatige controle te staan. Hierdoor kunnen adviezen worden gegeven over bijv. woninginrichting, beroep, rookgewoonten, griepinentingen, lichaamsgewicht en ademhalingstechniek. Eventuele overgevoeligheid (allergie) moet bij het onderzoek worden betrokken. Afhankelijk van de bevindingen zal dit uitgebreidere onderzoek na verloop van tijd kunnen worden herhaald. Op het moment dat enige vorm van behandeling noodzakelijk blijkt, wordt de patiënt door de huisarts naar een specialist verwezen die op dit terrein werkzaam is.